ἐξετάζω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	ἐξετάζω	ἐξετάζομαι
Παρατατικός	ἐξήταζον	ἐξηταζόμην
Μέλλοντας	ἐξετάσω και σπάνια ἐξετῶ	ἐξετασθήσομαι
Αόριστος	ἐξήτασα, δωρικός τύπος  ἐξήταξα	ἐξητάσθην
Παρακείμενος	ἐξήτακα	ἐξήτασμαι
Υπερσυντέλικος
Συντελ.Μέλλ.

Ετυμολογία

ἐξετάζω < ἐξ- + ἐτάζω

Ρήμα

ἐξετάζω

1. εξετάζω καλά ή προσεκτικά, διερευνώ, ψάχνω προσεκτικά, δοκιμάζω, κρίνω

   ※  5ος/4oς αιώνας πκε ⌘ Πλάτων, Ἀπολογία Σωκράτους, 24c

   τὸ μὲν δὴ ἔγκλημα τοιοῦτόν ἐστιν· τούτου δὲ τοῦ ἐγκλήματος ἓν ἕκαστον ἐξετάσωμεν.

   Τέτοια λοιπόν είναι η κατηγορία μου και τώρα ας την εξετάσουμε στο καθετί.

   Μετάφραση (1923), Παύλος Νιρβάνας @greek-language.gr

2. ρωτάω και παίρνω πληροφορίες από κάποιον για κάτι
3. (για στρατεύματα), επιθεωρώ, απαριθμώ , εξετάζω, ελέγχω
4. εξετάζω ή ανακρίνω κάποιον αυστηρά
5. υπολογίζω, συγκρίνω
6. (για χρυσό) εξετάζω με δοκιμασία, δοκιμάζω
7. (στην παθητική φωνή) παρουσιάζομαι, φαίνομαι, παρίσταμαι, εμφανίζομαι, ελέγχομαι, επιθεωρούμαι, συγκαταλέγομαι

   ※  5ος αιώνας πκε, ⌘ Ευριπίδης, Ἄλκηστις , 1010-1011

   ἐγὼ δὲ σοῖς κακοῖσιν ἠξίουν | ἐγγὺς παρεστὼς ἐξετάζεσθαι φίλος·

   Εγώ είχα την αξίωση, μια και δίπλα | στη συμφορά σου βρέθηκα, ν᾽ αφήσεις να δείξω ότ᾽ είμαι φίλος σου,

   Μετάφραση (1972): Θρασύβουλος Σταύρου @greek-language.gr

   ※  4ος αιώνας πκε ⌘ Δημοσθένης, Ὑπὲρ Κτησιφῶντος περὶ τοῦ Στεφάνου Λόγος, 173

   ἑνὸς μέν, ἵν᾽ εἰδῆθ᾽ ὅτι μόνος τῶν λεγόντων καὶ πολιτευομένων ἐγὼ τὴν τῆς εὐνοίας τάξιν ἐν τοῖς δεινοῖς οὐκ ἔλιπον, ἀλλὰ καὶ λέγων καὶ γράφων ἐξηταζόμην τὰ δέονθ᾽ ὑπὲρ ὑμῶν ἐν αὐτοῖς τοῖς φοβεροῖς,

   πρώτον , για να αντιληφθείτε ότι ήμουν ο μόνος από τους ρήτορες και τους πολιτικούς που φάνηκα πατριώτης στις δύσκολες εκείνες ημέρες και έκανα για σας σ᾽ αυτή τη φοβερή στιγμή τόσο με τους λόγους όσο και με τις προτάσεις μου αυτά που έπρεπε·

   Μετάφραση (2012), Α.Ι. Γιαγκόπουλος @greek-language.gr

Συγγενικά

• ἀδιεξέταστος
• ἀνεξέταστος
• ἀντεξέτασις
• ἀντεξεταστικός
• ἀντεξετάζω
• ἀντιπαρεξετάζω
• διεξετάζω
• ἐξετασία
• ἐξέτασις
• ἐξετασμός
• ἐξεταστέον
• ἐξεταστέος
• ἐξεταστήριον
• ἐξεταστής
• ἐξεταστικός
• ἐπεξέτασις
• ἐπεξετάζω
• εὐεξέταστος
• κατεξετάζω
• παρεξετάζω
• προεξετάζω
• προσεξεταστέον
• συνεξεταστής
• συνεξετάζω

• → και δείτε τη λέξη ἐτάζω

Πηγές

• ἐξετάζω - Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής - Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2006‑2008. greek‑language.gr
• ἐξετάζω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐξετάζω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.