φλέψ

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ἡ	φλέψ	αἱ	φλέβες
γενική	τῆς	φλεβός	τῶν	φλεβῶν
δοτική	τῇ	φλεβῐ́	ταῖς	φλεψῐ́(ν)
αιτιατική	τὴν	φλέβᾰ	τὰς	φλέβᾰς
κλητική ὦ!		φλέψ		φλέβες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		φλέβε
γεν-δοτ	τοῖν		φλεβοῖν
3η κλίση, Κατηγορία 'φλέψ' όπως «φλέψ» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

φλέψ < φλέω (διογκώνω, γεμίζω) • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;  

Ουσιαστικό

φλέψ, φλεβός θηλυκό

1. (ανατομία) φλέβα

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 13 (Ν. Μάχη ἐπὶ ταῖς ναυσί.), στίχ. 546 (545-546)

   Ἀντίλοχος δὲ Θόωνα μεταστρεφθέντα δοκεύσας | οὔτασ᾽ ἐπαΐξας, ἀπὸ δὲ φλέβα πᾶσαν ἔκερσεν,

   Ο Αντίλοχος τον Θόωνα τον τήρησε, ως εστράφη, | και ορμώντας τον εκτύπησε και του ᾽κοψε την φλέβα·

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 4 (Μελπομένη), 2.1

   τὰς φλέβας πίμπλασθαι φυσωμένας τῆς ἵππου καὶ τὸ οὖθαρ κατίεσθαι.

   με το φύσημα και οι φλέβες της φοράδας φουσκώνουν και τα μαστάρια κατεβαίνουν.

   Μετάφραση (1992): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Φυσιογνωμονικά, 6.35 @scaife.perseus

   Οἶς τὰ περὶ τὸν τράχηλον καὶ τοὺς κροτάφους αἱ φλέβες κατατεταμέναι εἰσί, δυσόργητοι·

2. (γεωλογία) φλέβα μετάλλου

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Πόροι ἢ περὶ Προσόδων, 1.5 @scaife.perseus

   πολλῶν γοῦν πόλεων παροικουσῶν καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν εἰς οὐδεμίαν τούτων οὐδὲ μικρὰ φλὲψ ἀργυρίτιδος διήκει.

   ※  1ος πκε αιώνας ⌘ Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη Ἱστορική, 2, 49.5 @scaife.perseus

   διὸ καὶ κατά τινας τόπους τῆς Ἀραβίας ὀρυττομένης τῆς γῆς εὑρίσκονται φλέβες εὐώδεις, ὧν μεταλλευομένων ἐξαίσιοι τὸ μέγεθος λατομίαι γίνονται·

3. (γεωλογία) πηγή νερού

   ※  1ος πκε/κε αιώνας ⌘ Στράβων, Γεωγραφικά, 8.8, 4 @perseus.tufts.edu @wikisource

   συμπεσόντα γὰρ τὰ περὶ Φενεὸν βέρεθρα ὑπὸ σεισμοῦ, διʼ ὧν ἦν ἡ φορά, μονὴν ἐποίησε τοῦ ῥεύματος μέχρι τῶν κατὰ βάθους φλεβῶν τῆς πηγῆς.

4. (για φυτά, δέντρα) νεύρο

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Ψευδοαριστοτέλης, Περὶ φυτῶν, 1.3.2 @scaife.perseus

   Καὶ τινὰ μὲν μέρη τοῦ δένδρου εἰσὶν ἀπλᾶ, ὡς ὁ χυμὸς ὁ εὑρισκόμενος ἐν αὐτοῖς καὶ οἱ δεσμοὶ καὶ αἱ φλέβες· τινὰ δέ εἰσι σύνθετα ἐκ τούτων, ὡς κλάδοι καὶ λύγοι καὶ φύλλα.

Σύνθετα

• ἀδηλόφλεβος
• ἀργύροφλεψ
• ἄφλεβος
• ἐπίφλεβος
• εὐφλεβής
• εὐρύφλεβος
• κατάφλεβος
• λυσιφλεβής
• μεγαλόφλεβος
• μελανόφλεψ
• μεσοφλέβιον
• στενόφλεβος
• στενοφλεβοτόμος
• φλεβοδονώδης
• φλεβονευρώδης
• φλεβοπαλία
• φλεβοπεριμέτριος
• φλεβορραγία
• φλεβόσφυγμος
• φλεβοτομέω (και τα σύνθετα και τα παράγωγά του)
• φλεβοτονέομαι

Συγγενικά

• φλεβάζω
• φλεβικός
• φλέβιον
• φλεβονώδης
• φλεβώδης

Πηγές

• φλέψ - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• φλέψ - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.