οἴαξ

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	οἰᾱκ-
ονομαστική	ὁ	οἴαξ	οἱ	οἴακες
γενική	τοῦ	οἴακος	τῶν	οἰάκων
δοτική	τῷ	οἴακῐ	τοῖς	οἴαξῐ(ν)
αιτιατική	τὸν	οἴακᾰ	τοὺς	οἴακᾰς
κλητική ὦ!		οἴαξ		οἴακες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		οἴακε
γεν-δοτ	τοῖν		οἰάκοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'φύλαξ' όπως «φύλαξ» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

οἴαξ < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα*h₂iHseh₂

Ουσιαστικό

οἴαξ αρσενικό

1. (ναυτικός όρος) οίακας, δοιάκι
2. (ναυτικός όρος) πηδάλιο, τιμόνι

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Εὐριπίδης, Ἰφιγένεια ἐν Ταύροις, στίχ. 1357 (1355-1357)

   εἰχόμεσθα τῆς ξένης | πρυμνησίων τε, καὶ δι᾽ εὐθυντηρίας | οἴακας ἐξῃροῦμεν εὐπρύμνου νεώς.

   πιάσαμε την ξένη | και τις πρυμάτσες, και τραβούσαμε έξω | απ᾽ της όμορφης πρύμης τους χαλκάδες το τιμόνι.

   Μετάφραση (1972) Η Ιφιγένεια στη χώρα των Ταύρων: Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Εστία, 1979:ΟΕΔΒ @greek‑language.gr

3. (μεταφορικά) διοίκηση, διακυβέρνηση

   ※  6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας, στίχ. 3 (1-3)

   Κάδμου πολῖται, χρὴ λέγειν τὰ καίρια | ὅστις φυλάσσει πρᾶγος ἐν πρύμνῃ πόλεως | οἴακα νωμῶν,

   Λαέ του Κάδμου, πρέπει σύμφωνα τα λόγια | να ᾽χει με τους καιρούς εκείνος που απ᾽ την πρύμνα | το τιμόνι κρατώντας κυβερνάει μια χώρα,

   Μετάφραση (1911): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, Αθήνα:Φέξης @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• ιωνικός τύπος  οἴηξ

Πηγές

• οἴαξ - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• οἴαξ - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.