διαλλάσσω
Αρχαία ελληνικά (grc) επεξεργασία
Ετυμολογία
επεξεργασία
- διαλλάσσω < δι- (διά) + ἀλλάσσω / ἀλλάττω < ἄλλος < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *h₂élyos
- ΑΠΟΓΟΝΟΙ: ⇘ νέα ελληνικά: διαλλάσσομαι από τον μεσοπαθητικό τύπο
Ρήμα
επεξεργασία
διαλλάσσω (μεσοπαθητικό: διαλλάσσομαι) αττικός τύπος : διαλλάττω
- αλλάζω, μεταβάλλω
- συνδιαλλάσσω, συμφιλιώνω
- ※ 5ος/4ος↑ αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Ἑλληνικά, 2, 4.38
- οἱ δὲ διήλλαξαν ἐφ᾽ ᾧτε εἰρήνην μὲν ἔχειν ὡς πρὸς ἀλλήλους, ἀπιέναι δὲ ἐπὶ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστον πλὴν τῶν τριάκοντα καὶ τῶν ἕνδεκα καὶ τῶν ἐν Πειραιεῖ ἀρξάντων δέκα.
- Με τη μεσολάβησή τους συμφιλιώθηκαν οι Αθηναίοι και συμφώνησαν να ζήσουν στα σπίτια τους — όλοι εκτός από τους Τριάντα, τους Έντεκα και τους δέκα πρώην άρχοντες του Πειραιά·
- Μετάφραση (2012, 1η:1966): Ρόδης Ρούφος. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας @greek‑language.gr
- οἱ δὲ διήλλαξαν ἐφ᾽ ᾧτε εἰρήνην μὲν ἔχειν ὡς πρὸς ἀλλήλους, ἀπιέναι δὲ ἐπὶ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστον πλὴν τῶν τριάκοντα καὶ τῶν ἕνδεκα καὶ τῶν ἐν Πειραιεῖ ἀρξάντων δέκα.
- ※ 4ος↑ αιώνας ⌘ Δημοσθένης, Κατὰ Μειδίου περὶ τοῦ κονδύλου, 121
- καὶ ἀξιοῦντα Ἀρίσταρχον ὅπως ἂν διαλλάξῃ αὐτῷ Δημοσθένην.
- ζητούσε επίσης επίμονα από τον Αρίσταρχο να τον συμφιλιώσει με τον Δημοσθένη.
- Μετάφραση (1989): Γ. Ξανθάκη-Καραμάνου @greek‑language.gr
- καὶ ἀξιοῦντα Ἀρίσταρχον ὅπως ἂν διαλλάξῃ αὐτῷ Δημοσθένην.
- ※ 5ος/4ος↑ αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Ἑλληνικά, 2, 4.38
- (αμετάβατο) (+ δοτική προσ. και αιτιατική πράγμ.(Χρειάζεται μετάφραση)) διαφέρω από κάποιον σε κάτι
- (αμετάβατο) διαπρέπω, υπερέχω σε κάτι
- (αμετάβατο) πεθαίνω
- (στη μέση φωνή διαλλάσσομαι) ανταλλάσσω κάτι με κάτι άλλο, εναλλάσσω
- ※ 5ος↑ αιώνας ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 9 (Καλλιόπη), 47.1
- ὡς δ᾽ ἤρεσκε ἀμφοτέροισι ταῦτα, ἠώς τε διέφαινε καὶ διαλλάσσοντο τὰς τάξις. γνόντες δὲ οἱ Βοιωτοὶ τὸ ποιεύμενον ἐξαγορεύουσι Μαρδονίῳ.
- Και καθώς η πρόταση αυτή ικανοποιούσε και τα δυο μέρη κι ό,τι πρόβαλλε η αυγή, άλλαζαν αμοιβαία τη θέση τους στην παράταξη. Κι οι Βοιωτοί αντιλήφτηκαν τί τρέχει και στέλνουν μήνυμα στον Μαρδόνιο.
- Μετάφραση (1995): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr
- ὡς δ᾽ ἤρεσκε ἀμφοτέροισι ταῦτα, ἠώς τε διέφαινε καὶ διαλλάσσοντο τὰς τάξις. γνόντες δὲ οἱ Βοιωτοὶ τὸ ποιεύμενον ἐξαγορεύουσι Μαρδονίῳ.
- ※ 6ος/5ος↑ αιώνας ⌘ Πίνδαροςw, Ὀλυμπιονίκαιςw, 10 (11). Ἁγησιδἀμῳ Λοκρῷ Ἐπιζεφυρίῳ παιδὶ πύκτῃ, 21 @bg
- τὸ γὰρ ἐμφυὲς οὔτ᾽ αἴθων ἀλώπηξ | οὔτ᾽ ἐρίβρομοι λέοντες διαλλάξαιντο ἦθος.
- Ποτέ η κοκκινότριχη αλεπού | και τα λιοντάρια που βαριά βρυχιούνται το φυσικό τους ήθος δεν θα αλλάξουν.
- Μετάφραση (2004): Ιωάννης Οικονομίδης, Αθήνα: Εταιρεία Ελληνικών Τυπογραφικών Στοιχείων @greek‑language.gr
- τὸ γὰρ ἐμφυὲς οὔτ᾽ αἴθων ἀλώπηξ | οὔτ᾽ ἐρίβρομοι λέοντες διαλλάξαιντο ἦθος.
- ※ 5ος↑ αιώνας ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 9 (Καλλιόπη), 47.1
- (στην παθητική φωνή διαλλάσσομαι)
- συμφιλιώνομαι
- ※ 5ος↑ αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 8, 86.7
- πρὸς μὲν γὰρ σφᾶς αὐτοὺς σῳζομένης τῆς πόλεως πολλὴν ἐλπίδα εἶναι καὶ ξυμβῆναι, εἰ δὲ ἅπαξ τὸ ἕτερον σφαλήσεται, ἢ τὸ ἐν Σάμῳ ἢ ἐκεῖνοι, οὐδ᾽ ὅτῳ διαλλαγήσεταί τις ἔτι ἔσεσθαι.
- και τούτο επειδή όσο η πολιτεία άντεχε υπήρχαν πολλές ελπίδες ότι μπορούσε να γίνει συμβιβασμός μεταξύ τους, αλλά εάν είτε η πολιτεία είτε το στρατόπεδο της Σάμου έπεφτε, τότε δεν θα έμενε κανείς με τον οποίον να γίνει ο συμβιβασμός.
- Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr
- πρὸς μὲν γὰρ σφᾶς αὐτοὺς σῳζομένης τῆς πόλεως πολλὴν ἐλπίδα εἶναι καὶ ξυμβῆναι, εἰ δὲ ἅπαξ τὸ ἕτερον σφαλήσεται, ἢ τὸ ἐν Σάμῳ ἢ ἐκεῖνοι, οὐδ᾽ ὅτῳ διαλλαγήσεταί τις ἔτι ἔσεσθαι.
- ※ 5ος↑ αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 8, 86.7
- είμαι διαφορετικός
- συμφιλιώνομαι
Άλλες μορφές επεξεργασία
Συνώνυμα επεξεργασία
Σύνθετα επεξεργασία
Κλίση επεξεργασία
Πηγές
επεξεργασία
- διαλλάσσω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
- διαλλάσσω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.