Ἑλλάς

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός
ονομαστική	ἡ	Ἑλλάς
γενική	τῆς	Ἑλλάδος
δοτική	τῇ	Ἑλλάδῐ
αιτιατική	τὴν	Ἑλλάδᾰ
κλητική ὦ!		Ἑλλάς
Με βραχύ άλφα στο θέμα -άς, -άδος.
3η κλίση, Κατηγορία 'δεκάς' όπως «δεκάς» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

Ἑλλάς < άγνωστης ετυμολογίας. Αρχικά (επιθετικοποιημένο) σε φράσεις όπως Ἑλλάς γῆ, πόλις, γλῶσσα. Για την παραδοσιακή σύνδεση με τα εθνωνύμια Ἑλλοί / Σελλοί → δείτε Ἕλλην

Κύριο όνομα

Ἑλλάς, -άδος θηλυκό

1. (στον Όμηρο) η περιοχή γύρω από το δέλτα του Σπερχειού ή η περιοχή της Φθίας στη νότια Θεσσαλία, που ανήκε στο βασίλειο του Αχιλλέα

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 2 (Β. Ὄνειρος. Διάπειρα. Βοιωτία ἢ κατάλογος νεῶν.), στίχ. 683-685

   οἵ τ᾽ εἶχον Φθίην ἠδ᾽ Ἑλλάδα καλλιγύναικα, / Μυρμιδόνες δὲ καλεῦντο καὶ Ἕλληνες καὶ Ἀχαιοί / τῶν αὖ πεντήκοντα νεῶν ἦν ἀρχὸς Ἀχιλλεύς.

2. (περιοχή) η σημερινή Ελλάδα και όλες οι περιοχές όπου κατοικούσαν Έλληνες (π.χ. τα παράλια της Μικράς Ασίας)

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 1 (Κλειώ), 82

   ...ἀναθήματα ἐν τῇ Ἑλλάδι πολλὰ...ἐν μὲν γὰρ Θήβῃσι τρίπους χρύσεος, ἐν δὲ Ἐφέσῳ αἵ τε βόες αἱ χρύσεαι, ἐν δὲ Προνηίης τῆς ἐν Δελφοῖσι ἀσπὶς χρυσέη, ..τὰ δ᾽ ἐν Βραγχίδῃσι..

   τα τάματα (που αφιέρωσε) στην Ελλάδα ήταν πολλά... στις Θήβες χρυσός τρίποδας, στην Έφεσο χρυσοί βόες, στον πρόναο των Δελφών χρυσή ασπίδα και στας Βραγχίδας (στο ναό έξω από την Μίλητο)...

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 1, 3

   πρὸ γὰρ τῶν Τρωικῶν οὐδὲν φαίνεται πρότερον κοινῇ ἐργασαμένη ἡ Ἑλλάς

   πριν από τα Τρωικά δεν φαίνεται να είχε κάνει τίποτε ενωμένη η Ελλάδα

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Κύρου Ἀνάβασις, 6, 5.23

   ἐννοήσατε ὅτι ἐπὶ ταῖς θύραις τῆς Ἑλλάδος ἐσμέν.

   Και να συνειδητοποιήσετε (προς τους στρατιώτες στη Βιθυνία) ότι βρισκόμαστε στην πόρτα της Ελλάδας

3. (συνεκδοχικά) οι Έλληνες
4. (ελληνιστική κοινή) (εννοείται το ουσιαστικό φωνή) η ελληνική γλώσσα
5. (ως επίθετο) ελληνικός (Επίθετα μονογενή μονοκατάληκτα)

   ⮡  Ἑλλάς γλῶσσα, Ἑλλάς πόλις

Εκφράσεις

• ἡ μεγάλη Ἑλλάς (Magna Grecia)
• ἡ παρ' ἡμῖν Ἑλλάς

Παράγωγα

θέμα ἑλλαδ-

• Ἑλλαδαρχέω
• Ἑλλαδάρχης
• Ἑλλαδικός

Συγγενικά

• → δείτε τη λέξη Ἕλλην

Πηγές

• Μοντανάρι (Montanari), Φράνκο (Franco) (2013). Σύγχρονο λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Παπαδήμας. 
• Ἑλλάς - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• Ἑλλάς - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.