σίτησις

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ἡ	σίτησῐς	αἱ	σιτήσεις
γενική	τῆς	σιτήσεως	τῶν	σιτήσεων
δοτική	τῇ	σιτήσει	ταῖς	σιτήσεσῐ(ν)
αιτιατική	τὴν	σίτησῐν	τὰς	σιτήσεις
κλητική ὦ!		σίτησῐ		σιτήσεις
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		σιτήσει
γεν-δοτ	τοῖν		σιτησέοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'δύναμις' όπως «δύναμις» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

σίτησις < σιτέω

ΑΠΟΓΟΝΟΙ: ⇘ νέα ελληνικά: σίτιση

Ουσιαστικό

σίτησις, -εως θηλυκό

1. φαγητό, τροφή

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 3 (Θάλεια), 23.1

   ἀντειρομένων δὲ τὸν βασιλέα τῶν Ἰχθυοφάγων τῆς ζόης καὶ τῆς διαίτης πέρι, ἔτεα μὲν ‹εἶπε› ἐς εἴκοσί τε καὶ ἑκατὸν τοὺς πολλοὺς αὐτῶν ἀπικνέεσθαι, ὑπερβάλλειν δέ τινας καὶ ταῦτα, σίτησιν δὲ εἶναι κρέα ἑφθὰ καὶ πόμα γάλα.

   Όταν με τη σειρά τους οι Ιχθυοφάγοι ρώτησαν τον βασιλιά για τη δική τους διάρκεια ζωής και για τη διατροφή τους, αυτός τους απάντησε ότι οι περισσότεροί τους φτάνουν εκατόν είκοσι χρονών, μερικοί μάλιστα και παραπάνω, και ότι η τροφή τους είναι βραστό κρέας και το ποτό τους γάλα.

   Μετάφραση (1992): Λεωνίδας Ζενάκος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

2. η παροχή τροφής, η διατροφή, κατανάλωση τροφής

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 4 (Μελπομένη), 17.2

   ὑπὲρ δὲ Ἀλιζώνων οἰκέουσι Σκύθαι ἀροτῆρες, οἳ οὐκ ἐπὶ σιτήσι σπείρουσι τὸν σῖτον ἀλλ᾽ ἐπὶ πρήσι.

   Και πιο πάνω από τους Αλιζώνες κατοικούν οι Σκύθες γεωργοί, που σπέρνουν σιτάρι όχι για να το τρώνε, αλλά για να το πουλούν.

   Μετάφραση (1992): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Πολιτεία, 3, 404d (404d-404e)

   Ὅλην γὰρ οἶμαι τὴν τοιαύτην σίτησιν καὶ δίαιταν τῇ μελοποιίᾳ τε καὶ ᾠδῇ τῇ ἐν τῷ παναρμονίῳ καὶ ἐν πᾶσι ῥυθμοῖς πεποιημένῃ ἀπεικάζοντες ὀρθῶς ἂν ἀπεικάζοιμεν.

   Γιατί νομίζω πως όλη αυτή την ποικιλία στην τροφή και στη δίαιτα δεν θα είχαμε άδικο να την παραβάλομε με τη μελωδία εκείνη που μεταχειρίζεται όλα μαζί τα είδη της αρμονίας και του ρυθμού.

   Μετάφραση (στη δημοτική, χ.χ.): Ιωάννης Γρυπάρης. Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ, 2015 (στην καθαρεύουσα, 1911, Εκδ.Φέξη) @greek‑language.gr

3. (στο Πρυτανείο) διατροφή με δημόσια δαπάνη

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Βάτραχοι, στίχ. 764 (761-765)

   [ΟΙ.] νόμος τις ἐνθάδ᾽ ἐστὶ κείμενος | ἀπὸ τῶν τεχνῶν, ὅσαι μεγάλαι καὶ δεξιαί, | τὸν ἄριστον ὄντα τῶν ἑαυτοῦ συντέχνων | σίτησιν αὐτὸν ἐν πρυτανείῳ λαμβάνειν | θρόνον τε τοῦ Πλούτωνος ἑξῆς

   [ΥΠΗ.] Είν᾽ ένας νόμος εδώ χάμω, | ο ανώτερος σε κάθε τέχνη, απ᾽ όσες | ευγενικές τις λένε και σπουδαίες, | στο πρυτανείο να τρώει, και να ᾽χει θρόνο | πολύ κοντά στου Πλούτωνα…

   Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα:Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Ἀπολογία Σωκράτους, 37a (36e-37a)

   εἰ οὖν δεῖ με κατὰ τὸ δίκαιον τῆς ἀξίας τιμᾶσθαι, τούτου τιμῶμαι, ἐν πρυτανείῳ σιτήσεως.

   Αν πρέπει λοιπόν κατά την αξία μου να κριθώ άξιος για κατιτί, εγώ κρίνω άξιο τον εαυτό μου να τρέφομαι στο πρυτανείο.

   Μετάφραση (1923): Παύλος Νιρβάνας. Αθήνα: Ελευθερουδάκης @greek‑language.gr

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχίνης, Κατὰ Κτησιφῶντος, 196

   οἱ γὰρ ἀγαθοὶ στρατηγοὶ ὑμῖν καὶ τῶν τὰς σιτήσεις τινὲς εὑρημένων ἐν τῷ πρυτανείῳ ἐξαιτοῦνται τὰς γραφὰς τῶν παρανόμων, οὓς ὑμεῖς ἀχαρίστους εἶναι δικαίως ἂν ὑπολαμβάνοιτε·

   Οι καλοί δηλαδή στρατηγοί σας και μερικοί από αυτούς που έχουν πετύχει δωρεάν σίτιση στο Πρυτανείο μεσολαβούν για την απαλλαγή αυτών που καταγγέλονται για παράνομα ψηφίσματα. Αυτούς εσείς δίκαια θα τους θεωρούσατε αγνώμονες.

   Μετάφραση (2012): Αθανάσιος Ι. Γιαγκόπουλος, Θεσσαλονίκη:Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• ελληνιστική : σίτισις

Συγγενικά

• → δείτε τις λέξεις σῖτος και σιτέω

Πηγές

• σίτησις - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• σίτησις - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.