ὄρχος

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	ὄρχος	οἱ	ὄρχοι
γενική	τοῦ	ὄρχου	τῶν	ὄρχων
δοτική	τῷ	ὄρχῳ	τοῖς	ὄρχοις
αιτιατική	τὸν	ὄρχον	τοὺς	ὄρχους
κλητική ὦ!		ὄρχε		ὄρχοι
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ὄρχω
γεν-δοτ	τοῖν		ὄρχοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'δρόμος' όπως «δρόμος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ὄρχος < → λείπει η ετυμολογία

Ουσιαστικό

ὄρχος, -ου αρσενικό

• σειρά με αμπέλια ή οπωροφόρα δέντρα

  ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 24 (ω. Σπονδαί.), στίχ. 341 (340-342)

  ὄγχνας μοι δῶκας τρισκαίδεκα καὶ δέκα μηλέας, | συκέας τεσσαράκοντ᾽· ὄρχους δέ μοι ὧδ᾽ ὀνόμηνας | δώσειν πεντήκοντα,

  δέκα μηλιές μού χάρισες, | συκιές σαράντα και δεκατρείς μού μέτρησες ωραίες αχλαδιές· είπες δικά μου | και πενήντα αράδες κλήματα,

  Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

  ※  6ος/5ος πκε αιώνας Βακχυλίδης, Επίνικοι, στίχ. 5.108 (5.103-5.110)

  ἀλλ᾽ ἀνίκατον θεὰ
  ἔσχεν χώλον· εὐρυβίαν δ᾽ ἔσσευε κούρα
  κάπρον ἀναιδομάχαν
  ἐς καλλίχορον Καλυδῶ-
  ν᾽, ἔνθα πλημύρων σθένει
  ὄρχους ἐπέκειρεν ὀδώντι,
  σφάζε τε μῆλα, βροτῶν
  θ᾽ ὅστις εἰσάνταν μώλοι.

  μα αλύγιστο ήταν της θεάς το πείσμα·
  κάπρο με δύναμη φριχτή,
  κάπρο στη μάχη αδίσταχτο
  ξαπόστειλε η παρθένα θεά στης Καλυδώνας τους πλατιούς τους κάμπους·
  με μια δύναμη, που ξεχειλούσε, ορμώντας
  τ᾽ αγρίμι ρήμαζε αμπελιών αράδες με το δόντι,
  ξολόθρευε και πρόβατα κι ανθρώπους,
  αν κανείς του λάχαινε στο δρόμο.

  Μετάφραση (2012): Θρασύβουλος Σταύρου @greek‑language.gr

  ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Οἰκονομικός, 20.3

  οὐδ᾽ ἂν ἀκούσαις, ἔφη, λόγου οὕτω διαθέοντος ὅτι διέφθαρται ὁ οἶκος, διότι οὐχ ὁμαλῶς ὁ σπορεὺς ἔσπειρεν, οὐδ᾽ ὅτι οὐκ ὀρθῶς τοὺς ὄρχους ἐφύτευσεν,

  δεν θα ακούσεις, είπε, να διαδίδεται π.χ. αυτή η φήμη, ότι καταστράφηκε το νοικοκυριό ενός γεωργού γιατί ο σπορέας δεν έσπειρε κανονικά τον σπόρο, ούτε και γιατί ο γεωργός δεν φύτεψε κανονικά τις σειρές των φυτών·

  Μετάφραση (2007): Έφη Δημητριάδου-Τουφεξή. Θεσσαλονίκη:Ζήτρος @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• ὀρχός

Παράγωγα

• ὄρχαμος
• ὀρχάς
• ὄρχατος
• ὀρχηδόν
• ὀρχμαί

Πηγές

• ὄρχος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ὄρχος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.