ὄρεξις

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ἡ	ὄρεξῐς	αἱ	ὀρέξεις
γενική	τῆς	ὀρέξεως	τῶν	ὀρέξεων
δοτική	τῇ	ὀρέξει	ταῖς	ὀρέξεσῐ(ν)
αιτιατική	τὴν	ὄρεξῐν	τὰς	ὀρέξεις
κλητική ὦ!		ὄρεξῐ		ὀρέξεις
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ὀρέξει
γεν-δοτ	τοῖν		ὀρεξέοιν
3η κλίση, Κατηγορία 'δύναμις' όπως «δύναμις» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ὄρεξις < → λείπει η ετυμολογία

Ουσιαστικό

ὄρεξις, -εως θηλυκό

1. επιθυμία, όρεξη για φαγητό

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Περὶ ψυχῆς, 2.3 @scaife.perseus

   τῶν ζῴων τοῖς ἔχουσιν ἁφὴν καὶ ὄρεξις ὑπάρχει.

   τα ζώα, που έχουν αφή, έχουν και όρεξη.

   Μετάφραση λέξεων: Βικιλεξικό.

2. (μεταφορικά) επιθυμία, πόθος για κάτι

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας Δημόκριτος, Απόσπασμα, 284, [69 N.] — — 24. 25, @scaife.perseus

   ἣν μὴ πολλῶν ἐπιθυμέῃς, τὰ ὀλίγα τοι πολλὰ δόξει· σμικρὰ γὰρ ὄρεξις πενίην ἰσοσθενέα πλούτῳ ποιέει.

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας Δημόκριτος, Απόσπασμα, 219, [70 N.] — — 43, @scaife.perseus

   χρημάτων ὄρεξις, ἢν μὴ ὁρίζηται κόρῳ, πενίης ἐσχάτης πολλὸν χαλεπωτέρη· μέζονες γὰρ ὀρέξεις μέζονας ἐνδείας ποιεῦσιν.

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Ἠθικὰ Νικομάχεια, 9, 1166b (1166b-1167a)

   ἀλλ᾽ οὐδὲ φίλησίς ἐστιν. οὐ γὰρ ἔχει διάτασιν οὐδ᾽ ὄρεξιν, τῇ φιλήσει δὲ ταῦτ᾽ ἀκολουθεῖ· καὶ ἡ μὲν φίλησις μετὰ συνηθείας, ἡ δ᾽ εὔνοια καὶ ἐκ προσπαίου, οἷον καὶ περὶ τοὺς ἀγωνιστὰς [1167a] συμβαίνει·

   Ούτε όμως και αγάπη είναι, για τον λόγο ότι δεν έχει ούτε εκείνη την ένταση ούτε εκείνη την τόσο μεγάλη επιθυμία που συνοδεύουν την αγάπη. Η αγάπη, εξάλλου, προϋποθέτει συναναστροφή και γνωριμία, ενώ η ευνοϊκή διάθεση μπορεί να γεννηθεί και ξαφνικά, όπως συμβαίνει π.χ. με τους αθλητές στον στίβο

   Μετάφραση (2006): Δημήτριος Λυπουρλής, Θεσσαλονίκη:Ζήτρος @greek‑language.gr

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοτέλης, Ῥητορική, 1, 1370a

   καὶ οὗ ἂν ἡ ἐπιθυμία ἐνῇ, ἅπαν ἡδύ· ἡ γὰρ ἐπιθυμία τοῦ ἡδέος ἐστὶν ὄρεξις. τῶν δὲ ἐπιθυμιῶν αἱ μὲν ἄλογοί εἰσιν αἱ δὲ μετὰ λόγου.

   Καθετί για το οποίο έχουμε μέσα μας επιθυμία είναι ευχάριστο· η επιθυμία είναι, πράγματι, πόθος για το ευχάριστο. Από τις επιθυμίες, τώρα, άλλες σχετίζονται με το άλογο μέρος της ψυχής μας και άλλες με το λογικό της μέρος.

   Μετάφραση (2002, 2004): Δημήτριος Λυπουρλής, Θεσσαλονίκη:Ζήτρος @greek‑language.gr

Συγγενικά

• → δείτε τη λέξη ὀρέγω

Πηγές

• ὄρεξις - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ὄρεξις - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.