τυρβάζω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

τυρβάζω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική τυρβάζω < τύρβη

Ρήμα

τυρβάζω μόνο στο ενεστωτικό θέμα ελλειπτικό ρήμα (χωρίς παθητική φωνή)

• ασχολούμαι με κάτι, ανακατώνομαι σε κάτι

  ↪ περί άλλα τυρβάζει (ασχολείται με άλλα πράγματα)

Εκφράσεις

• περί άλλα τυρβάζω
• περί πολλά τυρβάζω

Συγγενικά

• τύρβη

Μεταφράσεις

    τυρβάζω

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

τυρβάζω, ήδη τον 8ο αιώνα σε απόσπασμα του Ησίοδου < τύρβ(η) + -άζω. Η ετυμολόγηση του θέματος τυρβ- είναι δυσχερής. → δείτε τη λέξη τύρβη

Ρήμα

τυρβάζω μεσοπαθητική φωνή τυρβάζομαι

1. (αρχική σημασία) ανακατεύω, ταράζω, αναταράσσω, αναστατώνω

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Ἀπόσπασμα 754 @archive.org

   τυφλὸς γάρ, ὦ γυναῖκες, οὐδʼ ὁρῶν Ἄρης | συὸς προσώπῳ πάντα τυρβάζει κακά.

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Σφῆκες, στίχ. 257 (256-257)

   κἄπειτ᾽ ἴσως ἐν τῷ σκότῳ τουτουὶ στερηθεὶς | τὸν πηλὸν ὥσπερ ἀτταγᾶς τυρβάσεις βαδίζων.

   και δίχως φως, στα σκοτεινά, μέσα δω στο βούρκο | σαν τις λιβαδοπέρδικες θα τσαλαβουτάτε.

   Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr

   και έπειτα ίσως στο σκοτάδι δίχως φως, | περπατώντας θα ανακατεύεις τη λάσπη σαν τις λιβαδοπέρδικες.

   Μετάφραση λέξεων: Βικιλεξικό.

2. (στη μέση φωνή) συνωθούμαι, συνωστίζομαι

   → δείτε παράθεμα στο τυρβάζεσθαι

3. (στην παθητική φωνή) ασχολούμαι, φροντίζω

   ※  Mάρθα, Mάρθα, μεριμνᾷς καί τυρβάζῃ περί πολλά (Κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιον, 10, 41)

   Μάρθα, Μάρθα, μεριμνάς και ασχολείσαι με πολλά

4. (ελληνιστική σημασία) ξεφαντώνω, γλεντώ, διασκεδάζω

Συγγενικά

• ἀνατυρβάζω
• τύρβα
• τυρβασία
• τύρβασμα
• τύρβη
• τύρβησις

Κλίση

• Ενεργητική φωνή → λείπει η κλίση

    τυρβάζομαι - μεσοπαθητικοί τύποι

1η συζυγία - μεσοπαθητικός ενεστώτας   οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγὼ τυρβάζομαι τυρβάζωμαι τυρβαζοίμην — σὺ τυρβάζῃ / τυρβάζει τυρβάζῃ τυρβάζοιο τυρβάζου οὖτος τυρβάζεται τυρβάζηται τυρβάζοιτο τυρβαζέσθω ἡμεῖς τυρβαζόμεθα τυρβαζώμεθα τυρβαζοίμεθα — ὑμεῖς τυρβάζεσθε τυρβάζησθε τυρβάζοισθε τυρβάζεσθε οὗτοι τυρβάζονται τυρβάζωνται τυρβάζοιντο τυρβαζέσθων / τυρβαζέσθωσαν 2o δυϊκός τυρβάζεσθον τυρβάζησθον τυρβάζοισθον τυρβάζεσθον 3o δυϊκός τυρβάζεσθον τυρβάζησθον τυρβαζοίσθην τυρβαζέσθων ονοματικοί τύποι απαρέμφατο μετοχή: αρσενικό - θηλυκό - ουδέτερο τυρβάζεσθαι τυρβαζόμενος τυρβαζομένη τυρβαζόμενον Μέσος / Παθητικός Παρατατικός προσωπικές εγκλίσεις οριστική υποτακτική ευκτική προστακτική ἐγώ ἐτυρβαζόμην - - - σύ ἐτυρβάζου - - - οὗτος ἐτυρβάζετο - - - ἡμεῖς ἐτυρβαζόμεθα - - - ὑμεῖς ἐτυρβάζεσθε - - - οὗτοι ἐτυρβάζοντο - - -

Πηγές

• τυρβάζω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• τυρβάζω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.