δένδρον

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	τὸ	δένδρον	τὰ	δένδρᾰ
γενική	τοῦ	δένδρου	τῶν	δένδρων
δοτική	τῷ	δένδρῳ	τοῖς	δένδροις
αιτιατική	τὸ	δένδρον	τὰ	δένδρᾰ
κλητική ὦ!		δένδρον		δένδρᾰ
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		δένδρω
γεν-δοτ	τοῖν		δένδροιν
2η κλίση, Κατηγορία 'τέκνον' όπως «τέκνον» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

δένδρον < κατά πάσα πιθανότητα από τη λέξη δρῦς • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;  

Ουσιαστικό

δένδρον & δένδρεον

1. δέντρο (όπως και στα νέα ελληνικά)

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 3 (Θάλεια), 106.3

   τὰ δὲ δένδρεα τὰ ἄγρια αὐτόθι φέρει καρπὸν εἴρια καλλονῇ τε προφέροντα καὶ ἀρετῇ τῶν ἀπὸ τῶν ὀίων· καὶ ἐσθῆτι Ἰνδοὶ ἀπὸ τούτων τῶν δενδρέων χρέωνται.

   ενώ τα άγρια δέντρα εκεί βγάζουν για καρπό μαλλί ωραιότερο και καλύτερο από των προβάτων, και πράγματι οι Ινδοί φτιάχνουν ρούχα απ᾽ αυτά τα δέντρα.

   Μετάφραση (1992): Λεωνίδας Ζενάκος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

   ΣτΕ: Ο Ηρόδοτος αναφέρεται στην βαμβακοκαλλιέργεια.

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 3 (Θάλεια), 107.2

   τὰ γὰρ δένδρεα ταῦτα τὰ λιβανωτοφόρα ὄφιες ὑπόπτεροι, σμικροὶ τὰ μεγάθεα, ποικίλοι τὰ εἴδεα, φυλάσσουσι πλήθεϊ πολλοὶ περὶ δένδρον ἕκαστον, οὗτοι οἵ περ ἐπ᾽ Αἴγυπτον ἐπιστρατεύονται.

   γιατί τα δέντρα αυτά που βγάζουν τον λιβανωτό τα φυλάνε φίδια, μικρά στο μέγεθος, με ποικιλόχρωμη εμφάνιση, και γύρω στο κάθε δέντρο φυλάνε μεγάλο πλήθος από δαύτα, και είναι τα ίδια αυτά που ξεκινούν για να εισβάλουν στην Αίγυπτο.

   Μετάφραση (1992): Λεωνίδας Ζενάκος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Ὄρνιθες, στίχ. 1

   Ὀρθὴν κελεύεις, ᾗ τὸ δένδρον φαίνεται;

   Ολόισα λες; Εκεί που ᾽ναι το δέντρο;

   Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr

2. ελαιόδεντρο

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Ὄρνιθες, στίχ. 617 (616-618)

   τοῖς δ᾽ αὖ σεμνοῖς | τῶν ὀρνίθων δένδρον ἐλάας | ὁ νεὼς ἔσται.

   Τα τρανά, τα σεβάσμια | πουλιά για ναό | θα ᾽χουν πάλι μια ελιά.

   Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr

3. (σπανιότερα, σε ορισμένους συγγραφείς) μόνον όσα δέντρα έφεραν βρώσιμους καρπούς, σε αντιδιαστολή προς το θηλυκό ὕλη (για όσα δέντρα ήταν χρήσιμα αποκλειστικά για την ξυλεία τους)

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 1 (Κλειώ), 193.3

   τὰ γὰρ δὴ ἄλλα δένδρεα οὐδὲ πειρᾶται ἀρχὴν φέρειν, οὔτε συκέην οὔτε ἄμπελον οὔτε ἐλαίην.

   Γιατί, σ᾽ ό,τι αφορά τα δένδρα, δε γίνεται καν προσπάθεια να καλλιεργηθούν· ούτε η συκιά ούτε το αμπέλι ούτε η ελιά.

   Μετάφραση (1964): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• επικός τύπος : δένδρεον, δένδρειον
• (ελληνιστική κοινή): δένδρος
• αιολικός τύπος : δένδριον
• ιωνικός τύπος : δένδρεον

Πηγές

• δένδρον - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• δένδρον - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.