ἐπιτηδεύω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	ἐπιτηδεύω	ἐπιτηδεύομαι
Παρατατικός	ἐπετήδευον
Μέλλοντας	ἐπιτηδεύσω
Αόριστος	ἐπετήδευσα	ἐπετηδεύθην
Παρακείμενος	ἐπιτετήδευκα	ἐπιτετήδευμαι
Υπερσυντέλικος	ἐπετετηδεύκειν
Συντελ.Μέλλ.

Ετυμολογία

ἐπιτηδεύω < → λείπει η ετυμολογία

Ουσιαστικό

ἐπιτηδεύω

1. ασχολούμαι, ασκώ επάγγελμα, καταπιάνομαι με κάτι

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Πολιτεία, 3, 394e

   ἢ καὶ τοῦτο τοῖς ἔμπροσθεν ἕπεται, ὅτι εἷς ἕκαστος ἓν μὲν ἂν ἐπιτήδευμα καλῶς ἐπιτηδεύοι, πολλὰ δ᾽ οὔ, ἀλλ᾽ εἰ τοῦτο ἐπιχειροῖ, πολλῶν ἐφαπτόμενος πάντων ἀποτυγχάνοι ἄν, ὥστ᾽ εἶναί που ἐλλόγιμος;

   ή μήπως βγαίνει από τα προηγούμενα και αυτό το συμπέρασμα, πως ο καθένας ένα μονάχα επάγγελμα μπορεί να κάνει καλά, κι όχι πολλά, γιατί εκείνος που καταπιάνεται με πολλά, θα αποτύχει σε όλα και δε θα κατορθώσει ποτέ να διακριθεί σε κανένα.

   Μετάφραση (στη δημοτική, χ.χ.): Ιωάννης Γρυπάρης. Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ, 2015 (στην καθαρεύουσα, 1911, Εκδ.Φέξη) @greek‑language.gr

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 6, 54.5

   καὶ ἐπετήδευσαν ἐπὶ πλεῖστον δὴ τύραννοι οὗτοι ἀρετὴν καὶ ξύνεσιν,

   Οι τύραννοι αυτοί έδειξαν, για πολύν καιρό, και αρετή και σύνεση.

   Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr

2. επινοώ για έναν σκοπό
3. (+ απαρέμφατο) φροντίζω να κάνω, συνηθίζω να κάνω
4. (στην παθητική φωνή ἐπιτηδεύομαι)
   1. γίνομαι τέτοιος με κόπους και άσκηση, εξασκούμαι μέσω της τέχνης

      ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 1 (Κλειώ), 98.4

      τὸ μέν κού τι καὶ τὸ χωρίον συμμαχέει κολωνὸς ἐὼν ὥστε τοιοῦτο εἶναι, τὸ δὲ καὶ μᾶλλόν τι ἐπετηδεύθη.

      Σ᾽ αυτό συνέτεινε ώς ένα μέρος και η τοποθεσία, που είναι λόφος και βοηθούσε να γίνει έτσι το κάστρο, το πιο πολύ όμως ήταν ζήτημα επιδέξιας κατασκευής.

      Μετάφραση (1964): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

   2. (για σκύλους) εκπαιδεύομαι

Συνώνυμα

• ἀσκέω
• ἐργάζομαι
• ἐπιχειρέω
• πειράομαι

Συγγενικά

• ἀνεπιτήδευτος
• ἐπιτήδευμα
• ἐπιτηδευματικῶς
• ἐπιτήδευσις
• ἐπιτηδευτέον
• ἐπιτηδευτής
• ἐπιτηδευτικός
• ἐπιτηδευτός
• εὐεπιτήδευμα
• κατεπιτηδεύω
• παρεπιτηδεύομαι

Εκφράσεις

• οὐδὲν αὐτοὶ ἐπιτηδεύοντες (χωρίς καμιά προμελέτη εκ μέρους μας)
• ἐπιτηδεύσας (σκόπιμα, επίτηδες)

Πηγές

• ἐπιτηδεύω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐπιτηδεύω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.