ἐπιδίδωμι

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	ἐπιδίδωμι	ἐπιδίδομαι
Παρατατικός	ἐπεδίδουν	ἐπεδιδόμην
Μέλλοντας	ἐπιδώσω	ἐπιδώσομαι, ἐπιδοθήσομαι
Αόριστος	ἐπέδωκα	ἐπεδόμην, ἐπεδόθην
Παρακείμενος	ἐπιδέδωκα	ἐπιδέδομαι
Υπερσυντέλικος	ἐπεδεδώκειν	ἐπεδεδόμην
Συντελ.Μέλλ.

Ετυμολογία

ἐπιδίδωμι < ἐπι- + δίδωμι

Ρήμα

ἐπιδίδωμι

1. δίνω επιπλέον
2. δίνω χρήματα ως δωροδοκία ή από ενδιαφέρον
3. χαρίζω, δίνω ως «δωρεά» για τις ανάγκες της πόλης

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Δημοσθένης, Περὶ τοῦ στεφάνου (Ὑπὲρ Κτησιφῶντος), 113

   ἀλλ᾽ οὐκ ἔστιν, ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἀλλ᾽ οὗτος συκοφαντῶν, ὅτι ἐπὶ τῷ θεωρικῷ τότ᾽ ὢν ἐπέδωκα τὰ χρήματα, «ἐπῄνεσεν αὐτόν» φησίν «ὑπεύθυνον ὄντα».

   Αλλά δεν υπάρχει τέτοιος νόμος, Αθηναίοι, αλλά αυτός μόνο με συκοφαντεί, επειδή τότε που ήμουν επίτροπος των θεωρικών έδωσα συμπληρωματικά από τα δικά μου χρήματα, και υποστηρίζει «ο Κτησιφών πρότεινε να επαινεθεί ο Δημοσθένης, ενώ ακόμη ήταν υπόλογος για τις πράξεις του».

   Μετάφραση (2012): Α.Ι. Γιαγκόπουλος, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

4. (στη μέση φωνή) επικαλούμαι ως μάρτυρα

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 22 (Χ. Ἕκτορος ἀναίρεσις.), στίχ. 254 (254-255)

   ἀλλ᾽ ἄγε δεῦρο θεοὺς ἐπιδώμεθα· τοὶ γὰρ ἄριστοι | μάρτυροι ἔσσονται καὶ ἐπίσκοποι ἁρμονιάων·

   Και πρώτ᾽ ας συμφωνήσουμε και μάρτυρες μεγάλοι | θα ᾽ναι οι θεοί και έφοροι στο λόγο που θα ειπούμε.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

5. υπαγορεύω (είναι αντίθετο του γράφω)
6. δίνω το δικαίωμα στους πολίτες να ψηφίσουν
7. αυξάνομαι, προοδεύω, βελτιώνομαι, αναπτύσσομαι

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 8, 24.4

   Χῖοι γὰρ μόνοι μετὰ Λακεδαιμονίους ὧν ἐγὼ ᾐσθόμην ηὐδαιμόνησάν τε ἅμα καὶ ἐσωφρόνησαν, καὶ ὅσῳ ἐπεδίδου ἡ πόλις αὐτοῖς ἐπὶ τὸ μεῖζον, τόσῳ δὲ καὶ ἐκοσμοῦντο ἐχυρώτερον.

   Οι Χίοι είναι οι μόνοι τους οποίους ξέρω, μετά τους Λακεδαιμονίους, οι οποίοι έμειναν συνετοί ενώ ευημερούσαν και οι οποίοι, όσο η πολιτεία τους αναπτυσσόταν περισσότερο, τόσο φρόντιζαν για την ασφάλειά της.

   Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr

8. (στην παθητική φωνή) παραχωρούμαι, δίνομαι

Συγγενικά

• ἐπίδοσις
• ἐπιδόσιμος
• ἐπιδοτήρ
• ἐπιδοτικός
• εὐεπίδοτος

• → και δείτε τη λέξη δίδωμι

Σύνθετα

• ἀντεπιδίδωμι
• προσεπιδίδωμι
• συνεπιδίδωμι

Πηγές

• ἐπιδίδωμι - Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής - Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2006‑2008. greek‑language.gr
• ἐπιδίδωμι - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐπιδίδωμι - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.