ἐπιβουλεύω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	ἐπιβουλεύω	ἐπιβουλεύομαι
Παρατατικός	ἐπεβούλευον	ἐπεβουλευόμην
Μέλλοντας	ἐπιβουλεύσω	ἐπιβουλεύσομαι, ἐπιβουλευθήσομαι
Αόριστος	ἐπεβούλευσα	ἐπεβουλευσάμην, ἐπεβουλεύθην
Παρακείμενος	ἐπιβεβούλευκα	ἐπιβεβούλευμαι
Υπερσυντέλικος	ἐπεβεβουλεύκειν	ἐπεβεβουλεύμην
Συντελ.Μέλλ.

Ετυμολογία

ἐπιβουλεύω < ἐπι- + βουλεύω → δείτε και τη λέξη βουλή

Ρήμα

ἐπιβουλεύω

1. σχεδιάζω κάτι ύπουλα, συνωμοτώ

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 4, 97.1

   καὶ τῷ Δηλίῳ ἐπεβούλευον ὡς προσβαλοῦντες.

   άρχισαν να ετοιμάζουν σχέδιο για να επιτεθούν εναντίον του Δηλίου.

   Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr

2. (+ δοτική προσ.) μηχανορραφώ εναντίον κάποιου

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 8 (Οὐρανία), 132.2

   τῶν καὶ Ἡρόδοτος ὁ Βασιληίδεω ἦν· οἳ στασιῶται σφίσι γενόμενοι ἐπεβούλευον θάνατον Στράττι τῷ Χίου τυράννῳ,

   ανάμεσά τους ήταν κι ο Ηρόδοτος, ο γιος του Βασιλείδη· αυτοί οργάνωσαν συνωμοσία και σχεδίαζαν να θανατώσουν τον Στράττη, τον τύραννο της Χίου·

   Μετάφραση (1995): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

3. (+ δοτική πράγμ.) κάνω σχέδια για κάτι, σκοπεύω σε κάτι, αποβλέπω σε κάτι
4. (+ απαρέμφατο) προτίθεμαι, σκοπεύω, υπολογίζω, σχεδιάζω να κάνω κάτι

   ※  4ος πκε αιώνας ⌘ Δημοσθένης, Κατὰ Μειδίου περὶ τοῦ κονδύλου, 88

   δεῖ δὴ τοῦτο τὸ πρᾶγμ᾽ ὑμᾶς οὑτωσὶ σκέψασθαι, καὶ λογίσασθαι τί ποτ᾽ ἔσθ᾽ ὃ παθὼν Μειδίας οὕτως ὠμὸν τηλικαύτην ἐπεβούλευσε λαβεῖν τῶν πεπραγμένων παρ᾽ ἀνδρὸς πολίτου δίκην,

   Πρέπει τώρα να εξετάσετε το ζήτημα από νέο πρίσμα και να σκεφθείτε τί τόσο φοβερό τέλος πάντων έπαθε ο Μειδίας, ώστε να σχεδιάσει μία τόσο σκληρή τιμωρία σε βάρος ενός συμπολίτη του·

   Μετάφραση (1989): Γ. Ξανθάκη-Καραμάνου @greek‑language.gr

5. (στην παθητική φωνή) είμαι αντικείμενο επιβουλών, συνωμοσιών
6. (στην παθητική φωνή) (για πράγματα) σχεδιάζομαι εναντίον

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Θουκυδίδης, Ἱστορίαι, 3, 96.3

   Τοὺς δὲ Αἰτωλοὺς οὐκ ἐλάνθανεν αὕτη ἡ παρασκευὴ οὔτε ὅτε τὸ πρῶτον ἐπεβουλεύετο,

   Αλλά όλη η ετοιμασία αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη απ᾽ τους Αιτωλούς, ούτε καν στην αρχή όταν σχεδιαζόταν,

   Μετάφραση (1965-1968): Άγγελος Σ. Βλάχος, Αθήνα:Γαλαξίας @greek‑language.gr

Άλλες μορφές

• δωρικός τύπος : ἐπιβωλεύω

Παράγωγα

• ἀνεπιβούλευτος
• ἀντεπιβουλεύω
• αὐτεπιβούλευτος
• αὐτοβούλως
• δυσεπιβούλευτος
• ἐπιβούλευμα
• ἐπιβουλευόμενα (ουδέτερο πληθυντικός οι επιβουλές, οι μηχανορραφίες)
• ἐπιβούλευσις
• ἐπιβουλευτής
• ἐπιβουλευτικός
• ἐπιβουλεύων (& αρσενικό ο συνωμότης)
• ἐπιβουλή
• ἐπιβουλία
• ἐπίβουλος
• ἀνεπιβούλως
• ἐπιβούλως
• ἐπιβουλευτικῶς
• εὐεπιβούλευτος
• προεπιβουλεύω
• συνεπιβουλεύω

→ και δείτε τη λέξη βουλή

Πηγές

• ἐπιβουλεύω - Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής - Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία - Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2006‑2008. greek‑language.gr
• ἐπιβουλεύω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐπιβουλεύω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.