ἐρείπω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Αρχικοί χρόνοι	Φωνή Eνεργητική	Φωνή Μέση & Παθητική
Ενεστώτας	ἐρείπω	ἐρείπομαι
Παρατατικός	ἔρειπον
Μέλλοντας	ἐρείψω	ἐρείψομαι
Αόριστος	ἤρειψα, ἤρῐπον	ἠρειψάμην, ἠριπόμην, ἠρείφθην, ἐρείφθην, ἠρίφθην, ἠρίπην
Παρακείμενος	ἐρήρῐπα	ἐρήριμμαι
Υπερσυντέλικος		ἐρηρίμμην
Συντελ.Μέλλ.

Ετυμολογία

ἐρείπω < → λείπει η ετυμολογία

Ρήμα

ἐρείπω

1. καταρρίπτω, κατακρημνίζω, καταστρέφω, γκρεμίζω

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 15 (Ο. Παλίωξις παρὰ τῶν νεῶν.), στίχ. 361 (361-364)

   ἔρειπε δὲ τεῖχος Ἀχαιῶν | ῥεῖα μάλ᾽, ὡς ὅτε τις ψάμαθον πάϊς ἄγχι θαλάσσης, | ὅς τ᾽ ἐπεὶ οὖν ποιήσῃ ἀθύρματα νηπιέῃσιν, | ἂψ αὖτις συνέχευε ποσὶν καὶ χερσὶν ἀθύρων.

   κι εγκρέμιζε το τείχος | ωσάν παιδί που παίζοντας ακρόγιαλα σηκώνει | κάποια δικά του κτίσματα με άμμον και κατόπιν | παίζοντας πάλι τα χαλά με φτέρνες, με παλάμες.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

2. εξολοθρεύω, καταστρέφω
3. (αμετάβατο) πέφτω κατακέφαλα, σωριάζομαι κάτω

   ※  8ος αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 22 (χ. Μνηστήρων φόνος.), στίχ. 296

   ἤριπε δὲ πρηνής, χθόνα δ᾽ ἤλασε παντὶ μετώπῳ.

   «κι αυτός γκρεμίστηκε πέφτοντας μπρούμυτα, το κούτελό του βρόντηξε πάνω στο χώμα.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

   ※  7ος↑ αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, (αποδίδεται) Ἀσπὶς Ἡρακλέους^w, 421 (421-423)

   ἤριπε δ᾽, ὡς ὅτε τις δρῦς ἤριπεν ἢ ὅτε πεύκη | ἠλίβατος, πληγεῖσα Διὸς ψολόεντι κεραυνῷ· | ὣς ἔριπ᾽, ἀμφὶ δέ οἱ βράχε τεύχεα ποικίλα χαλκῷ.

   Σωριάστηκε, καθώς σωριάζεται βελανιδιά ή πεύκο | πανύψηλο που από του Δία τον αιθαλώδη κεραυνό χτυπήθηκε. | Έτσι σωριάστηκε. Κι ολόγυρά του βρόντησαν τα όπλα τα πλουμισμένα με χαλκό.

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

4. (στην παθητική φωνή) συντρίβομαι, ρίχνομαι

   ※  5ος↑ αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ, στίχ. 1462 (1462-1463)

   ἴδε μάλα μέγας ἐρείπεται | κτύπος ἄφατος ὅδε διόβολος·

   Άκου, του Δία ο κεραυνός, | μέγας και τρομερός, τώρα γκρεμίζεται με βρόντο.

   Μετάφραση (2004): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, Αθήνα: ΜΙΕΤ @greek‑language.gr

Συνώνυμα

• ἐρειπιόω
• ἐρειπόω

Σύνθετα

• ἐξερείπω
• κατερείπω
• προσκατερείπω
• συνερείπω
• ὑπερείπω

Συγγενικά

• ἐρείπιον
• ἐρείπιος
• ἐρειπιώδης
• ἐρειπιών
• ἐρειπίωσις
• ἐρειποτόπιον
• ἔρειψις
• ἐρείψιμος
• ἐρειψιπύλας
• ἐρειψίλαος
• ἐρειψίτοιχος

Κλίση

• → λείπει η κλίση

Ρηματικοί τύποι:

• επικός τύπος : παρατ. ἔρειπον
• επικός τύπος : αόρ. ἔρῐπον
• επικός τύπος : γ' ενικ. υπερσυντέλικος ἐρέριπτο

Πηγές

• ἐρείπω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐρείπω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.