Παράρτημα:Ρήματα (αρχαία ελληνικά)/προσωδία
|
Αυτή η σελίδα είναι ακόμη υπό κατασκευή |
| Παρακαλούμε, βοηθήστε να συμπληρωθεί ο πίνακας! Ας γίνουν λήμματα με παραθέματα οι τύποι που αποδεικνύουν την προσωδία του δίχρονου. |
| Γλώσσα: Αρχαία ελληνικά » Παράρτημα:Γραμματική » Παράρτημα:Ρήματα » προσωδία δίχρονης παραλήγουσας |
Για το σχηματισμό μερικών ρηματικών τύπων με σωστό τονισμό,
είναι απαραίτητo να γνωρίζουμε, όταν υπάρχει, την προσωδία της δίχρονης παραλήγουσας.
Όπως, για την προστακτική ενεστώτα (λῦε!), το ουδέτερο μετοχών, απαρέμφατα.
(Με τη μακρά ή βραχεία παραλήγουσα, δεν υπάρχει αμφιβολία τονισμού).
- 1) Συμβουλευόμαστε τα λεξικά, για κάθε ρήμα
- 2) Αναζητάμε τον επίμαχο τύπο σε πρωτότυπα κείμενα.
Αυτή η εργασία έχει ήδη γίνει σε Γραμματικές. Συνοπτικά, έχουν διαπιστωθεί τα εξής: (Δε σχολιάζονται εδώ, διαλεκτικοί τύποι)
| προσωδία σε δίχρονες παραλήγουσες ρημάτων | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| κατάληξη ενεστώτα |
ρήματα | αποδεικνύεται στον τύπο |
διαφέρει σε άλλους χρόνους? |
όπως στον τύπο | εξαιρέσεις | πηγές |
| -ζω | ||||||
| -άζω βραχύ ᾰ | ἀγοράζω | τὸ ἀγοράζον | ομοίως | ... | μακρό ᾱ στο κράζω πιθανόν και στα σύνθετά τουΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ |
Σταματάκος[1] |
| -ίζω βραχύ ῐ | ὁρίζω | τὸ ὁρίζον τὸ ὁρίσᾰν |
ομοίως | ... | Σταματάκος[1] | |
| -ύζω ? | κλύζω | ... | βραχύ | κλύσαι | κλύζω@ΛΟΓΕΙΟΝ | |
| -λλω | ||||||
| ? | ? | ? | ? | |||
| -νῡμι | ||||||
| -νῡμι μακρό ῡ | δείκνυμι ἐδείκνυν |
δείκνῡ! | αλλά βραχύ δείκνυμαι ἐδεικνύμην |
δεικνύναι | δεικνύς? | ? |
| -νω | ||||||
| -άνω βραχύ ᾰ | λανθάνω | τὸ λανθάνον | ομοίως | λάθε! | ? | |
| -πτω | ||||||
| -άπτω, -ίπτω, -ύπτω βραχύ? | ? | ? | μακρό: κύπτω πίπτω ῥίπτω | πῖπτε! | ? | |
| -ύω | ||||||
| -νύω από ρήμματα -ννῡμι γίνεται βραχύ ῠ | ? | ? | ομοίως | ... | #Smyth[2] | |
| -νύω από -νυμι? αλλα όχι -ννυμι | δεικνύω ? < δείκνῡμι | ? | ? | ... | ? | ? |
| -ύω από -μι? | ὀλλύω ? < ὄλλῡμι | ? | ? | ... | ? | ? |
| -ύω βραχύ ῠ | ἀνύω, ἀρύω, βρύω, κλύω (αλλά προστακτ. κλῦθι), μεθύω | τὸ μεθύον | ομοίως | ... | ? | #Smyth[2] |
| -ύω μακρό ῡ | π.χ.λῡ- λύω, θύω, φύω και άλλα | λῦε! | αλλά βραχύ στους χρόνους με λελῠκ-, λελῠμ-, λῠθ- | ... | Περισσότερα στον Smyth[3] | |
Για τους συντάκτες
επεξεργασία- Για ρήματα με αδιευκρίνιστη προσωδία που εμποδίζει τη σύνταξη κλιτικού πίνακα, χρησιμοποιούμε το πρότυπο
{{λείπει η προσωδία ρήματος}}ώστε να ζητήσουμε τη γνώμη και άλλων συντακτών. - Σε περίπτωση που η προσωδία χαρακτηρίζεται στο λεξικό μας αμφίβολη, προσθέτουμε σημείωση.
- Σε περίπτωση που η προσωδία είναι διπλή (είτε μακρό, είτε βραχύ), συμπληρώνουμε και τους δύο τύπους, με σημείωση.
Αναφορές
επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Σταματάκος, &#sect;99.2.Σημ. «Πάντα τα εις -άζω και εις -ίζω ρήματα έχουν το δίχρονον της παραληγούσης (α, ι) βραχύ (πλην του κράζω)»
- ↑ 2,0 2,1 #Smyth, 500.1.b.@perseus.tufts.ed Το -υω έχει βραχύ υ στα ἀνύω, ἀρύω, βρύω, κλύω (αλλά [προστακτική] κλῦθι), μεθύω, και σε όλα τα ρήματα σε -νυω. [μετάφραση από τα αγγλικά]
- ↑ Smyth, 500.1.a.@perseus.tufts.eduΤα ρήματα σε -υω γενκά έχουν ύψιλον μακρό στην αττική διάλεκτο, στον ενεστώτα·
- όπως λύ_ω, δύ_ω, θύ_ω (σχεδόνπάντα), φύ_ω (συνήθως).
- Επίσης, στα ἀλύ_ω, ἀρτύ_ω, βρενθύ_ομαι, γηρύ_ομαι, δακρύ_ω (κάποτε είχε βραχύ υ^), ἱδρύ_ω, ἰσχύ_ω, καττύ_ω, κνύ_ω,, κωκύ_ω, κωλύ_ω (συνήθως),
- μηνύ_ω, ὀπύ_ω (ὀπυίω), πτύ_ω, ῥύ_ομαι, στύ_ομαι, τρύ_ω, ὕ_ει
- Πιθανόν, στα εἰλύομαι, ἠμύω, μύω, ξύω, φλύω; ἐλινύω, μηρύομαι,
- πληθύω (κάποτε με βραχύ υ^), φι_τύω.
- ὠρύω (είτε μακρό, είτε βραχύ υ_^) είναι αμφίβλολο. [μετάφραση από τα αγγλικά]