*méh₂tēr

Πρωτοϊνδοευρωπαϊκή γλώσσα (ine-pro)

Ετυμολογία

*méh₂tēr < εκ του προ-πρωτοϊνδοευρωπαϊκού *méh₂ters

Παλαιότερα ανακατασκευάζονταν ως *mātēr και ετυμολογούνταν ως ο συνδυασμός της βρεφικής λέξεως *ma με την κατάληξη *-tḗr που δηλώνει πρόσωπο που ενεργεί.

Ουσιαστικό

*méh₂tēr θηλυκό

• μητέρα

Συνώνυμα

*ǵénh₁trih₂

Απόγονοι

• Αλβανικά: motër ("αδελφή") (<*mātrā < *méh₂treh₂ "αδελφή της μητρός")
• Αρμένικες γλώσσες: *matir, *mayir

Παλαιά Αρμενικά: մայր (mayr)

• Αρμενικά: մայր (mayr)

• Βαλτοσλαβικές γλώσσες: *mā́ˀtē

Βαλτικές γλώσσες:

• Ανατολικές Βαλτικές γλώσσες:

• Λατγαλικά:
• Λετονικά: māte
• Λιθουανικά: mótė

• Δυτικές Βαλτικές γλώσσες:

• Παλαία Πρωσσικά:

Σλαβικές γλώσσες: *màti

• Παλαιά Ανατολικά Σλαβικά: (mati)

• Λευκορωσσικά: мацi (máci)
• Ουκρανικά: мати (máty)
• Ρουθηνικά: мати (máty)

• Νότιες Σλαβικές γλώσσες:

• Αρχαία Εκκλησιαστική Σλαβονική мати/ⰿⰰⱅⰹ (mati)
• Βουλγαρικά: майка (májka)
• Σερβοκροατικά: мати/mati
• Σλαβομακεδονικά: маjка (majka)
• Σλοβενικά: mati

• Δυτικές Σλαβικές γλώσσες:

• Παλαιά Πολωνικά

• Πολωνικά matka

• Σλοβακικά: mať
• Σορβικά:

• Άνω Σορβικά: maś
• Κάτω Σορβικά: mać

• Τσεχικά: matka, máti (παρωχημένο)

• Γερμανικές γλώσσες: *mōdēr

Αγγλοσαξονικά: mōdor, moder

• Αγγλικά: mother
• Σκώτς: moder, mither

Παλαιά Ολλανδικά:

• Ολλανδικά: moeder

• Αφρικάανς: moeder

Παλαιά Υψηλά Γερμανικά: muoter

• Αλλεμανικά: Mueter
• Γερμανικά: Mutter
• Γίντις: מוטער (muter)

Αρχαία Νορδικά: móðir

• Δανικά: mor, moder
• Ισλανδικά: móðir
• Νορβηγικά: mor, moder
• Παλαιά Σουηδικά:

• Σουηδικά: moder, mor

• Φεροϊκά: móðir

• Ελληνικές γλώσσες: *mā́tēr

Αρχαία Ελληνικά:

• Αττική και Ιωνική Διάλεκτος: μήτηρ (mḗtēr)

• Νέα Ελληνικά: μητέρα

• Δωρική Διάλεκτος: μᾱ́τηρ (mā́tēr)

• Τσακωνικά: μάτη

Μυκηναϊκά Ελληνικά: 𐀔𐀳𐀩 (ma-te-re)

• Ινδοϊρανικές γλώσσες: *máHtā

Ινδοάριες γλώσσες:

• Σανσκριτικά: पितृ (pitṛ́)

• Βεγγαλικά: পিতা (pita)
• Γκουτζαράτι: પિતા (pitā)
• Νεπαλικά: faðir (pitā)
• Ούρντου: پتا (pitā), پتر (pitŕ)
• Παντζάμπι: ਪਿਤਾ (pitā)
• Σιναλέζικα: පියා (piyā)
• Τελούγκου: పిత (pita), పితృలు (pitr̥lu)
• Χίντι: पिता (pitā), पितृ (pitŕ)

Ιρανικές γλώσσες: *pHtā́

• Αβεστικά: 𐬞𐬌𐬙𐬀𐬭 (pitar)
• Βαλουχικά: (pit)
• Παλαιά Περσικά: 𐎱𐎡𐎫𐎠 (p-i-t-a /pitā/)

• Περσικά: پدر (pedar)

• Παστού: پلار (plār)

• Ιταλικές γλώσσες: *mātēr

Λατινικά: māter

• Αραγωνικά: mai
• Αστουριανικά: madre, ma
• Βενετικά: mare
• Εξτραμαδουρικά: mairi
• Ιντερλίνγκουα: matre
• Ίντο: matro
• Ιταλικά: madre
• Καταλανικά: mare
• Οξιτανικά: maire
• Παλαιά Γαλλικά: medre, mere

• Γαλλικά: mère
• Νορμανδικά: ,

• Παλαιά Ισπανικά:

• Ισπανικά: madre
• Ισπανοεβραϊκά: מאדרי‎ (madre)

• Παλαιά Πορτογαλικά: madre, mãy

• Γαλικιανά: mai, nai, madre
• Πορτογαλικά: mãe, madre

• Σικελικά: matri

Νότια Πικηνικά: 𐌌𐌀𐌕𐌄𐌓𐌄𐌑𐌇 (matereíh, δοτική ενικού)

Οσκικά: 𐌌𐌀𐌀𐌕𐌓𐌄𐌝𐌔 (maatreís, ονομαστική πληθυντικού)

Ουμβρικά: 𐌌𐌀𐌕𐌓𐌄𐌓 (matrer, γενική ενικού)

Φαλισκικά: 𐌌𐌀𐌕𐌄 (mate)

• Κελτικές γλώσσες: *mātīr

Γαλατικά: matir

Παλαιά Ιρλανδικά: máthir

• Ιρλανδικά: máthair
• Μανξ: moir
• Σκωτικά Γαελικά: màthair

• Μεσσαπικά : (matira)
• Τοχαρικές γλώσσες: *mācer

Τοχαρικά Α: mācar

Τοχαρικά Β: mācer

• Φρυγικά:

Συγγενικά

• *ph₂tḗr ("πατέρας")
• *bʰréh₂tēr ("αδελφός")
• *swésōr ("αδελφή")
• *dʰugh₂tḗr ("κόρη")
• *suHnús ("υιός")

Κλίση

Αθέματο, ακροστατικό ουσιαστικό

Πτώση/Αριθμός	Ενικός	Δυικός	Πληθυντικός
Ονομαστική	*méh₂tēr	*méh₂terh₁(e)	*méh₂teres
Γενική	*méh₂tr̥s	*?	*méh₂troHom
Δοτική	*méh₂trey	*?	*méh₂tr̥mos
Οργανική	*méh₂tr̥h₁	*?	*méh₂tr̥bʰi
Τοπική	*méh₂tr̥, *méh₂tri	*?	*méh₂tr̥su
Αιτιατική	*méh₂term̥	*méh₂terh₁(e)	*méh₂term̥s
Αφαιρετική	*méh₂tr̥s	*?	*méh₂tr̥mos
Κλητική	*méh₂ter	*méh₂terh₁(e)	*méh₂teres