ἐμπολάω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἐμπολάω < ἐν + πολέω/πολῶ

Ρήμα

ἐμπολάω/ἐμπολῶ

1. εμπορεύομαι

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 15 (ο. Τηλεμάχου ἐπάνοδος.), στίχ. 456 (στίχοι 455-456)

   οἱ δ᾽ ἐνιαυτὸν ἅπαντα παρ᾽ ἡμῖν αὖθι μένοντες | ἐν νηῒ γλαφυρῇ βίοτον πολὺν ἐμπολόωντο.

   Μείναν αυτοί στα μέρη μας έναν ακέραιο χρόνο, | πουλώντας κι αγοράζοντας του κόσμου τ᾽ αγαθά.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

2. πουλώ

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Εἰρήνη, στίχ. 448 (447-448)

   κεἴ τις δορυξὸς ἢ κάπηλος ἀσπίδων, | ἵν᾽ ἐμπολᾷ βέλτιον, ἐπιθυμεῖ μαχῶν,—

   Κι αν κανείς κονταράς ή ασπιδοπώλης, | για να ᾽χει τζίρο, επιθυμεί τις μάχες…

   Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr

3. αγοράζω

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Ἀντιγόνη, στίχ. 1037 (1037-1038)

   κερδαίνετ᾽, ἐμπολᾶτε τἀπὸ Σάρδεων | ἤλεκτρον, εἰ βούλεσθε,

   Καλά κέρδη λοιπόν, εμπορευτείτε κι αγοράστε | αν θέλετε το ήλεκτρο απ᾽ τις Σάρδεις

   Μετάφραση (1940): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης), Αθήνα: Εστία @greek‑language.gr

   ≈ συνώνυμα: ὠνοῦμαι

4. κερδίζω μέσω του εμπορίου, αποκτώ, αποφέρω

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Τραχίνιαι, στίχ. 93 (92-93)

   χώρει νυν, ὦ παῖ· καὶ γὰρ ὑστέρῳ, τό γ᾽ εὖ | πράσσειν ἐπεὶ πύθοιτο, κέρδος ἐμπολᾷ.

   • Πήγαινε, γιε μου, γιατί κι αν κανένας καθυστερήσει, τα καλά | μαντάτα, μια και τα μάθει, κέρδος του είναι πάντα.

     Μετάφραση χ.χ.: Ιωάννης Ν. Γρυπάρης), Αθήνα: Εστία @greek‑language.gr

   • Προχώρα, παιδί μου, γιατί και αργότερα τα καλά | μαντάτα αφού τα μάθει, κέρδος αποκτά.

     Μετάφραση λέξεων: Βικιλεξικό.

5. (μεταφορικά) επωφελούμαι με το να ασχολούμαι με κάτι/κάποιον
6. (μεταφορικά) πράττω κάτι με επιτυχία, επιτυγχάνω

Άλλες μορφές

• ιωνικός και μεταγενέστερος τύπος: ἐμπολέω

Σύνθετα

• ἀπεμπολάω
• διεμπολάω
• ἐξεμπολάω
• παρεμπολάω
• προσεμπολάω
• συναπεμπολάω

Συγγενικά

• ἀνεμπόλητος
• ἀπεμπολή
• ἀπεμπόλησις
• ἀπεμπολητής
• ἐμπολά
• ἐμπολαῖος
• ἐμπολεύς
• ἐμπολή
• ἐμπόλημα
• ἐμπόλησις
• ἐμπολητός
• ἐμπόλιον
• παρεμπολή
• προεμπολεύς

Πηγές

• ἐμπολάω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐμπολάω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.