ἀβγατίζω

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

ἀβγατίζω < μεσαιωνική ελληνική ἐβγατίζω < *ἐβγατ(ός) + -ίζω < ελληνιστική κοινή ἐκβατός (που συντελείται) (με αντιμετάθεση φθόγγων) < αρχαία ελληνική ἐκβαίνω

ΑΠΟΓΟΝΟΙ: ⇒ νέα ελληνικά: αβγατίζω

Ρήμα

ἀβγατίζω (και σήμερα σε χρήση)

1. (μεταβατικό) αυξάνω, μεγαλώνω κάτι
2. (μεταβατικό) αποφέρω κέρδος σε κάποιον

   ※  14ος αιώνας, Στέφανος Σαχλίκης, Αφήγησις παράξενος του ταπεινού Σαχλίκη, στίχ. 165 (164-166) @anemi.lib.uoc.gr

   ἄτυχε, κακορρίζικε καὶ κακονοικοκύρη,
   τί σε βγατίζουν οἱ λαγοί, τί σε φελοῦν οἱ σκύλοι,
   οἱ λαγωνάροι, τοὺς κρατεῖς, ὁποὖν καλοί σου φίλοι·

   Αφήγησις παράξενος /Stefanos Sahlikis i evo stihotborenie ; iszlbdovanie S. D. Papadimitriu, (επιμ.), Odessa :typ. Ekonomitseskaja, 1896.

3. (αμετάβατο) προοδεύω, ευημερώ

   ※  15ος αιώνας ⌘ Λεόντιος Μαχαιράς, Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, η ποία λέγεται Κρόνικα, τουτέστιν Χρονικόν, Σάθας, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, Τόμος 2 σελ.@books-google

   Θεωρῶντα οἱ Γενουβίσοι ὅτι δὲν εὐγατίζουν οὐδὲ μὲ τὰ μάγγανά τους, οὐδὲ μὲ τοὺς πολέμους τους, οὐδὲ μὲ τ ̓ ἄλογά τους, ἀφῆκαν τὸν τόπον καὶ μὲ μεγάλην ἀνάγκην ἐπῆγαν εἰς τὴν Λευκοσίαν, καὶ μὲ τοὺς Βουργάρους ἐμήνυσαν το τοῦ ρηγὸς καὶ τοῦ ἀμιράλη εἰς τὴν ̓Αμμόχουστον.

4. (αμετάβατο) κερδίζω σε παιχνίδι

   ※  14ος αιώνας, Στέφανος Σαχλίκης, Γραφαί και στίχοι και ερμηνείαι κυρού Στεφάνου του Σαχλήκη, στίχ. 176 (176-177) @anemi.lib.uoc.gr

   ὁ μάστορας ὁ ζαριστὴς πιστεύγει νὰ εὐγατίσῃ,
   καὶ μὲ τὸ κέρδος τὸ κακὸν ἐλπίζει νὰ πλουτήσῃ.

   Σαχλίκης Στέφανος, Γραφαί και στίχοι και ερμηνείαι κυρού Στεφάνου του Σαχλήκη, (επιμ.) Wagner G., Carmina graeca medii aevi, Λειψία 1874, σελ. 62-78.

Άλλες μορφές

• βγατίζω
• ἐβγατίζω

Ρηματικοί τύποι

• βγατίζουν
• εὐγατίσῃ
• εὐγατίζουν

Συγγενικά

• ἀβγάτιση
• ἐβγάτιση

Κλίση

• → λείπει η κλίση

Πηγές

• ἀβγατίζω -  Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα]. 
• ἀβγατίζω σελ.3, Τόμος 1 & σελ.4, Τόμος 1 - Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης) πολυτονικό σύστημα: τόμοι 1-5, μεταγραφή σε μονοτονικό: τόμοι 6-τέλος], pdf.Βιβλιογραφία.  Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.