αβγατίζω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

αβγατίζω < (κληρονομημένο) μεσαιωνική ελληνική ἀβγατίζω < ἐβγατίζω< *ἐβγατ(ός) < ελληνιστική κοινή ἐκβατός «που εκπληρώνεται» (με αντιμετάθεση φθόγγων) < αρχαία ελληνική ἐκβαίνω

Προφορά

ΔΦΑ : /a.vɣaˈti.zo/

τυπογραφικός συλλαβισμός : α‐βγα‐τί‐ζω

Ρήμα

αβγατίζω, αόρ.: αβγάτισα, μτχ.π.π.: αβγατισμένος (χωρίς παθητική φωνή)

1. (λαϊκότροπο, μεταβατικό) πληθαίνω, αυξάνω, πολλαπλασιάζω

   ⮡  Ο πατέρας τους έδωσε μικρή μαγιά αλλά ήταν δαιμόνια παιδιά και τα λεφτά αβγάτισαν

2. (λαϊκότροπο, αμετάβατο) πληθύνομαι, αυξάνομαι

   άλλες μορφές: αβγαταίνω

3. (λαϊκότροπο) διογκώνω, υπερβάλλω

   ※  Όλ' αυτά τα διηγούντο οι μάγκες όπως τα είχον ακούσει από τας προμήτοράς των, και μάλιστα το αυγάτιζαν κ' οι ίδιοι με την παιδικήν ψευδομανίαν των. (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Η Φόνισσα, 1903)

Άλλες γραφές

• παλιότερα αυγατίζω (λόγω της ηχητικής ομοιότητας με το αβγό που γραφόταν και αυγό)

Άλλες μορφές

• αβγαταίνω

Κλίση

    Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	αβγατίζω	αβγάτιζα	θα αβγατίζω	να αβγατίζω		αβγατίζοντας
β' ενικ.	αβγατίζεις	αβγάτιζες	θα αβγατίζεις	να αβγατίζεις	αβγάτιζε
γ' ενικ.	αβγατίζει	αβγάτιζε	θα αβγατίζει	να αβγατίζει
α' πληθ.	αβγατίζουμε	αβγατίζαμε	θα αβγατίζουμε	να αβγατίζουμε
β' πληθ.	αβγατίζετε	αβγατίζατε	θα αβγατίζετε	να αβγατίζετε	αβγατίζετε
γ' πληθ.	αβγατίζουν(ε)	αβγάτιζαν αβγατίζαν(ε)	θα αβγατίζουν(ε)	να αβγατίζουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		αβγάτισα	θα αβγατίσω	να αβγατίσω		αβγατίσει
β' ενικ.		αβγάτισες	θα αβγατίσεις	να αβγατίσεις	αβγάτισε
γ' ενικ.		αβγάτισε	θα αβγατίσει	να αβγατίσει
α' πληθ.		αβγατίσαμε	θα αβγατίσουμε	να αβγατίσουμε
β' πληθ.		αβγατίσατε	θα αβγατίσετε	να αβγατίσετε	αβγατίστε
γ' πληθ.		αβγάτισαν αβγατίσαν(ε)	θα αβγατίσουν(ε)	να αβγατίσουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω αβγατίσει	είχα αβγατίσει	θα έχω αβγατίσει	να έχω αβγατίσει
β' ενικ.	έχεις αβγατίσει	είχες αβγατίσει	θα έχεις αβγατίσει	να έχεις αβγατίσει
γ' ενικ.	έχει αβγατίσει	είχε αβγατίσει	θα έχει αβγατίσει	να έχει αβγατίσει
α' πληθ.	έχουμε αβγατίσει	είχαμε αβγατίσει	θα έχουμε αβγατίσει	να έχουμε αβγατίσει
β' πληθ.	έχετε αβγατίσει	είχατε αβγατίσει	θα έχετε αβγατίσει	να έχετε αβγατίσει
γ' πληθ.	έχουν αβγατίσει	είχαν αβγατίσει	θα έχουν αβγατίσει	να έχουν αβγατίσει

Μεταφράσεις

    αβγατίζω

→ δείτε τη λέξη αυξάνω

Πηγές

• αβγατίζω - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)