ταβλίν

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

ταβλίν < → λείπει η ετυμολογία

Ουσιαστικό

ταβλίν ουδέτερο

1. είδος παιxνιδιού των Βυζαντινών, παιχνίδι με ζάρια

   ※  14ος αιώνας, ⌘ Φλώριος και Πατζιαφλόρα, ανωνύμου, στίχ. 1439 (1439-1444)

   «Πιάσετε, φέρετε ταβλὶν καὶ θέστε το ἔμπροστέ μας».
   Τὸν ὁρισμόν του ἐπλήρωσαν καὶ σύντομα τὸ φέρνουν.
   Παίζουν οἱ δύο καὶ ἐνίκησεν ὁ Φλώριος τὴν νίκην·
   χιλιάδες δυὸ πεζάντια νικᾷ τὸν καστελλάνον.
   Καὶ ὁ καστελλάνος τὸ νὰ ἰδῇ ὅτι ἔναι νικημένος
   ἀπὸ τὴν θλῖψιν ἔρριψεν τὰ ζάρια μακρόθεν.

   Εμμανουήλ Κριαράς, Βυζαντινά Ιπποτικά Μυθιστορήματα, Αθήνα 1955, σελ. 169

2. είδος ιματιοθήκης

   ※  12ος αιώνας ⌘ Μανασσῆς, Κωνσταντῖνος, De cerimoniis aulae Byzantinae, @catholiclibrary.org

   αἴρουσι τὸ ταβλίν, ἐν ᾧ ἀπόκειται ἡ βασίλειος ἐσθής,

3. σανίδα, τάβλα
4. γαρνιτούρα με διαφορετικά σχέδια και χρώματα στα άκρα υφάσματος ή ενδύματος

   ※  6ος αιώνας ⌘ Ιωάννης Μαλάλας, Χρονογραφία, 4.33 @catholiclibrary.org

   μετὰ οὖν χρόνους πολλοὺς οἱ Ῥωμαῖοι τὴν Φοινίκην ὑποτάξαντες χώραν τὸ ἐξ ἀρχῆς ἀναδειχθὲν ἐκ τῆς κογχύλης ἀληθινὸν σχῆμα βασιλικὸν ἐφόρεσαν, ὅπερ ἐκάλεσαν ῥωμαϊστὶ τόγαν· ἥντινα καὶ ὕπατοι Ῥωμαίων ἕως τῆς νῦν φοροῦσι. Νουμμᾶς δὲ ὁ καὶ Πομπήλιος, βασιλεύσας Ῥωμαίων μετὰ τὸν Ῥῶμον καὶ τὸν Ῥῆμον, δεξάμενος πρεσβευτὰς ἐκ τῆς χώρας τῶν λεγομένων Πελασγῶν, φοροῦντας χλαμύδας ἐχούσας ταβλία ῥούσεα, καθάπερ οἱ ἀπὸ τῆς τῶν Ἰσαύρων χώρας, καὶ τερφθεὶς τοῦ σχήματος, πρῶτος ἐν τῇ Ῥώμῃ ἐπενόησε χλαμύδας φορεῖσθαι, τὰς μὲν βασιλικὰς πορφυρᾶς, ἐχούσας ταβλία χρυσᾶ, τὰς δὲ τῶν συγκλητικῶν αὐτοῦ καὶ τῶν ἐν ἀξίαις καὶ στρατείαις χλαμύδας ἐχούσας σήμαντρον τῆς βασιλικῆς φορεσίας ταβλία πορφυρᾶ, δηλοῦντα ἀξίαν Ῥωμαϊκῆς πολιτείας καὶ ὑποταγήν, κελεύσας μηδέ να συγχωρεῖσθαι εἰσελθεῖν εἰς τὸ παλάτιον πρὸς αὐτὸν δίχα τοῦ σχήματος τῆς αὐτῆς χλαμύδος, καὶ οὐ συνεχώρουν τινὰ εἰσελθεῖν οἱ φυλάττοντες τὸ παλάτιον, εἰ μὴ ἐφόρει χλαμύδα ἔχουσαν φιλοτιμίαν βασιλικῆς ἐσθῆτος, καθὼς ὁ σοφώτατος Τραγκύλλος, Ῥωμαίων ἱστορικός, ταῦτα συνεγράψατο.

   ※  (λόγια μεσαιωνική) 8ος/9ος αιώνας Θεοφάνης ο Ομολογητής, Χρονογραφία, @catholiclibrary.org

   ἔγημε δὲ καὶ γυναῖκα Ῥωμαίαν, τὴν ἐγγόνην Νόμου τοῦ πατρικίου καὶ ἀποκουροπαλάτου, Οὐαλεριανήν τινα, καὶ εἰς τὴν ἰδίαν χώραν ἔλαβεν, προχειρισθεὶς παρὰ Ἰουστίνου βασιλεὺς τῶν Λαζῶν, φορέσας στέφανον καὶ χλανίδα βασιλικὴν ἄσπρην ἔχουσαν ταβλὶν χρυσοῦν, ἐν ᾧ ἐκ κεντητοῦ ἐνεκεχάρακτο ἡ εἰκὼν τοῦ βασιλέως Ἰουστίνου,

   ※  12ος αιώνας ⌘ Μανασσῆς, Κωνσταντῖνος, De cerimoniis aulae Byzantinae, @catholiclibrary.org

   Ἡ μὲν χλαμύς ἐστιν πράσινος ἔχουσα ῥόδα χρυσᾶ καὶ ταβλία χρυσᾶ.

Άλλες μορφές

• τάβλιν
• ταβλίον
• ταυλίον
• ταυλί
• ταυλίν

Κλιτικοί τύποι

• ταβλία (ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού)

Συγγενικά

• τάβλα
• ταβλίζω
• ταβλιστήριον
• ταβλιστής
• ταβλοδόχος
• ταβλοπαρόχιον
• ταβλοσανίδον
• τάβλωσις
• ταβλωτός

Πηγές

• ταβλί(ο)ν - LBG - Trapp, Erich, et al. (1994–2007) Lexikon zur byzantinischen Gräzität besonders des 9.-12. Jahrhunderts (Λεξικό της Βυζαντινής Ελληνικής, ιδίως για τον 9ο-12ο αιώνα), Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften (Έκδοση της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών)
• ⌘ Σοφοκλής Ευαγγελινός Αποστολίδης, Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods (from B.C. 146 to A.D. 1100). Εκδότης: Harvard University Press, 1870, σελ. 1067 @books.google.gr