ἐξαιτέω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἐξαιτέω < ἐξ- + αἰτέω / αἰτῶ

Ρήμα

ἐξαιτέω / ἐξαιτῶ

1. απαιτώ ή ζητώ από κάποιον

   ※  5ος αιώνας πκε, ⌘Σοφοκλής, Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ, 586

   ἀλλ᾽ ἐν βραχεῖ δὴ τήνδε μ᾽ ἐξαιτῇ χάριν.

   Μα η χάρη αυτή, που μου ζητάς, πολύ μικρή είναι χάρη.

   Μετάφραση (1911): Ηλίας Βουτιερίδης @greek‑language.gr

2. (στη μέση φωνή) (+ απαρέμφατο) ικετεύω ώστε να αποκτήσω, να επιτύχω

   ※  5ος αιώνας πκε, ⌘ Ευριπίδης, Ἑκάβη, 49-50

   τοὺς γὰρ κάτω σθένοντας ἐξῃτησάμην | τύμβου κυρῆσαι κἀς χέρας μητρὸς πεσεῖν.

   Γύρεψα απ᾽ τους θεούς του Κάτω Κόσμου | τάφο να βρω και να πέσω στα χέρια της μάνας μου·

   Μετάφραση (1994): Γιώργος Γεραλής @greek‑language.gr

3. (στη μέση φωνή) (+ αιτ. πραγμ.) αποτρέπω, αποκρούω ικετεύοντας
4. (στη μέση φωνή) ζητώ για τον εαυτό μου, απαιτώ
5. (στη μέση φωνή) ζητώ ως χάρη, κερδίζω τη συγνώμη κάποιου ή την άφεση

   ※  5ος αιώνας πκε, ⌘Σοφοκλής, Ἠλέκτρα, 655-656

   ταῦτ᾽, ὦ Λύκει᾽ Ἄπολλον, ἵλεως κλύων | δὸς πᾶσιν ἡμῖν ὥσπερ ἐξαιτούμεθα.

   Καλόγνωμος, Λύκειε Απόλλωνα, άκου αυτές μου τις ευχές | και δώσε σ᾽ όλους εμάς καθώς σου τα παρακαλούμε.

   Μετάφραση (1936): Ι.Ν. Γρυπάρης @greek‑language.gr

Συγγενικά

• ἀντεξαιτέω
• ἐξαίτησις
• ἐξαιτητέον
• προεξαιτέω

Πηγές

• ἐξαιτέω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐξαιτέω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.