ἀλέγω

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἀλέγω < → λείπει η ετυμολογία

Ρήμα

ἀλέγω (μόνο σε ποιητική χρήση), (μόνο στον ενεστώτα)

1. φροντίζω, νοιάζομαι, μεριμνώ
2. (με άρνηση) δεν φροντίζω, αδιαφορώ

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 17 (ρ. Τηλεμάχου καὶ Ὀδυσσέως ἐπάνοδος εἰς Ἰθάκην.), στίχ. 390 (389-391)

   αὐτὰρ ἐγώ γε | οὐκ ἀλέγω, ἧός μοι ἐχέφρων Πηνελόπεια | ζώει ἐνὶ μεγάροις καὶ Τηλέμαχος θεοειδής.»

   Αλλά κι εγώ | αδιαφορώ, όσο θα ζουν ακόμα στο παλάτι η Πηνελόπη, | γνωστική και φρόνιμη, και θεϊκός στην όψη του ο Τηλέμαχος.»

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

3. (+ γενική) φροντίζω για

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 9 (ι. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Τὰ περὶ Κίκονας, Λωτοφάγους καὶ Κύκλωπας.), στίχ. 275 (275-276)

   οὐ γὰρ Κύκλωπες Διὸς αἰγιόχου ἀλέγουσιν | οὐδὲ θεῶν μακάρων, ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτεροί εἰμεν.

   οι Κύκλωπες δεν νοιάζονται | τι λέει ο Δίας με την αιγίδα του μήτε οι μακάριοι θεοί· είμαστε εμείς κατά πολύ πιο δυνατοί.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

4. (+ αιτιατική) προσέχω, σέβομαι, εκτιμώ

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 6 (ζ. Ὀδυσσέως ἄφιξις εἰς Φαίακας.), στίχ. 268 (268-269)

   ἔνθα δὲ νηῶν ὅπλα μελαινάων ἀλέγουσι, | πείσματα καὶ σπείρα, καὶ ἀποξύνουσιν ἐρετμά.

   όπου κι οι ναυτικοί μας φτιάχνουν ξάρτια για τα μελανά μας σκάφη, | χοντρά σχοινιά, πανιά, ξύνουν και τα κουπιά.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

5. συναριθμώ, συγκαταλέγω, συμπεριλαμβάνω

Άλλες μορφές

• ἀλεγύνω

Παράγωγα

• ἀλεγίζω

Σύνθετα

• ἀνηλεγής
• ἀπηλεγής
• ἐπηλεγής
• δυσηλεγής
• νηλεγής

Πηγές

• ἀλέγω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἀλέγω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.