ὑψαύχην

Αρχαία ελληνικά (grc)

→ λείπει η κλίση

Ετυμολογία

ὑψαύχην < ὕψι + αὐχήν

Ουσιαστικό

ὑψαύχην, -ενος αρσενικό ή θηλυκό και ως επίθετο

1. που περπατάει κορδωμένος

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Πλάτων, Φαῖδρος, 253d @scaife.perseus

   τῶν δὲ δὴ ἵππων ὁ μέν, φαμέν, ἀγαθός, ὁ δʼ οὔ· ἀρετὴ δὲ τίς τοῦ ἀγαθοῦ ἢ κακοῦ κακία, οὐ διείπομεν, νῦν δὲ λεκτέον. ὁ μὲν τοίνυν αὐτοῖν ἐν τῇ καλλίονι στάσει ὢν τό τε εἶδος ὀρθὸς καὶ διηρθρωμένος, ὑψαύχην, ἐπίγρυπος, λευκὸς ἰδεῖν, μελανόμματος,

2. (μεταφορικά) μεγαλοπρεπής, πανύψηλος, επιβλητικός

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Εὐριπίδης, Βάκχαι, στίχ. 1061 (1059-1062)

   Ὦ ξέν᾽, οὗ μὲν ἕσταμεν | οὐκ ἐξικνοῦμαι μανιάδων ὄσσοις νόσων· | ὄχθων δ᾽ ἔπ᾽ ἀμβὰς ἐς ἐλάτην ὑψαύχενα | ἴδοιμ᾽ ἂν ὀρθῶς μαινάδων αἰσχρουργίαν.

   «Ξένε, από εδώ που στεκόμαστε | το βλέμμα μου δεν φτάνει τις ψευτομαινάδες. | Αν όμως ανεβώ πάνω στο ύψωμα, αν σκαρφαλώσω στον υψηλό αυχένα ενός ελάτου, | θα δω καλά τα αίσχη των μαινάδων.»

   Μετάφραση χ.χ.: Θ. Κ. Στεφανόπουλος, Αθήνα: Κίχλη @greek‑language.gr

3. (με ηθική έννοια) αγέρωχος, περήφανος, υπεροπτικός, αλαζόνας

   ≈ συνώνυμα: ὑψαύχενος

Συγγενικά

• → δείτε τις λέξεις ὑψαυχενέω, ὑψαυχενίζω και ὑψαυχέω

Πηγές

• ὑψαύχην - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ὑψαύχην - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.