ἀθιβολή

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

ἀθιβολή < ἀφιβολή < πιθανόν ελληνιστική κοινή ἀμφιβολή

Ουσιαστικό

ἀθιβολή θηλυκό (και σήμερα σε χρήση ως ιδιωματικό)

1. αμφιβολία, δισταγμός
2. συζήτηση, κουβέντα

   ※  14ος αιώνας, Στέφανος Σαχλίκης, Αφήγησις παράξενος του ταπεινού Σαχλίκη, στίχ. 367 (366-367) @anemi.lib.uoc.gr

   Ἄν τοῦ μιλῇς δὲν σοῦ μιλεῖ, καὶ οὐδὲν σου ἀπηλογᾶται,
   εὑρίσκει χώρια ’θιβολήν, ἀλλοῦ τὴν διηγᾶται.

   Αφήγησις παράξενος /Stefanos Sahlikis i evo stihotborenie ; iszlbdovanie S. D. Papadimitriu, (επιμ.), Odessa :typ. Ekonomitseskaja, 1896.

   ※  16ος/17ος αιώνας ⌘ Βιτσέντζος Κορνάρος, Ερωτόκριτος, Α' στίχ. 436 (435-436) σελ. 19 Νικόλαος Γλυκύς, Εν Βενετία: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, 1813 / σελ. 14, Εν Βενετία: Εκ του τυπογραφείου του Αγίου Γεωργίου, 1860.

   Καὶ μὲ τὴ Νένατζη συχνὰ ἐμίλειε τοῦτα, κεῖνα,
   πάντα γιὰ τὸν τραγουδηστὴν ἀθιβολαῖς ἐκίνα.

   ※  16ος/17ος αιώνας Γεώργιος Χορτάτσης, Πανώρια, Πράξη Γ', στίχ. 633 (633-634)

   Ἀπῆτις τὴν ἀθιβολὴ τούτη δὲ θὲς ν’ ἀφήσης,
   ἀφήνω σου πολλὴ ζωή.

   Εμμανουήλ Κριαράς, Γεωργίου Χορτάτση, Πανώρια. Κριτική έκδοση με εισαγωγή, σχόλια και λεξιλόγιο Εμμανουήλ Κριαρά, Βυζαντινή και Νεοελληνική Βιβλιοθήκη, Θεσσαλονίκη 1975, σελ. 146

   ≈ συνώνυμα: ἀθιλογή, ἀφιλογή

3. διήγηση
4. θέμα, ζήτημα, θέμα συζήτησης

   ※  16ος/17ος αιώνας Γεώργιος Χορτάτσης, Πανώρια, Πράξη Γ', στίχ. 249 (249-251)

   Αὐτείνη τὴν ἀθιβολὴ περίσσα τὴ βαριοῦμαι
   καὶ δὲ μπορῶ, συμπάθησ’ μου, πλιό μου νὰ σ’ ἀφουκροῦμαι
   κι’ ἀφήνω σου πολλὴ ζωή.

   Εμμανουήλ Κριαράς, Γεωργίου Χορτάτση, Πανώρια. Κριτική έκδοση με εισαγωγή, σχόλια και λεξιλόγιο Εμμανουήλ Κριαρά, Βυζαντινή και Νεοελληνική Βιβλιοθήκη, Θεσσαλονίκη 1975, σελ. 125

5. αιτία, αφορμή

   ※  14ος αιώνας, Στέφανος Σαχλίκης, Αφήγησις παράξενος του ταπεινού Σαχλίκη, στίχ. 235 @anemi.lib.uoc.gr

   καὶ νἆπες ὅτι ὁποῦ ἔχουσιν ἀθιβολὴν μαλώνουν;

   Αφήγησις παράξενος /Stefanos Sahlikis i evo stihotborenie ; iszlbdovanie S. D. Papadimitriu, (επιμ.), Odessa :typ. Ekonomitseskaja, 1896.

Άλλες μορφές

• ἀθοβολή
• ἀνθιβολή (και σήμερα σε χρήση ως ιδιωματικό)
• ἀφιβολή

Κλιτικοί τύποι

• ἀθιβολαῖς (ονομαστική, αιτιατική και κλητική πληθυντικού)
• ἀθιβολήν (αιτιατική ενικού)

Συγγενικά

• ἀθιβάλλω
• ἀθιβολαρίνα
• ἀθιβολεύω
• ἀπαθιβολή

Πηγές

• ἀθιβολή -  Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα]. 
• σελ.115, Τόμος 1 - Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης) πολυτονικό σύστημα: τόμοι 1-5, μεταγραφή σε μονοτονικό: τόμοι 6-τέλος], pdf.Βιβλιογραφία.  Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.