Παράρτημα:Διάλεκτοι της αρχαίας ελληνικής

Ποικιλίες της αρχαίας ελληνικής γλώσσας - διάλεκτοι γεωγραφικά

Ορολογία: ελληνικά - αγγλικά (διεθνείς βιβλιογραφικοί κωδικοί, όπως στο Liddell-Scott-Jones)
Ομαδοποιήσεις από διάφορυς μελετητές, στο Ancient Greek dialects στην αγγλική Βικιπαίδεια 

• λογοτεχνικές διάλεκτοι
  • Κατηγορία:Επικοί τύποι - Epic - Ep.
  • ποιητικός τύπος - Poetical - Poet.
  • Λυρικοί: Lyr.

ελληνικά - Greek - Gr. (κωδικός grk)
πρωτοελληνική γλώσσα (αμάρτυρη υποθετική) - Proto-Hellenic

δυτική ομάδα - West Greek → δείτε  μυκηναϊκή διάλεκτος - Mycenaean - γραφή: Γραμμική Β Linear B βορειοδυτικές διάλεκτοι - Northwest Greek φωκική - Phocian - Phoc. δελφική διάλεκτος - Delphian λοκρική διάλεκτος - Locrian ηλειακή διάλεκτος - Elean δωρική διάλεκτος - Doric - Dor. λακωνική διάλεκτος - Laconian - Lacon. Ηράκλειας - Heraclean (μεσσηνιακή) - (Messenian - Mess.) μεγαρική - Megarian - Megar. κορινθιακή - Corinthian κερκυκραϊκή Corcyraean - Corc. αργολική - Argolic ροδιακή - Rhodian Κώς (και Κάλυμνος) - Coan (and Calymnian) Θήρα (και μηλιακή) - Theran (and Melian) κρητική - Cretan - Cret. πιθανόν και η μακεδονική διάλεκτος

ανατολική ομάδα - East Greek αττικοιωνική διάλεκτος - Attic–Ionic αττική διάλεκτος - Attic - Att. ιωνική διάλεκτος - Ionic - Ion. ευβοϊκή - Euboean αρκαδοκυπριακή διάλεκτος - Arcado-Cyprian αρκαδική - Arcadian κυπριακή - Cyprian - Cypr. (παμφυλική) - (Pamphylian - Pamph.) αιολική διάλεκτος - Aeolic - Aeol. λεσβιακή - Lesbian βοιωτική διάλεκτος - Boeotian - Boet. θεσσαλική διάλεκτος - Thessalian - Thess.

Ενοποίηση: ελληνιστική κοινή - Koine

Σημειώσεις

Σημειώσεις από το @ΚΕΓ - Παντελίδης, Νίκος (2007) Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι.

Οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι κατατάσσονται συνήθως σε τέσσερις μεγάλες ομάδες: δυτική ελληνική, ιωνική, αρκαδική, αιολική. Κατά καιρούς έχουν βέβαια προταθεί εναλλακτικές ταξινομήσεις.
δυτική ομάδα - Δωριείς - και σε ολόκληρη την ηπειρωτική βορειοδυτική Ελλάδα - δωρικές αποικίες

• βορειοδυτική ομάδα
• δωρική διάλεκτος - Πελοπόννησος και Μέγαρα
• ? πιθανόν και η μακεδονική διάλεκτος

ανατολική ομάδα

• ιωνική διάλεκτος, ιωνική ομάδα - Ίωνες - Αττική, Εύβοια. Κυκλάδες. Μίλητος, Έφεσος.
  • αττική διάλεκτος

    χαρακτηριστικό: τροπή του διπλού σσ σε ττ (θάλασσα > θάλαττα

  • ιωνική της Εύβοιας ή δυτική ιωνική
  • ιωνική των Κυκλάδων ή κεντρική ιωνική
  • ανατολική ιωνική ή μικρασιατική ιωνική

  χαρακτηριστικά

  • τροπή του παλαιού μακρού ᾱ σε η (= μακρό ε): φάμα > φήμη, νᾶσος > νῆσος
  • τροπή της συλλαβής τι σε σι: (δωρικός τύπος : δίδωτι) δίδωσι, (δωρικός τύπος : Fίκατι) εἴκοσι
  • σίγηση του φθόγγου που συμβολιζόταν με το γράμμα F (δίγαμμα): Fέργον > ἔργον, Fοῖκος > οἶκος
  • κ.λπ.
• αρκαδοκυπριακή διάλεκτος - Αρκάδες - Πελοπόννησος, Κύπρος
  • αρκαδική διάλεκτος
  • κυπριακή διάλεκτος - γραφή: κυπριακό συλλαβάριο
  • (παμφυλιακή διάλεκτος) με δωρικές προσμείξεις

  χαρακτηριστικά

  • διατήρηση του παλαιού μακρού ᾱ και του δίγαμμα
  • τροπή παλαιών φθόγγων *r̥ και *m̥ σε ορ/ρο και ο αντίστοιχα (αντί αρ/ρα και α): τέτορτο
  • κατάληξη -ής αντί -εύς (ἰερής = ἱερεύς)
  • κ.λπ.
• αιολική διάλεκτος - Αιολείς - Βοιωτία, Θεσσαλία, Λέσβος, αιολική Μικρα Ασία
  • βοιωτική αιολική
  • θεσσαλική αιολική

  χαρακτηριστικά:

  • κοινά στοιχεία με την αρκαδική (γι' αυτό παλαιότερα περιλαμβανόταν στη λεγόμενη 'αχαϊκή ομάδα')

Ενοποίηση: 4ος αιώνας πΚΕ Κατηγορία:Ελληνιστική κοινή

• αλεξανδρινή κοινή
• ελληνιστική κοινή

※ «Είναι επίσης σχεδόν βέβαιο ότι η αντικατάσταση των διαλέκτων ολοκληρώθηκε νωρίτερα στις πόλεις και πιο αργά στην ύπαιθρο. Οι σημερινές διάλεκτοι και τα ιδιώματα της ελληνικής -με εξαίρεση την τσακωνική- δεν ανάγονται στις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους αλλά έχουν τις ρίζες τους στην κατά τόπους διαφοροποίηση της αλεξανδρινής κοινής και της μεσαιωνικής (βυζαντινής) ελληνικής»
※ «Ποικίλα κατάλοιπα πάντως των αρχαίων διαλέκτων διασώθηκαν μέχρι σήμερα σε νεοελληνικές διαλέκτους και ιδιώματα κυρίως σε τοπωνύμια και μεμονωμένα λεξιλογικά στοιχεία.»

Πηγές

Από τη Βιβλιογραφία:

• Στοιχεία διαλέκτων@ΚΕΓ Καραμήτρου, Αμαλία. Διδακτικό εγχειρίδιο: Στοιχεία διαλέκτων. Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• Buck, Carl Darling (1955) The Greek Dialects. Chicago: The University of Chicago Press.
• Buck, Carl Darling (1910) Introduction to the study of the Greek dialects. Boston: Ginn and Company.

  @archive.org

για τις συντομογραφίες:

• @TLG general abbreviations