δε

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

1. δε < (αποφατικό μόριο) κληρονομημένο από τη μεσαιωνική ελληνική δεν (< αρχαία ελληνική οὐδέν)

2. δε < (σύνδεσμος) λόγιο διαχρονικό δάνειο από την αρχαία ελληνική δέ

Μόριο

δε

• το δεν, με αποβολή του τελικού ν, όταν προηγείται λέξη που αρχίζει από εξακολουθητικό σύμφωνο

  ⮡  δε θέλω, δε σε βρίζω

Σύνδεσμος

δε (λόγιο)

1. χρησιμοποιείται για να δηλώσει αντίθεση μεταξύ δυο όρων ή προτάσεων ίσης σημασίας ή βάρους

   ⮡  Από τα δυο αδέλφια ο μεν Γιώργος είναι κοινωνικός, η δε Άννα μοναχική.

   ⮡  Όλα τα παιδιά είναι καταπληκτικοί ποδοσφαιριστές. Ο δε Νίκος είναι εξαιρετικός και στο στίβο.

2. ως μεταβατικός σύνδεσμος, με τη σημασία του επιπλέον

   ⮡  Η δε Μαρία, την κοίταζε με ιδιαίτερη προσοχή.

3. με άρθρο, ως ουσιαστικό, στη θέση καθενός από δυο σύνολα πραγμάτων ή ομάδες προσώπων, που διαφοροποιούνται με βάση ένα κριτήριο

   ⮡  Οι μεν έπαιζαν χαρτιά, οι δε κουτσομπόλευαν στο σαλόνι.

Μεταφράσεις

    δε