ἦμαρ

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἦμαρ < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *h₂eh₃mr̥ (ζέστη) < *h₂eh₃- (ζεσταίνομαι, καίω)

Ουσιαστικό

ἦμαρ ουδέτερο, τοῦ ἤματος και ἆμαρ ἄματος

• ποιητική λέξη για την ἡμέρα, μέρα

... αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ. Οδύσσεια, ραψωδία Α, στίχος 9.

Εκφράσεις

• ἐπ' ἤματι: για μια μέρα ή, αλλού, καθημερινά
• ἐπ' ἦμαρ: στη διάρκεια της ημέρας, εν καιρώ ημέρας
• κατ' ἦμαρ: κάθε μέρα, καθημερινά αλλά και σήμερα
• παρ' ἦμαρ: μέρα παρά μέρα
• τὸ κατ᾽ ἆμαρ: ο επιούσιος
• ἰν ἄματα πάντα: στο διηνεκές
• ἒσσεται ἦμαρ: θα έλθει η μέρα αυτουνού
• μέσον ήμαρ: μεσημέρι
• δείελον ήμαρ: απόγευμα, δειλινό
• νηλεὲς ἦμαρ

Σημειώσεις

1. στον Όμηρ., με επίρρ., λέγεται για να περιγράψει μια κατάσταση ή διάφορες συνθήκες • αίσιμον, ολέθριον, μόρσιμον, νηλεές ήμαρ, ημέρα της μοίρας, του θανάτου, σε Όμηρ. Ιλ.• ελεύθερον, δούλιον, αναγκαίον ήμαρ, η ημέρα της ελευθερίας, της δουλείας, στο ίδ.• νόστιμον ήμαρ, κ.λ.π.
2. χρησιμοποιείται για τις εποχές του έτους, ήματ' οπωρινώ, ήματι χειμερίω, σε Όμηρ. Ιλ.

Συγγενικά

• ἠμάτιος, ἠματία : ημερήσιος