ἔνερθε

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

ἔνερθε < → λείπει η ετυμολογία

Επίρρημα

ἔνερθε

• (τοπικό επίρρημα) από κάτω, κάτωθεν, κάτω

  ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 13 (Ν. Μάχη ἐπὶ ταῖς ναυσί.), στίχ. 75 (73-75)

  καὶ δ᾽ ἐμοὶ αὐτῷ θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισι | μᾶλλον ἐφορμᾶται πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι, | μαιμώωσι δ᾽ ἔνερθε πόδες καὶ χεῖρες ὕπερθε.»

  και μες στα στήθη μου η ψυχή ν᾽ αγωνισθώ στην μάχην | ζητεί με ορμήν σφοδρότερην και κρατημόν δεν έχουν | επάνω ᾽δω τα χέρια μου και οι πόδες μου αποκάτω».

  Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

  ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 4 (Μελπομένη), 9.1

  ἐνθαῦτα δὲ αὐτὸν εὑρεῖν ἐν ἄντρῳ μειξοπάρθενόν τινα ἔχιδναν διφυέα, τῆς τὰ μὲν ἄνω ἀπὸ τῶν γλουτῶν εἶναι γυναικός, τὰ δὲ ἔνερθε ὄφιος.

  και πως εκεί βρήκε σε μια σπηλιά μια κόρη–τέρας: μια Έχιδνα με διπλή φύση, που από τους γοφούς και πάνω ήταν γυναίκα κι αποκεί και κάτω φίδι·

  Μετάφραση (1992): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

Εκφράσεις

• οἱ ἔνερθε θεοί: οι θεοί του Κάτω Κόσμου

Πρόθεση

ἔνερθε

1. (+ γενική) από κάτω, κάτω από

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ἰλιάς, 11 (Λ. Ἀγαμέμνονος ἀριστεία.), στίχ. 252 (251-253)

   στῆ δ᾽ εὐρὰξ σὺν δουρὶ λαθὼν Ἀγαμέμνονα δῖον, | νύξε δέ μιν κατὰ χεῖρα μέσην ἀγκῶνος ἔνερθε, | ἀντικρὺ δὲ διέσχε φαεινοῦ δουρὸς ἀκωκή.

   Του θείου Αγαμέμνονος κρυφά στο πλάγι εστήθη, | και κάτω από τον άγκωνα τον κτύπησε κι η λόγχη | τον άνοιξε η στιλβωτή κι η άκρη εβγήκε αντίκρυ.

   Έμμετρη μετάφραση (1922): Ιάκωβος Πολυλάς, @greek‑language.gr

   ※ 5ος πκε αιώνας  ⌘ Ἡρόδοτος, Ἱστορίαι, 5 (Τερψιχόρη), 92α.1

   Ἦ δὴ ὅ τε οὐρανὸς ἔνερθε ἔσται τῆς γῆς καὶ ἡ γῆ μετέωρος ὑπὲρ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἄνθρωποι νομὸν ἐν θαλάσσῃ ἕξουσι καὶ ἰχθύες τὸν πρότερον ἄνθρωποι,

   Στ᾽ αλήθεια, ο ουρανός θα βρεθεί κάτω από τη γη κι η γη πάνω απ᾽ τον ουρανό, ανάερη, και οι άνθρωποι θα ᾽χουν κατοικία τους τη θάλασσα και τα ψάρια θα ζουν εκεί που πρωτύτερα ζούσαν οι άνθρωποι,

   Μετάφραση (1992): Ηλίας Σπυρόπουλος. Αθήνα:Γκοβόστης @greek‑language.gr

2. υποκείμενος σε, υπό την εξουσία κάποιου

Άλλες μορφές

• δωρικός τύπος : ἔνερθα
• ἔνερθεν
• νέρθε
• νέρθεν

Σύνθετα

• ἐπένερθε
• ὑπένερθε

Πηγές

• ἔνερθε - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἔνερθε - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.