ἀθερίνα

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

μεσαιωνικά ελληνικά
↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ἡ	ἀθερίνᾰ	αἱ	ἀθερίνες
γενική	τῆς	ἀθερίνᾱς	τῶν	ἀθερινῶν
αιτιατική	τὴν	ἀθερίνᾰν	τὰς	ἀθερίνᾱς
κλητική ὦ!		ἀθερίνα		ἀθερίνες
Νέα ελληνιστική & μεσαιωνική κλίση με εξαιρέσεις στην 1η κλίση: * κατάληξη με βραχύ ᾰ αντί του αναμενόμενου μακρού ᾱ. * η γενική δεν είναι η αναμενόμενη -ης (προηγείται σύμφωνο που δεν είναι ρο) * ο πληθυντικός δεν λήγει σε -αι αλλά -ες.
Κατηγορία 'κοῦπα' όπως «κοῦπα» - Παράρτημα:Γραμματική

Ετυμολογία

ἀθερίνα < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική ἀθερίνη + -α (με μεταπλασμό σε θηλυκό)

Ουσιαστικό

ἀθερίνα, -ας θηλυκό (σε χρήση και σήμερα)

• (ψάρι) αθερίνα

  ※  13ος/14ος αιώνας ⌘ Πουλολόγος, ανωνύμου, στίχ 336, (333-340), στο Carmina graeca Medii Aevi, ed. Wilhelm Wagner, in aedibvs B.G. Tevbneri, 1874, σελ.189 @archive.org

  πάντως οὐ λέγω ψέματα, οἱ πάντες θεωροῦν το,
  τὸ πῶς καθίζεις, ἄτυχε, κάτω εἰς περιγιάλιν,
  ὑπάγεις καὶ καθέζεσαι εἰς πέτραν στεφανέαν,
  καὶ βλέπεις τὸ ψαρόπουλον αὐτὴν τὴν ἀθερίναν,
  κι ἂν ἔχῃ δρόμον, οὐ λαλεῖς, ἀφίνεις την καὶ πάγει,
  εἰ δὲ πολλάκις ἂν σταθῇ μικρὸν νὰ ἀνασάνῃ,
  εὐθὺς βουτᾷς καὶ παίρνεις την καὶ τρώγεις την ὁλώμην,
  ὡς ἔμαθες ᾽ς τὸ σπήτιν σας, πτωχή, ᾽ς τὸ πατρικόν σας.

  ※  14ος αιώνας, Διήγησις παιδιόφραστος τῶν τετραπόδων ζώων, ανωνύμου, στίχ. 630 (628-630), στο Wilhelm Wagner, (επιμ.), Carmina graeca medii aevi, Teubner, Λειψία 1874, σ. 141-178.

  ἀκόμη καὶ τὸ εὐτελὲς, τὸ ἄκρον τῆς οὐρᾶς μου,
  χρῶνται αὐτὸ οἱ ἁλιεῖς εἰς ἄγραν τῶν ἰχθύων,
  τὰς λέγουσιν ἀθερινὰς, τὰς μικροτάτας πάνυ.

Κλιτικοί τύποι

• ἀθερίναν (αιτιατική ενικού)
• ἀθερινὰς (αιτιατική πληθυντικού με τονισμό στη λήγουσα λόγω ποιητικού μέτρου)

Πηγές

• ἀθερίνα -  Επιτομή του Λεξικού Κριαρά της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, [μονοτονικό σύστημα]. 
• σελ.113, Τόμος 1 - Κριαράς, Εμμανουήλ. Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (1100-1669). Τόμοι Α'-ΙΗ'. (Τόμοι ΙΕ'-ΙΗ' επιμ. Ιωάννης Ν. Καζάζης) πολυτονικό σύστημα: τόμοι 1-5, μεταγραφή σε μονοτονικό: τόμοι 6-τέλος], pdf.Βιβλιογραφία.  Άπαντα Εμμανουήλ Κριαρά στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. 
• ἀθερίνα - ⌘ Ἱστορικὸν Λεξικὸν τῆς Νέας Ἑλληνικῆς, τῆς τε κοινῶς ὁμιλουμένης καὶ τῶν ἰδιωμάτων (ΙΛΝΕ) της Ακαδημίας Αθηνών, online έως το λήμμα «δαχτυλωτός» (αναζήτηση, βραχυγραφίες). Έντυπη έκδοση: επτά τόμοι (1933‑2022) ως το λήμμα «δόγης»