Συζήτηση:μακροχέρης

και μακρυχέρης ή όχι;--Costaud (συζήτηση) 16:01, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

Όλα τα δύσκολα μας βάζετε ☏ Costaud!. ΤΟ ΛΚΝ (μακρο- μακρυ- - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας) λέει ότι στη σημασία 'μέλος σώματος κλπ εναλάσσονται τα μακρο- μακρυ-. Εγώ το λέω μακρυχέρης. Όσο για το μακρηγορώ, το κάνανε έτσι οι πρόγονοι μακρο+ἠγορ- για να μας μπερδέψουν. Θυμάστε τον Μποστ με κείνες τις απίθανες ορθογραφίες του! sarri.greek (συζήτηση) 16:18, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

χαρά μου να βοηθώ, τις καλησπέρες μου κα ☏ Sarri.greek :) --Costaud (συζήτηση) 16:58, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

☏ Sarri.greek · Costaud Είναι βέβαιο ότι το "μακροχέρης", που <edit: ίσως> είναι <edit: πιο> καθαρευουσιάνικο, πιο "επίσημο" από το "μακρυχέρης" έχει και τη μεταφορική σημασία του δεύτερου ; Μήπως η μεταφορική σημασία υπάρχει μόνο στη "δημώδη", "δημοτική" εκδοχή "μακρυχέρης"; ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 17:05, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

Το μακρο- είναι καθαρευουσιάνικο? sarri.greek (συζήτηση) 17:10, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

☏ Sarri.greek Δείτε στο λεξικό του Ηπίτη, του 1909 (σ.457), που είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα [1]. Έχει το "μακροχέρης". Σίγουρα δεν είναι δημώδης τύπος, αφού είναι εκεί. Νομίζω ότι το "μακροχέρης" χρησιμοποιείται ως "ανατομικό"-βιολογικό, πχ. ως απόδοση του νεολατινικού longimanus, ενώ το "μακρυχέρης" όχι. Ας πούμε ότι είναι κάπως πιο "λόγιο" ; ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 18:11, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

☏ Chalk19 δεν ξέρω να κάνω ετυμολογίες, και δεν θα ήθελα να ανακατευτώ. sarri.greek (συζήτηση) 18:20, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

Κατανοητό αγαπητή sarri.greek. Ούτε εγώ ξέρω στα σίγουρα. Γι' αυτό αναρωτήθηκα και ρώτησα κι εσάς αν υπάρχουν στοιχεία για τη μεταφορική χρήση του τύπου "μακροχέρης". Το λήμμα τα μπέρδευε κάπως, θεωρώντας ότι η χρήση είναι κοινή και στους δύο τύπους. Θέλει ψάξιμο. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 18:25, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

ΥΓ. Έφτιαξα το μακρυχέρης, όπου έβαλα και τις δυο σημασίες. Στο μακροχέρης άφησα την κυριολεκτική, μέχρι νεωτέρας. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 18:38, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

☏ Chalk19, Το κεντρικό λήμμα, είναι όπως το κάνατε. Η δομή των εναλλακτικών λημμάτων αναφέρει μόνο τις διαφορές. Δεν έχω καταλάβει ποια είναι η πηγή που λέει ότι το εναλλακτικό φέρει μόνο μία σημασία. Το ΛΚΝ δεν έχει λήμμα. Ο Μπ.2002 απλώς παραπέμπει στο μακρυχέρης. sarri.greek (συζήτηση) 18:58, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC) ++Επίσης, δεν ξέρω από πού είναι η ετυμολογία. sarri.greek (συζήτηση) 19:00, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

Συνεπώς, από αυτά λεξικά δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία. Στο λεξικό του Ηπίτη, που είναι βέβαια ελληνογαλλικό, δεν υπάρχει η μεταφορική σημασία, ενώ η λέξη συνδέεται αποκλειστικά με την "μακροχειρία", που είναι ανατομικής σημασίας. Επίσης, δε βρήκα διαδικτυακές αναφορές στο "μακροχέρης" ως κλέφτη -εδώ που τα λέμε βρήκα έτσι κι αλλιώς ελάχιστες, που το συνδέουν όμως με το longimanus (βιολογία). Υπάρχει, συνδυαστικά, ένα ερώτημα για τη μεταφορική σημασία στο "μακροχέρης". Θέλει κι άλλη έρευνα. Πάντως έτσι, δεν είναι λάθος, έστω κι αν τελικά αποδειχτεί λειψό, οπότε και θα διορθωθεί. ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 19:11, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

συνέχεια

Αχ, με έχετε βάλει σε χωράφι που δεν ξέρω, αλλά με τρώει να το σκεφτώ. ☏ Costaud! τι μας κάνατε!!! Μα στ' αλήθεια, σας ευχαριστούμε. Λοιπόν. 'Εχουμε επικεντρωθεί στο α' συνθετικό και δε μιλήσαμε για το -χέρης. όΠως -πόδης, κλπ. Ανακεφαλαίωση: Τι ξέρουμε?

• Το μακρο- είναι πιο παλιό απ' το μακρυ-
• ελληνιστικό μακροχειρ,
  • > κληρονομιά? προς μεσαιωνικό μακρόχειρος
  • επίσης > λόγιο δάνειο προς νεότερους ιατρικούς όρους μακροχειρία κλπ

Μα τώρα στη δημοτική και μετά στην κοινή έχουμε -χέρης. Τελείως διαφορετική ατμόσφαιρα. Πότε συνέβη αυτό? Μοιάζει να του ταιριάζει το μακρυ- πιο πολύ. Και πήρε και τη μεταφορική σημασία. Άρα μοιάζει να έχετε δίκιο ☏ Chalk19. sarri.greek (συζήτηση) 19:29, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

☏ Sarri.greek Ρίξτε μια ματιά σε αυτό. Δείτε κι αυτό. (Dictionary of Greek = ? Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας ?) Τί προτείνετε ; Συμπληρωματικά: Ο Δημητράκος έχει μόνο το μακρόχειρ. Ο Βοσταντζόγλου έχει αυτό και το μακροχέρης ως κοινή ονομασία του πρώτου. Κανένας τους δεν έχει το μακρυχέρης, ούτε το μακρόχειρας (το οποίο παρεμπιπτόντως στο google βλέπω παρά μόνο σε σχέση με την αρχαία αναφορά στον Αρταξέρξη ως μακρόχειρ-α (αιτ.), συνεπώς η μόνη χρήση του "δημοτικού" μακρόχειρας που βλέπω είναι αυτή, περιορίζεται σε αυτό το πρόσωπο). ǁ ǁǁ Chalk19 (talk) 20:58, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)

☏ Chalk19 ευχαριστώ πολύ, για το υλικό. Να το δω. Αλλά δεν θα καταλάβω και πολύ παραπάνω. Ως δείγμα φυσικού ομιλητητή της κοινής, θα έλεγα μακρυχέρης. Μακρόχειρας θα έλεγα για κάποια πάθηση. Ψιλοδιαφορές. Αλλά μην κουράζεστε. Αφήστε το φλου, και θα είστε εντάξει. Όσα λιγότερα γράφουμε, τόσο λιγότερα λάθη. sarri.greek (συζήτηση) 21:10, 26 Σεπτεμβρίου 2019 (UTC)