Συζήτηση:αχιβάδα

Γραφη

Στο λεξικο "Dictionarium Latinum Graeco-Barbarum, et litterale: in quo dictionibus", του 1635, αναγραφεται ως αχιβαδα. Το ιδιο και στο "Philologia barbaro-graeca: Pars prior et altera" του 1798. Αν καποιος εχει καπου ιστορικη αναφορα σε αλλη γραφη, ισως με "η", ας το σημειωσει εδω. — ανυπόγραφο σχόλιο του χρήστη 89.210.238.158 (συζήτηση • συνεισφορά) 2018.07.01..

Η τύχη τα έφερε να το δω το σχόλιό σας ανώνυμε, ακριβώς ένα χρόνο μετά. Συνήθως θεωρούμε 'κεντρικό λήμμα' την πιο συνηθισμένη γραφή, και γενικά -με μια δυο εξαιρέσεις- ακολουθούμε τη λημματογράφηση του Λεξικού του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη. Άλλες γραφές που κατά καιρούς έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως, έχουν κι αυτές τη δική τους σελίδα που παραπέμπει στην κεντρική. Στην ενότητα 'Ετυμολογία' αναφέρονται όλες τις θεωρίες για την ιστορία της λέξης που έχουν υπ' όψιν τους οι συντάκτες. Η αχηβάδα έχει γραφτεί και με ιώτα (αχιβάδα), όπως αναφέρετε. Δεν είμαι ετυμολόγος, και δεν ξέρω για ποιο λόγο δεν το σχολιάζουν οι ετυμολόγοι. --sarri.greek (συζήτηση) 15:07, 1 Ιουλίου 2019 (UTC)

Απο τυχη το ειδα και εγω 5 χρονια μετα :) . Η επιστημη οφειλει να αποδεικνυει, αλλιως... Η αποδειξη "δια της αυθεντιας", το Λεξικο του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη εδω, δεν θεωρειται αποδειξη για την επιστημη. Η αιτιολογια που περιεχει το λεξικο δεν εχει τεκμηριωση απο συγκεκριμμενες πηγες και.. ευσταθει?. Παντα, καποια εργασια, και ενα λεξικο, μπορει να περιεχει και λαθη. Για να τεκμηριωσει καποιος "αλλες γραφες", αυτες πρεπει να υφιστανται καπου εξω απο το λεξικο. Υφιστανται? Ξερω βεβαια, οτι απο το λεξικο πηγε και σε βιβλιο του Δημοτικου, αλλα, αλλου? Alkis0 (συζήτηση) 07:10, 10 Μαΐου 2024 (UTC)

Πράγματι, η ορθογραφία αχιβάδα είναι η πιο διαδεδομένη και μάλιστα ο Σαραντάκος το λέει πιο γραφικά [1]: «Όλος σχεδόν ο κόσμος τη γράφει «αχιβάδα», αλλά τα λεξικά, και η σχολική ορθογραφία υποθέτω, τη γράφουν «αχηβάδα», μια και προέρχεται από το μεσαιωνικό «χηβάδα» και από το «χηβάδιον».» . Συνεπώς το εδώ λήμμα πρέπει να αναμορφωθεί. Ευχαριστούμε για τη συζήτηση @Alkis0. FocalPoint (συζήτηση) 17:18, 10 Μαΐου 2024 (UTC)

Παρακαλώ για τη βοήθεια άλλων χρηστών.

Βλέπω στο λήμμα αχηβάδα, ετυμολογία που δείχνει ότι προέρχεται από τη μεσαιωνική λέξη ἀχηβάδα, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η λέξη αυτή δεν είναι μεσαιωνική. Η πρώτη της εμφάνιση φαίνεται σύμφωνα με το google books να είναι το 1804 [2] στο «Εκλογάριον Γραικικόν εις χρήσιν των πρωτοπείρων της απλής διαλέκτου» του Δημητρίου του Νικολάου του Δαρβάρεως, τυπωμένο στη Βιέννη, αλλά και του ιδίου το «Γραμματική απλοελληνική» τυπωμένο το ίδιο έτος [3], όπου και φαίνεται η ετυμολόγησή του «από του χήμη είδος οστρέου πλεον. του α, και τροπή του μ εις β και του α εις η, οινοεί χημάδα».

Στη συνέχεια φαίνεται στο «Περί των Ενύδρων τροφής» του 1814, στο index αλλά στο κείμενο αναφέρεται ξεκάθαρα με γιώτα, δυο φορές «Ο δ'αυτός Φορκώλιος την μεν του Λινναίου Venus literata Ροχτικοαχιβάδα φησί καλείσθαι υπό των Γραικών, την δε Venus pectinata απλώς Αχιβάδαν την δε Venus verrucosa, Κιδόνια» [4]

Μετά, ξαναεμφανίζεται το 1828 στο «Δοκίμιον περί της πλησιεστάτης συγγένειας της Σλαβονο-ρωσσικής γλώσσης προς την Ελληνικήν» του Κωνσταντίνου Πρεσβυτέρου και Οικονόμου του Εξ' Οικονόμων» [5], απλή αναφορά

... και το 1829 ... από τον Κοραή ... [6].

Συνεπώς η λέξη ἀχηβάδα δεν είναι μεσαιωνική. Είναι του 18ου αιώνα.

Ας δούμε όμως και την αχιβάδα:

1573 Supplementum linguae latinae, seu Dictionarium abstrusorum vocabulorum, a Rob. Constantino collectum [7]

1635, του Simone Porzio, Λεξικόν Λατινικόν, Ρωμαϊκόν και Ελληνικόν [8]

και το 1709 στον Alexis de Sommevoire [9]

και ούτω καθ'εξής.

Συμπέρασμα:

Η λέξη ἀχηβάδα δεν είναι μεσαιωνική. Είναι του 18ου αιώνα.

Επιπλέον η λέξη χηβάδα είναι και αυτή του 18ου αιώνα.

Συνεπώς οι ετυμολογήσεις των λεξικών «δια της αυθεντίας» που λέει παραπάνω και ο Χρήστης:Alkis0, είναι αστήρικτες. FocalPoint (συζήτηση) 19:11, 10 Μαΐου 2024 (UTC)

το χιβάδιον όμως εμφανίζεται ήδη από το 1614 ... [10] στο «Glossarium Graeco-barbarum» του Γιοχάννες φαν Μόιρς του 1614. FocalPoint (συζήτηση) 19:20, 10 Μαΐου 2024 (UTC)

@FocalPoint Ωραία η έρευνα σου αλλά νομίζω πως εμπίπτει στην κατηγορία της πρωτότυπης έρευνας. Το ότι δεν μπορούμε να το βρούμε σε παλαιότερο βιβλίο δε σημαίνει πως δεν υπάρχει. Μπορεί να μην είναι διαθέσιμο το βιβλίο στο Google Books, ή μπορεί να μην έχει γίνει καλό OCR στα βιβλία αυτά και να μην αναγνωρίζονται σωστά οι χαρακτήρες. Οπότε ας μην προβαίνουμε σε συμπεράσματα μόνο από αυτό.-- Τεχνίτης (ο Βικιλεξολόγος) 06:17, 11 Μαΐου 2024 (UTC)

@Texniths, όπως και στη Βικιπαίδεια, άλλο η πρωτότυπη έρευνα που βγάζει συμπεράσματα και άλλο η βιβλιογραφική έρευνα που παρουσιάζει στοιχεία χωρίς να εκφράζει άποψη. Δεν μπορώ να καταργήσω τις (λανθασμένες κατά τη γνώμη μου) απόψεις της βιβλιογραφίας. Αυτή υπάρχει. Δεν μπορώ όμως, ούτε να αποκρύψω τα στοιχεία της βιβλιογραφικής έρευνας, ότι η αχιβάδα με ι υπάρχει σε συνεχή χρήση από τον 15ο αιώνα. Το ότι δεν υπάρχει με η, είναι προφανές τι σημαίνει, αλλά, όπως σωστά λες, μπορεί θεωρητικά να είναι κάπου κρυμμένο και να μην το βλέπουμε... (που δεν το πιστεύω, αλλά αυτό είναι δική μου άποψη και όχι παρουσιάσιμο στοιχείο). FocalPoint (συζήτηση) 08:58, 11 Μαΐου 2024 (UTC)

@FocalPoint Νομίζω το ορθότερο είναι να καταγραφούν όλες οι απόψεις και με κάποια σημείωση να εμφανίζονται τα ευρήματα σου ώστε οι αναγνώστες να βγάλουν μόνοι τους τα συμπεράσματα τους. Π.χ. σύμφωνα με τον τάδε ισχύει αυτό. Όμως η βιβλιογραφική έρευνα δείχνει το άλλο. Έτσι είμαστε δίκαιοι προς όλες τις πλευρές. Εξάλλου καταγράφουμε, δεν ρυθμίζουμε.-- Τεχνίτης (ο Βικιλεξολόγος) 10:17, 11 Μαΐου 2024 (UTC)

@Texniths έκανα το αχιβάδα, αλλά και το ἀχιβάδα, αλλά μένουν ακόμη να φτιαχτεί το χιβάδιον και να προσαρμοστούν όσο είναι εφικτό η αχηβάδα, η χηβάδα. FocalPoint (συζήτηση) 17:02, 11 Μαΐου 2024 (UTC)