χεῖρον

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

χεῖρον < από το ουδέτερο του επιθέτου χείρων, συγκριτικού βαθμού του κακός

Ουσιαστικό

χεῖρον (ο πληθ. συχνά χείρω αντί χείρονα)

• ουσιαστικοποιημένο επίθετο, που συνήθως χρησιμοποιείται εμπρόθετο και σημαίνει χειρότερα, ότι κάτι πάει χειρότερα

• ἐπί τό χεῖρον, πρός τό χεῖρον, κατά, ἐπί τά χείρω ἰέναι
• ἐπεί μέντοι Κῦρος ἐτελεύτησεν, εὐθύς μέν αὐτοῦ οἱ παῖδες ἐστασίαζον, εὐθύς δέ πόλεις καί ἔθνη ἀφίσταντο, πάντα δ᾽ ἐπί τό χεῖρον ἐτρέποντο :... και όλα πήγαιναν προς το χειρότερο, και γενικά όλα πήραν άσχημη τροπή

Αντώνυμα

• ἐπί τό βέλτιον

Εκφράσεις

• οὐ χεῖρον (ενν. το εστί): δεν θα ήταν άσχημα να...
• τά χερείονα (από τον επικό τύπο) και τα χείρω: η χειρότερη δυνατόν συμβουλή <που θα μπορούσε να δώσει κανείς>

Επίρρημα

χεῖρον (συγκριτικός του κακῶς με υπερθετικό το χείριστα)

• χειρότερα,κατώτερα, λιγότερα

• οὔκουν χρὴ, οὔτε τοῦ θανάτου τῇ ζημίᾳ ὡς ἐχεγγύῳ πιστεύσαντας, χεῖρον βουλεύσασθαι: δεν πρέπει να αποφασίσουμε λανθασμένα, εξαιτίας κάποιας πεποίθησης για την αποτελεσματικότητα της θανατικής ποινής (Θουκ. "Πελοπον. Πόλεμος, 3.44)
• ἀναγκαῖον περὶ τῆς ἐμῆς διαβολῆς πρῶτον ἐς ὑμᾶς εἰπεῖν, ἵνα μὴ χεῖρον τὰ κοινὰ τῷ ὑπόπτῳ μου ἀκροάσησθε : πρέπει πρώτα να σας μιλήσω για την εναντίον μου διαβολή, ούτως ώστε να μην είστε αρνητικά διακείμενοι ακούγοντας ό,τι πω για τα δημόσια ζητήματα (Θουκ. Πελοπ. Πόλεμ. 6.89)
• φυλακάς χείρον φυλαττομένας : που δεν φυλάσσονται καλά, που φυλάσσονται άσχημα (Ξενοφώντας)