p.263 | | ΓΑΜΟΣ ΙΣΑΒΕΛΛΑΣ ΒΙΛΛΑΡΔ. ΜΕ ΒΑΣΙΛΟΠΑΙΔΑ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ | |
| | ἐπῆρεν καὶ καβαλλαρίους ὅσους τοῦ ἔκαμναν χρεία, | |
| | ἐκ τὴν Κλαρέντσα ἐμίσσεψαν, εἰς τὸ Βροντῆσι ἐσῶσαν. | |
P | | Κ ἀφότου ἀπεσκάλωσαν ἐκεῖ εἰς τὸ Βροντῆσι, | Πληρέστερος ο | P από τον H |
| 6425 | ἄλογα εὐτὺς ἀγόρασεν καὶ τὴν ὁδὸν ἐπίασεν. | |
| | Καὶ οὕτως ἀπεσώσασιν ἐκεῖσε εἰς τὸν ρῆγαν, | |
| | ἤγουν εἰς τὴν Ἀνάπολιν ποῦ ἦτον κατοικία του. | |
H [fr§452] | | Ὁ ρῆγας γάρ, ὡς τὸ ἤκουσεν κι ὡς τὸ ἐπληροφορέθη, | |
| | ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας ἐκεῖ πλησίον τῆς χώρας, | |
| 6430 | ἀτός του ἐκαβαλλίκεψεν, ἐξέβη εἰς ἀπαντήν του. | |
| | Ἐκεῖ ὅπου τὸν ἀπάντησεν γλυκέα τὸν χαιρετίζει, | |
| | ἀπὸ τὸ χέρι τὸν κρατεῖ, ὡδεύασιν οἱ δύο· | |
| | τιμὴν μεγάλην τοῦ ἔποικεν, οἱ πάντες τὸ ἐθαυμάσαν. | |
| | Καὶ μετ’ αὐτὸν ἐπέζεψαν εἰς τοῦ ρηγὸς τὸ ὁσπίτι· | |
| 6425 | ὥρισεν, ἀππλικέψαν τον τιμητικὰ εἰς τὴν χώραν. | |
(5100) | | Ἐκάλεσέ τον νὰ γευτῇ ἐπὶ τῆς αὐρίου μετ’ αὖτον· | |
| | καὶ διὰ τιμὴν τοῦ πρίγκιπος ἐκάλεσεν τοὺς πάντας | |
| | ὅλους τοὺς εὐγενικούς, ὅπου ἦσαν εἰς τὴν χώραν. | |
| | Κούρτην μεγάλην ἔποικεν, χαρὲς μεγάλες ἦσαν. | |
[fr§453] | 6440 | Καὶ ἀφότου ἐχάρησαν καλὰ ἐκείνην τὴν ἡμέραν, | |
| | ὁ κατὰ εἷς ἐδιάβηκεν εἰς τὴν κατούνα ὅπου εἶχεν. | |
| | Ἐπὶ τῆς αὐρίου τὸ πρωὶ ὁ πρίγκιπας ἐδιάβη, | |
| | στὸν ρῆγαν ἐκατέλαβε νὰ τὸν ἔχῃ συντύχει. | |
| | Ὁρίζει ὁ ρῆγας κ’ ἤλθασιν ὅλοι του οἱ κοντᾶδες· | |
| 6445 | ἐκάθισαν εἰς τὴν βουλήν, ἄρξαν νὰ συντυχαίνουν. | |
| | Ἐνταῦτα ἤλθασιν ἐκεῖ ἐκεῖνοι οἱ ἀποκρισάροι, | |
p.264 | | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ὅπου ἦσαν εἰς τὸν πρίγκιπα διαβόντα εἰς τὸν Μορέαν | |
| | καὶ ἄρξασιν νὰ λέγουσιν νὰ θέλουν ἀφηγᾶσται, | |
| | τὸ πῶς ἀπῆλθαν στὸν Μορέαν, στὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | |
| 6450 | μὲ τοῦ ρηγὸς τὸν ὁρισμὸν διὰ τὴν συμπεθερίαν, | |
(5123) | | κ’ εἰς τί ἀποκατάστησαν κ’ εἰς τί ποσὸν ἠφέραν | |
| | τὸ πρᾶγμα, τὴν ὑπόθεσιν ἐνῷ ἤσασιν σταλμένοι. | |
| | «Λοιπόν, ἀφῶν ἐπρόσταξεν ὁ βασιλέας τῆς Δόξης | |
| | κ’ ἦλθεν ὁ πρίγκιπας ἐδῶ εἰς τὸ κράτος τῆς βασιλείας σου, | |
| 6455 | ἐνέμεινεν ἡ ὑπόθεσις ’ς ἐσᾶς τοὺς δύο ἀφέντας, | |
| | νὰ ποιῆτε κ’ ἐκπληρώσετε τὸ πρᾶγμα εἰς τέτοιον τρόπον, | |
| | ὅπου νὰ ἔνι εἰς τιμὴν ἐσᾶς τῶν δύο ἀφέντων, | |
| | κ’ εἰς δόξαν καὶ ἀνάπαψιν ἐσᾶς καὶ τοῦ λαοῦ σας». | |
[fr§454] | | Καὶ ὅσον ἀποπλήρωσαν ἐκεῖνοι οἱ ἀποκρισάροι | |
| 6460 | τὸ ὅσον εἴχασιν νὰ εἰποῦν διὰ τὴν συμπεθερίαν, | |
| | ἄρχασεν τότε ὁ πρίγκιπας νὰ λέγῃ κι ἀφηγᾶται | |
| | τὴν πρᾶξιν γὰν καὶ τὴν ἀρχήν, τὸ πῶς τὸ πρᾶγμα ἀρχάστην | |
| | καὶ πῶς ἀπὸ τοῦ ὁρισμοῦ καὶ θέλημα τοῦ ρῆγα | |
| | ἦλθεν ἐκεῖθεν κ’ ἤφερεν μὲ αὐτὸν τὴν θυγατήρ του, | |
| | κ’ ἦτον νὰ ποιήσῃ ἕτοιμος τὸ ὅσον ἐπεριστῆσαν | |
| | οἱ ἀποκρισάροι τοῦ ρηγὸς μὲ αὐτὸν εἰς τὸν Μορέαν, | |
| | στὲς συμφωνίες ὅπου ἔποικαν κ’ εἰς ὅλα τὰ κεφάλαια. | |
| | Κ’ ἐνταῦτα ἀποκρίθηκεν ὁ ρῆγας ἀπ’ ἀτός του· | |
| | ὅτι ὅσον λέγει ὁ πρίγκιπας ἀλήθεια οὕτως ἔνι, | |
| 6470 | καὶ θέλει γὰρ κι ὀρέγεται νὰ πληρωθῇ τὸ πρᾶγμα, | |
| | καθὼς τὸ ἐσυμβίβασαν κι ὡσὰν τὸ ἐπεριεστῆσαν. | |
[fr§455] | | Κι ἀφότου ἐπληρώσασιν κ’ εἴπασιν τὰ κεφάλαια, | |
| | ὥρισαν καὶ ἠφέρασιν ἐκεῖσε τὰ παιδιά τους. | |
| | Τῆς Ἀνάπολης ὁ ἀρχιερεύς, μητροπολίτης ἔνι, | |
p.265 | | ΓΑΜΟΣ ΙΣΑΒΕΛΛΑΣ ΒΙΛΛΑΡΔ. ΜΕ ΒΑΣΙΛΟΠΑΙΔΑ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ | |
| 6475 | ἐκεῖνος ἀρρεβώνιασεν ἐτότε τὰ παιδία· | |
(5140) | | κι ἀφότου ἀρρεβώνιασεν κ’ ἐποίησεν τὸν γάμον, | |
| | ἐποίησε γὰρ ὁ πρίγκιπας τὸ ὁμάτζιον πρὸς τὸν ρῆγα | |
| | τοῦ νὰ κρατῇ τὸν τόπον του ἀπὸ τὸν ρῆγα Κάρλον. | |
| | Ἐκδύθη καὶ τὸν τόπον του καὶ τοῦ ρηγὸς τὸν δίδει, | |
| 6480 | κι ὁ ρῆγας ἐρεβέστισεν ἐνταῦτα τὸν υἱόν του, | |
| | ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Λωῒς ἀπὸ τὸ πριγκιπᾶτο· | |
| | καὶ ἐκεῖνος τὸ ἔστρεψεν πάλε τοῦ πεθεροῦ του, | |
| | νὰ τὸ κρατῇ, νομεύεται ἕως ὅτου ζῇ εἰς τὸν κόσμον. | |
[fr§456] | | Κι ἀφότου ἐκαταστήσασιν ἐτοῦτα ὅπου σὲ λέγω, | |
| 6485 | ἄργησε ὁ πρίγκιπας ἐκεῖ ἡμέρας δεκαπέντε | |
| | μετὰ τὸν ρῆγαν Κάρουλον· χαρὲς μεγάλες εἶχαν. | |
| | Ἐνταῦτα ἦλθαν ἐκ τὸν Μορέαν τοῦ πρίγκιπος μαντᾶτα | |
| | τὸ πῶς ἀπὸ τοῦ βασιλέως ἦλθε εἰς Μονοβασίαν | |
| | ὁκάποιος του ἕνας ἀνεψίος καὶ ἤφερεν φουσσᾶτα, | |
| 6490 | Κουμάνους, Τούρκους καὶ Ρωμαίους ἐκ τῆς Νικαίας τὰ μέρη, | |
| | κ’ ἔχουσιν φόβον στὸν Μορέαν οἱ ἄνθρωποι τοῦ τόπου, | |
| | τὸν πρίγκιπα παρακαλοῦν νὰ καταλάβῃ ἐκεῖσε. | |
| | Ἀκούσων ταῦτα ὁ πρίγκιπας, ἀπῆγεν εἰς τὸν ρῆγαν | |
| | καὶ εἶπεν του λειπομερῶς ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα, | |
| 6495 | κ’ ἐζήτησέ του ἀπολογίαν ν’ ἀπέλθῃ στὸν Μορέαν | |
(5160) | | διὰ συμμαχίαν καὶ δύναμιν τοῦ τόπου καὶ λαοῦ του· | |
p.266 | | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ | |
| | εἰς τὰ κάστρη του νὰ ἀπελθῇ διὰ νὰ τὰ σωταρχίσῃ. | |
| | Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν, εἶπε ὅτι καλὸν ἦτον | |
| | νὰ ἀπέλθῃ εἰς τὸν τόπον του διὰ νὰ τὸν συμμαχήσῃ, | |
| 6500 | κι ἀπὸ τοὺς ἀντιδίκους του νὰ τὸν ἔχῃ φυλάξει. | |
| | Ἐν τούτῳ ἀπῆρε ὁ πρίγκιπας ἀπολογίαν ’κ τὸν ρῆγαν· | |
[fr§457] | | σπουδαίως ἐκαβαλλίκεψεν, ἔσωσε εἰς τὸ Βροντῆσι, | |
| | ηὗρεν νὰ κάτεργα ἕτοιμα, ἐσέβηκεν ἀπέσω, | |
| | εἰς δύο ἡμέρας ἔσωσεν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντσα | |
| 6505 | κι ἀπέκει ἐκαβαλλίκεψεν κ’ ἦλθεν στὴν Ἀνδραβίδαν. | |
| | Τὸ ἀκούσει το οἱ ἅπαντες τοῦ τόπου τοῦ Μορέως, | |
| | τὸ πῶς ἦλθεν ὁ πρίγκιπας, ἐχάρησαν μεγάλως· | |
| | θάρσος ἐπῆραν δυνατὸν ἀπάνω εἰς τοὺς ἐχτρούς τους. | |
[fr§458] | | Καταπαντόθεν ἔστειλεν γραφὲς τῶν κιβιτάνων | |
| 6510 | νὰ ἔχουν μεγάλην φύλαξιν ὅλοι μὲ τὸν λαόν τους, | |
| | ἐπεὶ κ’ ἐκεῖνος ἔρχετον διὰ νὰ τοὺς συμμαχήσῃ, | |
| | τὰ κάστρη νὰ σωταρχίσουσι καὶ τὸν λαὸν σωρέψουν, | |
| | νὰ στήκουν καὶ φυλάττουσιν τὸν τόπον καὶ τὲς ἄκρες. | |
[fr§459] | | Καὶ ὅσον ἀναπαύτηκεν κἄν τέσσαρες ἡμέρες, | |
| 6515 | τῶν κεφαλάδων ἔγραψεν καὶ τῶν καβαλλαρίων, | |
(5180) | | κ’ ἦλθαν ἐκεῖσε εἰς αὐτὸν κ’ εὐθέως καβαλλικεύουν. | |
| | Ἐπῆρε τους κ’ ἐδιάβησαν ἀπὸ τὰ κάστρη ὅλα | |
| | καὶ ὤρθωσε νὰ ἔχουσιν φύλαξες κατὰ τόπον, | |
| | ὡς νὰ διαφυλάττωνται ἀπὲ τοὺς ἀντιδίκους. | |
[fr§460] | 6520 | Ἐν τούτῳ παύω ἐδῶ μικρὸν νὰ γράφω καὶ νὰ λέγω | |
| | ἀπὸ τὸν πρίγκιπα Μορέως ἐκεῖνον τὸν Γυλιάμον | |
| | καὶ θέλω νὰ ἀφηγήσωμαι ἀπὸ τὸν ρῆγαν Κάρλον, | |
| | τὴν πρᾶξιν ὅπου ἔποικεν, τὸ σπλάχνος ὅπου ἐδεῖξεν | |
| | ἐτότε πρὸς τὸν πρίγκιπα ἐκεῖνον τοῦ Μορέως. | |
P [fr§461] | 6525 | Ὁ ρῆγας ὡς πανφρόνιμος, οὗτος ὁ ρόϊ Κάρλος, | |
| | ἀπὲ τὸ σπλάχνος τὸ πολύ, τὴν ζέσιν ὅπου εἶχεν | |
| | πρὸς τὸν αὐτοῦ συμπέθερον τὸν πρίγκιπαν Γουλιάμον, | |
| | κι ὡς ἦτον καὶ παιδευτικὸς τῆς μάχης τῶν φουσσάτων, | |
p.267 | | ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | |
H | | ἀφότου ἐξέβη ὁ πρίγκιπας κ’ ἐμίσσεψεν ἀπ’ αὖτον, | |
| 6530 | ἐσκόπησεν, ἐλόγιασεν ὅτι ἀφότου ὁ βασιλέας | |
| | ἀπέστειλεν εἰς τὸν Μορέαν φουσσᾶτα ἐδικά του | |
| | νὰ μάχωνται τὸν πρίγκιπα ποῦ ἔνι συμπέθερός του, | |
| | τοῦ πρίγκιπα κάμει ἤθελεν χρεία νὰ εἶχεν συμμαχίαν | |
| | ἀπὸ φουσσᾶτα καὶ λαὸν τὸν τόπον του φυλάξει. | |
| 6535 | Ἐν τούτῳ ὁρίζει κ’ ἔκραξαν ἕναν του καβαλλάρην, | |
| | ὅπου ἦτον παιδευτικὸς στρατιώτης, εἰς τὰς μάχας· | |
(5200) | | μισὶρ Γγαλερὰν τὸν ἔλεγαν, ντὲ Βρῆ εἶχε τὸ ἐπίκλη. | |
| | Λέγει του· «Θέλω νὰ ἀπελθῇς ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν | |
| | »εἰς συμμαχίαν τοῦ πρίγκιπος, ὅπου ἔν’ συμπέθερός μου, | |
| 6540 | »μὲ ρογατόρους ἑκατὸν ἀπάνω εἰς τὰ φαρία τους | |
| | »καὶ διακοσίους ὁμοίως πεζοὺς ὅλοι ἐκλεκτοὶ κ’ ἐκεῖνοι, | |
| | »νὰ εἶναι οἱ ἑκατὸν τζαγράτοροι κ’ οἱ ἄλλοι σκουταρᾶτοι. | |
| | »Κι ὁρίζω νὰ εἶναι ἐξαμηναῖον ὅλοι τους πληρωμένοι, | |
| | »νὰ εἶσαι ἐσὺ ἀπάνω τους μπάϊλος καὶ καπετάνος· | |
| 6545 | »κ’ οἰκονομήσου παρευτὺς κ’ ὑπάγαινε σπουδαίως. | |
| | »Τὰ πλευτικὰ εἶναι ἕτοιμα ἐκεῖσε εἰς τὸ Βροντῆσι, | |
| | »καὶ σέβα εἰς ταῦτα, ὑπάγαινε σπουδαίως εἰς τὸν Μορέαν, | |
| | »εἰς συμμαχίαν τοῦ πρίγκιπος, πολλὰ μὲ τὸν χαιρέτα, | |
| | »κ’ εἰπές του ἀπὸ τὸ μέρος μου, ἂν χρήζῃ πλέον φουσσᾶτα, | |
| 6550 | »ἂς ἔχω εἴδησιν μικρὴν κ’ εὐθέως νὰ τοῦ ἀποστείλω». | |
| | Ὁ καβαλλάρης παρευτύς, ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον, | |
| | οἰκονομήθη ἕτοιμα, ὡς τὸ ὥριζεν ὁ ρῆγας. | |
p.268 | | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ | |
| | Ἐξέβη ἀπ’ τὴν Ἀνάπολιν, ἦλθεν εἰς τὸ Βροντῆσι· | |
| | ἐκεῖ ηὗρεν τὰ πλευτικὰ ἕτοιμα ἐσέβη εἰς αὖτα ἀπέσω, | |
| 6555 | κ’ εἰς τὴν Κλαρέντσαν ἔσωσεν ἀπέσω εἰς τρεῖς ἡμέρες. | |
| | Ὁ πρίγκιπας εὑρέθηκεν ἐτότε εἰς τὸ Βληζῆρι. | |
(5220) | | Μισὶρ Γγαλερὰν τοῦ ἀπέστειλεν μαντατοφόρους ἕξι· | |
| | σιργέντες ἦσαν τέσσαροι κ’ οἱ δύο ἦσαν καβαλλάροι, | |
| | κ’ ἐμήνα του λεπτομερῶς τὸ πῶς ἦλθεν ’κ τὴν Πούλιαν | |
| 6560 | μὲ τοῦ ρηγὸς τὸν ὁρισμόν, μὲ τὸ φουσσᾶτο ὅπου ἔχει | |
| | εἰς συμμαχίαν τοῦ πρίγκιπος νὰ ποιήσῃ τὸν ὁρισμόν του. | |
| | Κι ὅταν ἔμαθε ὁ πρίγκιπας τὸ ἔλθημον τοῦ μπάϊλου | |
| | ἐκείνου τοῦ μισὶρ Γκαλερᾶ, ὅπου ἦλθε ἀπὸ τὸν ρῆγαν | |
| | καὶ ἤφερεν καὶ μετ’ αὐτοῦ τὸ ἔκλαμπρον φουσσᾶτο, | |
| 6565 | καβαλλαρίους γὰρ καὶ πεζούς, καθὼς σὲ τὸ ἀφηγοῦμαι, | |
| | πολλὰ τοῦ ἐφάνη ὀνόστιμον, ἐχάρην το μεγάλως· | |
| | καὶ διὰ νὰ ποιήσῃ γὰρ τιμὴν τοῦ μπάϊλου διὰ τὸν ρῆγαν, | |
| | εὐθέως ἐκαβαλλίκεψεν μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν, | |
| | κι ἀπῆλθε ὁλόρθα πρὸς αὐτὸν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντζα. | |
| 6570 | Καὶ πάλι ὁ μισὶρ Γγαλεράνς, ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον, | |
| | τὸ ἀκούσει καὶ μάθει ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας πρὸς αὖτον, | |
| | εὐθέως ἐκαβαλλίκεψε μετὰ τὴν συντροφίαν του, | |
| | ἀρματωμένοι εἰς τὰ ἄλογα, πεζοὶ καὶ καβαλλάροι, | |
| | καὶ ἦλθαν εἰς συναπαντὴν τοῦ πρίγκιπος Γυλιάμου | |
| 6575 | στὸν ποταμὸν τοῦ Ἠλειακοῦ, στὴν Κρίβησκαν τὸ λέγουν. | |
| | Ἐκεῖ ἐσυναπαντήθησαν ἐχάρησαν ἀλλήλως· | |
(5240) | | ἐκεῖνος ὁ μισὶρ Γγαλερὰνς τὸν πρίγκιπα ἐχαιρέτα | |
| | ἐκ τὸ ἰμοιράδι τοῦ ρηγὸς καὶ εἶπεν πρὸς ἐκεῖνον· | |
p.269 | | ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | |
| | «Ὁ ρῆγας μὲ ἔστειλεν ἐδῶ, πολλὰ σὲ χαιρετίζει, | |
| 6580 | »ἐτοῦτον ὅλον τὸν λαὸν μετὰ μὲ σὲ ἀποστέλνει | |
| | »εἰς συμμαχίαν τοῦ τόπου σου, βοήθειαν διὰ τὴν μάχην | |
| | »ὅπου ἔχεις μὲ τὸν βασιλέαν αὐτόνων τῶν Ρωμαίων. | |
P | | »Καὶ πάλι ἂν χρήζῃς πλεότερον, μήνα του νὰ σὲ στείλῃ». | |
H | | Κι ὁ πρίγκιπας ὡς φρόνιμος εὐχαριστᾷ τὸν ρῆγαν, | |
P | 6585 | στὴν συμμαχίαν, τὴν ἔστειλεν, ὁμοίως καὶ βοήθειαν. | |
H | | Ἀφότου γὰρ ἀπέσωσαν κ’ οἱ δύο εἰς τὴν Κλαρέντζαν, | |
| | ὥρισεν ὁ πρίγκιπας ἄλογα νὰ ἔχουν εὕρει, | |
| | τὰ λέγουσιν παρίππια, νὰ δώσουν τῶν ρογατόρων | |
| | πρὸς ἕνα γὰρ τοῦ καθενὸς διὰ νὰ τοὺς ἀναπεύουν, | |
| 6590 | τοῦ νὰ βαστοῦν τὰ ροῦχα τους καὶ τὲς ἀρματωσίες τους. | |
| | Κι ἀφότου οἰκονόμησεν ὁ πρίγκιπας τοὺς Φράγκους, | |
| | ὅπου ἦλθαν εἰς βοήθειαν του, τοὺς ἔστειλεν ὁ ρῆγας, | |
| | βουλὴν ἀπῆρεν μ’ ἐκεινοὺς ὅπου ἦσαν τῆς βουλῆς του, | |
| | τὸ ποίαν ὁδὸν νὰ πιάσουσιν κι εἰς ποῖον μέρος νὰ ἀπέλθουν | |
| 6595 | εἰς τοὺς ἐχτροὺς ὅπου ἔχουσιν, τὸ γένος τῶν Ρωμαίων. | |
| | Κι ἀφῶν ἐπῆραν τὴν βουλήν, ἐμίσσεψαν ἐνταῦτα | |
(5260) | | στὸ παρεπόταμον τοῦ Ἀλφέως, ἐκεῖσε ἀπεσῶσαν· | |
| | τὰ λέγουσιν στὴν Ἴσοβαν· ἦλθαν οἱ κιβιτάνοι | |
| | μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἴχασιν, ὁμοίως κ’ οἱ φλαμουριάροι· | |
| 6600 | διὰ μῆνες δύο ὡρίστησαν νὰ ἔχουν τὸ ψωμί τους, | |
| | κ’ ἐκεῖ βουλὴν ἀπήρασιν τὸ ποῦ νὰ φουσσατέψουν. | |
[fr§462] | | Ἐν τούτῳ ἐσυμβουλεύτησαν νὰ ἀπέλθουν εἰς τὸ Νίκλι, | |
| | εἰς τέτοιον νοῦν γὰρ καὶ σκοπὸν διατὸ ἔνι ἁπλὴς ὁ τόπος | |
| | διὰ νὰ ἔχουν τὰ φουσσᾶτα τους ἀνάπαψιν κι ἀππλίκην | |
| 6605 | καὶ νὰ πλησιάσουν τῶν Ρωμαίων εἰς τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχουν, | |
| | πολλάκις νὰ ἠθελήσουσιν νὰ ἔχουν φουσσατέψει· | |
p.270 | | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ | |
| | κ’ εἰ μὲν ἐλθοῦν εἰς ὄρεξιν τοῦ νὰ ἔχουσιν μαδίσει, | |
| | ὁ πρίγκιπας ἐλόγιαζεν εἰς τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχει, | |
| | κ’ εἰς τὴν ἐλπίδα τοῦ Θεοῦ βοήθειαν νὰ τοῦ δώσῃ, | |
| 6610 | ἀπάνω γὰρ εἰς τοὺς Ρωμαίους τὸ νῖκος νὰ τὸ ἐπάρῃ. | |
| | Κ’ εἰ μὲν εὐδόκησε ὁ Χριστὸς νὰ τοῦ ἔδωκεν τὸ νῖκος, | |
| | πολλὰ ἐλαφρὰ νὰ ἐκέρδισε ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο. | |
[fr§463] | | Ἐνταῦτα ἐκαβαλλίκεψαν, ἐχώρισαν τὰ ἀλλάγια, | |
| | ἐξέβησαν κ’ τὴν Ἴσοβαν, ἐσῶσαν τὴν ἑσπέραν | |
| 6615 | ἐκεῖσε στὴν Καρύταινα, εἰς τὸ λαμπρὸν τὸ κάστρον. | |
| | Ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ὡς ἔμαθεν ἐνταῦτα | |
(5280) | | ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν, | |
| | ἐκεῖ ἐκ τὸ παρεπόταμον ἀνέβαινεν πρὸς αὖτον. | |
| | Εὐθέως ἐκαβαλλίκεψεν μετὰ τοὺς ἐδικούς του | |
| 6620 | καὶ ἦλθεν εἰς συναπαντὴν τοῦ πρίγκιπα Μορέως. | |
| | Καὶ πάλε ἀπὸ τὴν Ἄκοβαν ἦλθε ὁ μισὶρ Γατιέρης, | |
| | ὁ ἀφέντης τοῦ κάστρου ἐκεινοῦ, μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν· | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὴν Καρύταιναν ἑνώθησαν ἀλλήλως· | |
| | ἐγνώμιασαν τοῦ καθενὸς τὸ τί φουσσᾶτα εἶχεν, | |
| 6625 | καὶ ηὕρασιν ὅτι εἴχασιν οἱ δύο ἐκεῖνοι φλαμουριάροι, | |
| | ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας κ’ ἐκεῖνος τῆς Ἀκόβου, | |
| | ἀνθρώπους εἰς τὰ ἄλογα, καλὰ ἑκατὸν πενῆντα, | |
| | ὅπου ἦσαν ὅλοι ἐκλεκτοί, στρατιῶτες παιδεμένοι· | |
| | διακοσίους εἴχασιν πεζούς, ὅλους ἀρματωμένους. | |
[fr§464] | 6630 | Κι ἀφότου ἐκατουνέψασιν στὸν κάμπον τῆς Καρυταίνου | |
| | ἐκεῖ εἰς τὸ παρεπόταμον, στὰ πανώραια λιβάδια, | |
p.271 | | ΕΠΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | |
| | ὥρισεν γὰρ ὁ πρίγκιπας, κράζουν τοὺς κεφαλᾶδες, | |
| | τὸν ἀφέντην τῆς Καρύταινας κ’ ἐκεῖνον τῆς Ἀκόβου | |
| | ὡσαύτως καὶ τοὺς ἕτερους, τοὺς πρώτους τοῦ φουσσάτου. | |
| 6635 | Βουλὴν ἐζήτησε ὁλονῶν τὸ ποῦ τὸν συμβουλεύουν | |
| | νὰ ἀπέλθουν τὰ φουσσᾶτα του ἀπάνω εἰς τοὺς ἐχτρούς του. | |
(5300) | | Ἐνταῦτα πρῶτο ἐλάλησεν ὁ ἀφέντης τῆς Καρυταίνου, | |
| | καὶ δεύτερον ἀπὸ αὐτοῦ ὁ ἀφέντης τῆς Ἀκόβου, | |
| | καὶ εἶπαν κ’ ἐσυμβούλεψαν νὰ ἀπέλθουν εἰς τὸ Νίκλι | |
| 6640 | οὕτως καθὼς τὸ εἴχασιν συμβουλευτῆ εἰς τὸ πρῶτον. | |
| | Ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας λέγει τῶν κεφαλάδων· | |
| | ὅτι ἔξευρεν κ’ ἐγνώριζεν τὴν κεφαλὴν ἐκείνην, | |
| | ὅπου εἶχεν γὰρ ὁ βασιλέας ἀπάνω εἰς τὸν λαόν του, | |
| | ὅτι ἦτον ἀλαζονικὸς κ’ εἶχεν μεγάλην δόξαν | |
| 6645 | κ’ ἔπαρσιν στὰ φουσσᾶτα του, τὰ εἶχεν μετ’ ἐκεῖνον· | |
| | «Πολλὰ γουργὸ νὰ ὀρεχτῇ νὰ ἐλθῇ νὰ πολεμήσῃ | |
| | ὅπου νὰ τὸν ζητήσωμεν, εἰς κάμπον ἢ εἰς βουνία. | |
| | Κι ἂν δώσῃ ὁ Θεὸς καὶ τὸ ριζικόν, καὶ προθυμήσῃ εἰς τοῦτο, | |
| | νὰ πολεμήσωμε ἑνομοῦ καὶ λάβωμεν τὸ νῖκος, | |
| 6650 | ἐπαίρνομε ὅλον τὸν Μορέαν ἐκ τῶν Ρωμαίων τὰς χεῖρας». | |
[fr§465] | | Ἐνταῦτα ἐδιορθώσασιν, ἐχώρισαν τὰ ἀλλάγια, | |
| | ὠρθῶσαν τὰ φουσσᾶτα τους, πρῶτα τοὺς κουρσατόρους, | |
| | ἐσέβησαν στὸν Γαρδαλεβόν, τὴν Τσακωνίαν κουρσεύουν, | |
| | διατὶ ἦσαν ροβολέψοντα μετὰ τὸν βασιλέα· | |
p.272 | | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ | |
| 6655 | κοῦρσον μεγάλον ἔποικαν, ἀριφνισμὸν οὐκ εἶχεν. | |
| | Ἡμέρες πέντε ἐκούρσευαν ἐκεῖνα τὰ φουσσᾶτα, | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα ἐστράφησαν ἐκεῖσε εἰς τὸ Νίκλι. | |
[§] | | Κ’ ἡ κεφαλὴ τοῦ βασιλέως μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν | |
| | ἦτον στὴν Λακοδαιμονίαν, ποτὲ ἀπ’ ἐκεῖ οὐκ ἐξέβη. | |
| | Κι ἂν μὲ ἐρωτήσῃ ὁκάποιος, διὰ τί τρόπον τὸ ἐποῖκεν; | |
| | ἐγώ τοῦ ἀποκρένομαι· διατὶ ὁρισμὸν τὸ εἶχεν, | |
| | τὸν ὥρισεν ὁ βασιλέας ἀτός του ὁ κὺρ Μιχάλης, | |
| | ἀφότου ἐγίνη ὁ πόλεμος ἐκεῖνος τῆς Πρινίτσας, | |
| | ποτὲ Ρωμαῖοι μὴ ἐσμίξουσιν εἰς κάμπον νὰ πολεμήσουν | |
| | μὲ Φράγκους γὰρ εἰς τὸν Μορέαν, διὰ τρόπον τι τοῦ κόσμου· | |
| | κι ἀπέκει τοῦ Μακρυπλαγίου ὁ δεύτερος ἐκεῖνος. | |
| | Τὸ ὤμοσεν ὁ βασιλεὺς κι οὕτως τὸ ἐπροφωνέθη· | |
| | εἰς τοῦ Μορέως τὴν περιοχήν, εἰς κάμπον, μὲ κοντάρια, | |
| | ποτὲ Ρωμαῖοι μὴ ἐσμίξουσιν μὲ Φράγκους νὰ πολεμήσουν, | |
| | ἐπεὶ ἀφότου ἐκέρδισαν τριακόσιοι μόνοι Φράγκοι | |
| | τὸν ἀδελφὸν τοῦ βασιλέως, ὅπου εἶχε ἕξι χιλιάδες | |
| | λαὸν ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα ἄνευ τὰ πεζικά του. | |
| | Ἂν ηὗραν ἄλλοι πλειότεροι Φράγκοι Ρωμαίους εἰς τὸν κάμπον, | |
| | ποτέ του πλεῖον ὁ βασιλέας οὐκ εἶχεν τὸν Μορέαν. | |
| | Εἰς τὸ βουνὶν τοὺς ὥρισεν νὰ στήκουν οἱ Ρωμαῖοι, | |
| | τὸν τόπον νὰ φυλάσσουσιν ὅλοι μὲ τὰ δοξάρια· | |
| | κι ὅταν εὕρουσιν τὸν καιρόν, μὲ μηχανίαν, μὲ τρόπον, | |
| | καὶ ἔχουν τὴν προτίμησιν, νὰ πολεμοῦν τοὺς Φράγκους. | |
[§] | | Κι ἀφότου ἄκουσε ὁ πρίγκιπας τὸν ὁρισμὸν ἐκεῖνον, | |
| | κράζει τοὺς κεφαλᾶδες του διὰ νὰ τὸν συμβουλέψουν. | |
| | Κ’ οἱ μὲν ἀπ’ αὔτους εἴπασιν, τέτοιαν βουλὴν τοῦ ἐδῶκαν· | |
| | νὰ ἐπάρῃ τὰ φουσσᾶτα του, νὰ ἀπέλθῃ ὁλόρθα ἐκεῖσε, | |
| | ὅπου ἦτον τοῦ βασιλέως ἡ κεφαλή, στὴν Λακκοδαιμονίαν, | |
| | νὰ πολεμήσῃ μετ’ αὐτόν, νὰ τὸν καταδικάσῃ. | |
| | Οἱ δὲ ἄλλοι οἱ φρονιμώτεροι ὅπου ἐξεῦραν τὸν τρόπον, | |
| | οὐδὲν τὸ ἐστεργήθησαν νὰ τὸ ποιήσουν οὕτως, | |
| | λέγας· ὅτι τὸ διάστημα ὅπου ἔνι ἀπὸ τὸ Νίκλι | |
| | μέχρι εἰς τὴν Λακκοδαιμονίαν ἔνι δασώδης τόπος, | |
| | βουνία καὶ στενολάγγαδα, ὅπερ βολὴ δοξώτων | |
| | νὰ στήκουν καὶ δοξεύουσιν ἐμᾶς καὶ τ’ ἄλογά μας, | |
| | κ’ ἡμεῖς νὰ μὴ δυνώμεθεν ἐβλάψωμεν ἐκείνους. | |
[§] | | Ἐνταῦτα κράζει ὁ πρίγκιπας μισὶρ Γγαλερὰν ἐκεῖνον, | |
| | τὸν ἀφέντην τῆς Καρύταινας κ’ ἐκεῖνον τῆς Ἀκόβου, | |
| | ὡσαύτως καὶ τοὺς ἕτερους ὅλους τοὺς κεφαλᾶδες· | |
| | βουλὴν ἐζήτησε νὰ εἰποῦν τὸ πῶς νὰ ἔχουν πράξει. | |
| | Ἐν τούτῳ εἴπασιν τινὲς νὰ στήκουν εἰς τὸ Νίκλι, | |
| | νὰ κατακλείσουν τοὺς Ρωμαίους στοῦ Μηζηθρᾶ τὰ μέρη | |
| | νὰ μὴ ἔχουν πόθεν ἐξεβῆ, τοὺς τόπους νὰ ζημιώνουν· | |
| | καὶ νὰ κρατοῦν τὰ διάβατα, τὸν τόπον νὰ φυλάττουν, | |
| | νὰ μὴ περάσῃ ἡ κεφαλὴ τοῦ βασιλέως ἐκείνη, | |
| | νὰ ποιήσῃ τίποτε ζημίαν εἰς τῶν Σκορτῶν τὰ μέρη, | |
| | οὔτε στὸ Ἄργος ἀλλὰ δή, οὔτε στὴν Μεσαρέαν· | |
| | ἐπεὶ ἂν μισσέψουν ἀπ’ ἐκεῖ κι ἀφήσουσιν τὸν τόπον | |
| | ἀπόσκεπον κι ἀφύλαχτον, θέλουν ἔλθει οἱ Ρωμαῖοι | |
| | καὶ δράμει καὶ κουρσεύοντα τοὺς τόπους ἐρημώσουν. | |
[§] | | Στὸ τέλος γὰρ ὁ πρίγκιπας κ’ οἱ φρονιμώτεροί τους | |
| | οὐδὲ τὸ ἐσυμβιβάστησαν οὕτως νὰ τὸ ποιήσουν, | |
| | λέγας διὰ τὸν μισὶρ Γγαλερὰν καὶ διὰ τοὺς ρογατόρους, | |
| | διατὶ οὐκ ηὑρίσκασιν τροφὴν δι’ αὐτοὺς καὶ τὰ ἄλογά τους, | |
| | νὰ εὑρίσκουν, νὰ ἀγοράζουσιν, ὡς τὸ ἔχουν τὰ φουσσᾶτα. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ ὁρίζει ὁ πρίγκιπας τὸ Νίκλι νὰ σωταρχίσουν | |
| | ἀπὸ ὅλα γὰρ τὰ πράγματα ὅπου εἶχεν χρεία τὸ κάστρον· | |
| | τὸν μισὶρ Ντζὰ ντὲ Νιβηλὲτ ἄφηκεν κιβιτᾶνον | |
| | μὲ ἑκατὸν ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα νὰ στήκουσιν μετ’ αὖτον | |
| | καὶ τζαγρατόρους ἑκατὸν κ’ ἑκατὸν σκουταράτους, | |
| | δοξαρατόρους τριακοσίους νὰ στήκουσιν μὲ ἐκεῖνον | |
| | τοῦ νὰ διατρέχουν τοῦ Νικλίου τὰ μέρη καὶ τοὺς κάμπους, | |
| | καὶ μέχρι εἰς τὴν Βελίγοστην καὶ τοῦ Χελμοῦ τὰ μέρη, | |
| | νὰ μὴ περάσῃ ἐκ τοὺς Ρωμαίους διὰ κοῦρσον ἢ διὰ μάχην, | |
| | διὰ νὰ ποιήσουσιν ζημίαν εἰς τῶν Φραγκῶν τοὺς τόπους. | |
| | Κι ἀφότου ἀπεκατέστησεν ὁ πρίγκιπας Γυλιάμος | |
| | τὴν γαρνιζοῦν καὶ φύλαξιν τοῦ μέρους τοῦ Ἀμυκλίου, | |
| | ἐπῆρεν τὰ φουσσᾶτα του κ’ εἰς τὴν Καρύταινα ἦλθεν | |
| | κι ἀπέκει ἀπηλογίασεν ὅλα του τὰ φουσσᾶτα. | |
| | Ἐδιάβησαν οἱ Καλαματιανοὶ κ’ ἐκεῖνοι γὰρ τοῦ Ἄργου, | |
| | ὁ ἀφέντης γὰρ τῆς Μεσαρέας, ἐκεῖνος τοῦ Ἀκόβου, | |
| | ὡσαύτως δὲ καὶ οἱ Σκορτινοί, πεζοὶ καὶ καβαλλάροι· | |
| | ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας μετὰ τὴν φαμελίαν του | |
| | ἐδιάβη μὲ τὸν πρίγκιπα ὁμοῦ μετὰ τὸν μπάϊλον, | |
| | ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Γγαλερὰν ὅπου ἦτον διὰ τὸν ρῆγαν· | |
| | εἰς τὸν Μορέαν ἐδιέβησαν ὁλόρθα εἰς τὴν Κλαρέντσαν. | |
[§] | | Κι ἀφότου ἀποσώσασιν κ’ ἐπιάσασιν κατοῦνες, | |
| | ὥρισεν γὰρ ὁ πρίγκιπας, κράζουν τὸν λογοθέτην, | |
| | ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Λινὰρτ ὅπου ἦτον ἐκ τὴν Πούλιαν, | |
| | τὸν ἀφέντην τῆς Καρύταινας καὶ λέγει πρὸς ἐκείνους· | |
| | «Εἴδατε σπλάχνος καὶ τιμήν, τὴν μ’ ἔποικεν ὁ ρῆγας | |
| | κ’ ἔστειλε τὸν μισὶρ Γγαλερὰν μετὰ τοῦ ρογατόρου | |
| | εἰς συμμαχίαν, βοήθειαν ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | |
| | Ἐν τούτῳ λέγω πρὸς ἐσᾶς· Δότε με τὴν βουλήν σας | |
| | τὸ τί τιμὴν κ’ εὐεργεσίαν νὰ ποιήσωμεν πρὸς αὖτον, | |
| | ἐπεὶ εἴδατε ὀφθαλμοφανῶς ὅτι διὰ τὸν λαὸν αὐτοῦνον | |
| | ἐδιάβημαν γυρεύοντα τοῦ νὰ ἔχωμεν μαδίσει | |
| | μὲ τὸν λαὸν τοῦ βασιλέως καὶ μὲ τὴν κεφαλήν του». | |
[§] | | Κι ἀφότου ἐσυμβουλεύτηκεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος | |
| | τὸ τί τιμὴν κ’ εὐεργεσίαν νὰ ποιήσῃ πρὸς ἐκεῖνον | |
| | (διὰ τὴν τιμὴν γὰρ τοῦ ρηγὸς ἐλόγιασέ το πλεῖον), | |
| | ἐν τούτῳ κράζει πρὸς αὐτὸν μισὶρ Γγαλερὰν ἐκεῖνον | |
| | καὶ λέγει του προφαντικὰ ἐνώπιον πάντων ὅλων· | |
| | «Ἐσὲν ἀπέστειλεν ἐδῶ ὁ ἀφέντης μου ὁ ρῆγας | |
| | μὲ τὸν λαὸν ὅπου ἤφερες διὰ συμμαχίαν τοῦ τόπου· | |
| | τὸ ὅποιον πρᾶγμα ἐδέχτηκα εἰς δόξαν μου μεγάλην, | |
| | ’ς εὐεργεσίαν, βοήθειαν ἐμὲν καὶ τοῦ λαοῦ μου. | |
| | Ἐν τούτῳ θέλω φίλε μου, ἀξιοπαρακαλῶ σε, | |
| | δι’ ἀνταμοιβὴν γὰρ τῆς τιμῆς, τὴν μὲ ἔποικεν ὁ ρῆγας, | |
| | νὰ παραλάβῃς ἀπὸ ἐμὲν τ’ ὀφφίκιον τοῦ μπαλιάτου, | |
| | νὰ εἶσαι μπάϊλος κύβερνος ὅλου τοῦ πριγκιπάτου | |
| | ἐκ μέρους πρῶτον τοῦ ρηγὸς καὶ δεύτερον ἀπὸ ἐμέναν, | |
| | νὰ κυβερνᾷς τὸν τόπον μας ὁλοῦ τοῦ πριγκιπάτου | |
| | εἰς αὔξησίν τε καὶ τιμὴν ἐμᾶς κ’ ἐσὲν ὁμοίως». | |
| | Ἀκούσων ταῦτα ὁ μισὶρ Γγαλερὰνς ἤθελεν πρὸς τὸν νοῦν του | |
| | νὰ ποιήσῃ πρὸς τὸν πρίγκιπα ἀπόκρισιν ἐτέτοιαν, | |
| | τὸ πῶς γὰρ οὐκ ἐδύνετον ἐτοῦτο νὰ ποιήσῃ, | |
| | σκοπῶντα, λογιζόμενος διὰ νὰ στραφῇ εἰς τὴν Πούλιαν. | |
| | Καὶ πάλε ἐσκόπησε μικρὸν καὶ εἶπεν πρὸς τὸν νοῦν του· | |
| | ὅτι ἀφότου ὁ πρίγκιπας τὸν βάνει διὰ τὸν ρῆγαν, | |
| | διὰ μπάϊλον εἰς τὸν τόπον του, τιμὴ του ἔνι μεγάλη, | |
| | καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα. «Στὸν ὁρισμόν σου, ἀφέντη, | |
| | νὰ ποιήσω ὅσον μὲ λαλεῖς στὴν δύναμίν μου ὅλην». | |
[§] | | Ἐνταῦτα εὐθέως ὁ πρίγκιπας ἐπαίρνει τὸ χερόρτι, | |
| | τὸν μισὶρ Γγαλερᾶν ἐρρεβέστισε διὰ μπάιλον τοῦ πριγκιπάτου, | |
| | καὶ ἦτον μπάϊλος στὴν ζωὴν τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ παύομαι ἐδῶ ἐτοῦτο ὅπου ἀφηγοῦμαι | |
| | καὶ θέλω νὰ σᾶς ἔχω εἰπεῖ περὶ τοῦ ρόϊ Κάρλου. | |
| | τὸν πόλεμον τὸν ἔποικεν μετὰ τὸν Κουραδῖνον, | |
| | τὸν ἀνηψίον, σὲ λαλῶ, βασιλέως Φερδερίγου | |
| | ὁμοίως καὶ ἐξάδελφος τοῦ ρόϊ Μαφρὲ ἐκείνου. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἐκέρδισεν ὁ μέγας ρόΐ Κάρλος | |
| | τῆς Πούλιας καὶ τῆς Σικελίας ἐκεῖνα τὰ ρηγᾶτα, | |
| | κ’ ἐσκότωσεν στὸν πόλεμον τὸν ρόϊ Μαφρόϊ ἐκεῖνον, | |
| | ἐκράτει τὰ ρηγᾶτα του μὲ ἀνάπαψιν κ’ εἰρήνην. | |
| | Ὁκάποιος μέγας εὐγενὴς ἀπὸ τὴν Ἀλαμάνιαν, | |
| | τὸν ὠνομάζαν Κουραδήν, ἐνῷ ἦτον ἀνεψίος | |
| | τοῦ Φρεδερίγου βασιλέως κ’ ἐξάδελφος ὁμοίως | |
| | ἐκείνου γὰρ τοῦ ρόϊ Μαφρὲ ὅπου σᾶς ἀφηγοῦμαι, | |
| | ὡς ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν καὶ ἐπληροφορέθη | |
| | τὸ πῶς ὁ ρῆγας Κάρουλος μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν | |
| | εἰς κάμπον ἐπολέμησε μὲ τὸν ἐξάδελφόν του, | |
| | τὸν ρόϊ Μαφρὲ ἐνίκησεν, τὴν ἀφεντίαν ἀπῆρεν, | |
| | ὠρέχτη κι ἀναγκάστηκεν ἀπὸ τοὺς ἐδικούς του | |
| | νὰ φουσσατέψῃ νὰ ἐλθῇ ἐκεῖσε εἰς τὴν Πούλιαν, | |
| | νὰ πολεμήσῃ ἑνομοῦ μετὰ τὸν ρόϊ Κάρλον· | |
| | πολλάκις νὰ τοῦ δώσῃ ὁ Θεός, ἂν λάχῃ νὰ ἐκδικήσῃ | |
| | ἐκεῖνον γὰρ τὸν ρόϊ Μαφρὲ ὅπου ἦτο ἐξάδελφός του. | |
| | Ἐνταῦτα ἐπεριεπάτησεν ὅλην τὴν Ἀλαμάνιαν, | |
| | ὅλους ἐπαρακάλεσε τοὺς ἀρχηγοὺς κι ἀφέντες, | |
| | οἵτινες ἀφεντεύασι τότε τὴν Ἀλαμάνιαν, | |
| | νὰ τοῦ βοηθήσουν καὶ νὰ ἐλθοῦν μετ’ αὖτον εἰς τὴν | |
| | Πούλιαν, | |
| | νὰ πολεμήσουν ἑνομοῦ μετὰ τὸν ρόϊ Κάρλον, | |
| | νὰ ἐκδικήσουσιν ὁμοῦ τὸν ρόϊ Μαφρόϊ ἐκεῖνον. | |
| | Ὅλοι γὰρ τοῦ ἐπισχήθησαν νὰ τοῦ ἔχουσιν βοηθήσει· | |
| | ἄλλοι λαὸν τοῦ ἐδώκασιν, ἄλλοι μετ’ αὖτον ἦλθαν. | |
| | Ἐσώρεψεν πολὺν λαόν, πεζοὺς καὶ καβαλλάριους, | |
| | ἐξέβη ἀπὸ τὸν τόπον του ἐκεῖ ἐκ τὴν Ἀλαμάνιαν | |
| | καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Λουμπαρδίαν ποῦ ηὗρε τοὺς Γυμπελίνους, | |
| | τοὺς τύραννες τῆς Ἐκκλησίας ὅπου εἶναι ἐχτροὶ τοῦ Πάπα, | |
| | ὅλους ἐπαρακάλεσεν καὶ ἤλθασιν μετ’ αὖτον, | |
| | μὲ προθυμίαν καὶ ὄρεξιν μετ’ αὖτον νὰ ἀποθάνουν. | |
| | Τοὺς Ἀλαμάνους εἴχασιν κάλλιον παρὰ τοὺς Φράγκους | |
| | τόσα φουσσᾶτα ἐσώρεψεν, ἀριφνισμὸν οὐκ εἶχαν. | |
| | Κι ἀφότου ἐσυνάχτησαν ὅλα του τὰ φουσσᾶτα, | |
| | ἐχώρισεν τὰ ἀλλάγια του, χώρια τὰ πεζικά του, | |
| | ἐξέβη ἀπὸ τὴν Λουμπαρδίαν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Πούλιαν. | |
| | Ἐνταῦτα παύομαι ἀπ’ ἐδῶ νὰ γράφω καὶ νὰ λέγω | |
| | περὶ τοῦ Ἀλαμάνου ἐκεινοῦ, τοῦ ἐξάκουστου στρατιώτου, | |
| | τοῦ Κουραδίνου, σὲ λαλῶ, ὅπου ἦτον ἀνεψίος | |
| | τοῦ Φρεδερίγου βασιλέως, τοῦ ἐχτροῦ τῆς Ἐκκλησίας, | |
| | καὶ θέλω πάλε νὰ στραφῶ καὶ νὰ σᾶς ἀφηγήσω | |
| | τὴν πρᾶξιν ὅπου ἔποικεν ὁ μέγας ρόϊ Κάρλος, | |
| | ὅταν ἤκουσεν κ’ ἔμαθεν ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα | |
| | ὅτι ἔρχετον ὁ Κουραδὴς διὰ νὰ τὸν πολεμήσῃ. | |
| | Ὡς ἤκουσεν ὁ ἐξάκουστος ὁ μέγας ρόϊ Κάρλος | |
| | τὸ πῶς ἐπεριεσώρευεν ὁ Κουραδὴς ἐκεῖνος | |
| | φουσσᾶτα, νὰ ἔλθῃ ἀπάνω του διὰ νὰ τὸν πολεμήσῃ· | |
| | ὡς ἦτον γὰρ παφρόνιμος στρατιώτης, εἰς τὰ πάντα, | |
| | οὐδὲν ἐγίνη ἄμελος νὰ τὸν καταφρονήσῃ. | |
| | Γοργὸν σπουδαίως ἀπέστειλεν ἐκεῖ εἰς τὸν ἀδελφόν του, | |
| | ὅπου ἦτον ρῆγας τῆς Φραγκίας διὰ νὰ τοῦ ἔχῃ βοηθήσει | |
| | φουσσᾶτα ἀπὸ τὸν τόπον του, παιδευτικοὺς στρατιῶτες, | |
| | νὰ τοῦ βοηθήσουν εἰς τὴν χρείαν τῆς μάχης ὅπου εἶχεν. | |
| | Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσε, κράζει τὸν ἀδελφόν του, | |
| | τὸν κόντον ντὲ Ἀρτόϊ, λέγει τον ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα | |
| | καὶ ὥρισέν τον παρευτὺς νὰ ἐπάρῃ δύο χιλιάδες | |
| | καβαλλαρίους εἰς τὰ ἄλογα ἐκ τὸ ἄνθος τῆς Φραγκίας, | |
| | νὰ ἀπέλθῃ εἰς τὴν συμμαχίαν ἐκεινοῦ τοῦ ἀδελφοῦ τους, | |
| | τοῦ ρόϊ Κάρλου τοῦ ἐξάκουστου ἐκεῖσε εἰς τὴν Πούλιαν. | |
| | Μετὰ ταῦτα ἀπέστειλεν ἐκεῖνος ὁ ρόϊ Κάρλος | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὸν τόπον του ἐνῷ ἦτον ἡ Προβέντσα | |
| | ἑξῆντα κάτεργα ἤλθασιν, καράβια καὶ ταρίδες, | |
| | ὅπου ἐβασταῖναν τὸν λαὸν ὁμοίως καὶ τὰ ἄλογά τους, | |
| | τὴν σωταρχίαν καὶ τὴν τροφὴν ἐκείνου τοῦ φουσσάτου. | |
| | Ἀπαύτου πάλε ὁ ἁγιώτατος ὁ Πάπας γὰρ τῆς Ρώμης, | |
| | ὡς ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα, | |
| | ὅτι ἔρχετον ὁ Κουραδὴς μὲ πλῆθος γὰρ φουσσάτων | |
| | ἀπάνω εἰς τῆς Ἐκκλησίας τοὺς τόπους καὶ τὲς χῶρες, | |
| | τὸν ρῆγαν Κάρλον ἔκραξε καὶ λέγει του· «Υἱέ μου, | |
| | ἀφότου γὰρ ἐμάθαμεν κ’ ἐξεύρομε εἰς ἀλήθειαν | |
| | ὅτι ἔρχεται ὁ Κουραδὴς στὴν Ἐκκλησίαν ἀπάνω, | |
| | ἐγὼ σὲ δίδω ἐξουσίαν νὰ ἐπάρῃς ’κ τὸ λογάριν | |
| | τοῦ ἁγίου Πέτρου τοῦ Ἀπόστολου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης | |
| | ὅσον κελεύεις κι ὀρέγεσαι, ὅλο ἔν’ στὸ θέλημά σου· | |
| | καὶ ρόγεψε φουσσᾶτα σου ὅσα ἠμπορεῖς νὰ εὕρῃς | |
| | καὶ φύλαξον τῆς Ἐκκλησίας τὰ δίκαια καὶ τὸν τόπον». | |
| | Κι ὁ ρῆγας, ὡς παμφρόνιμος, εὐχαριστᾷ τὸν Πάπαν· | |
| | χαμαὶ τὸν ἐπροσκύνησε κι ὁ Πάπας τοῦ εὐχήθη. | |
| | Καὶ μετὰ ταῦτα ὁ ἁγιώτατος ὁ Πάπας γὰρ τῆς Ρώμης | |
| | ὥρισεν καὶ ἐγράψασιν εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα, | |
| | ἀπόστειλε γαρδιναρίους καὶ ἀρχιερεῖς, ὡσαύτως | |
| | εὐχὴν καὶ παρακάλεσιν, νὰ τοῦ ἔχουσιν βοηθήσει | |
| | ὅλοι, φουσσᾶτα καὶ λαὸν νὰ τοῦ ἔχουν ἀποστείλει, | |
| | εἰς τοῦ ρηγὸς τοῦ Κάρλου τε τὴν συντροφίαν νὰ ἔλθουν, | |
| | ὅστις βαστᾷ τὸ φλάμουρον, τῆς Ἐκκλησίας τὸ σκῆπτρον· | |
| | νὰ τοῦ βοηθήσουν ἑνομοῦ τοῦ νὰ ἔχουσι φυλάξει | |
| | τοὺς τόπους καὶ τὰ δίκαια τῆς Ἐκκλησίας Ρώμης. | |
| | Εὐχήν, συμπάθειον νὰ ἔχουσιν ἀπὲ ὅσα ἁμαρτέψαν | |
| | ἀφότου ἐγεννήθησαν κ’ ἐκείνην τὴν ἡμέραν, | |
| | ὥσπερ γὰρ νὰ ἀπήλθασιν εἰς τοῦ Χριστοῦ τὸν τάφον | |
| | νὰ ἐπολεμῆσαν τοὺς ἐχτρούς, τὸ γένος τῶν βαρβάρων. | |
| | Ὅλοι τοῦ ἀποστείλασιν ἀπὸ ὅλα τὰ ρηγᾶτα | |
| | φουσσᾶτα πλεῖστα καὶ καλά, πεζοὺς κ’ εἰς τὰ ἄλογά του. | |
| | Ὁ ρῆγας πάλε ἀπόστειλεν, αὐτὸς ὁ μέγας Κάρλος, | |
| | στὸ πριγκιπᾶτο τοῦ Μορέως, στὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | |
| | παρακαλῶντα φιλικῶς νὰ ἔλθῃ νὰ τοῦ βοηθήσῃ | |
| | μὲ τὸν λαὸν τοῦ τόπου του, μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν. | |
| | Κ’ ὡς τὸ ἤκουσεν ὁ πρίγκιπας, ἐθλίβην τὸ μαντᾶτο, | |
| | διατὸ ἐφοβήθην δυνατὰ ὡς διὰ τὸν Κουραδῖνον, | |
| | διατὸ ἄκουσεν τὴν δύναμιν ὅτι εἶχεν πολλὰ φουσσᾶτα· | |
| | πολλάκις κ’ ἔλθῃ ἀπὸ ἁμαρτίας καὶ ἔλθῃ αὐτοῦ τὸ νῖκος, | |
| | καὶ χάσῃ ὁ ρῆγας Κάρουλος τὴν ἀφεντίαν τῆς Πούλιας. | |
| | Ὅμως, τὸ ἀκούσει ὁ πρίγκιπας ἐκεῖνο τὸ μαντᾶτο, | |
| | ἀπέστειλε εἰς τοῦ βασιλέως τὴν κεφαλὴν ὅπου εἶχεν | |
| | ἐκεῖσε γὰρ εἰς τὸν Μορέαν, ὅπου ἦτον γὰρ δικαῖος του. | |
| | Τρέβαν ἐποίησε μετ’ αὐτόν, ἀγάπην διὰ ἕναν χρόνον | |
| | διὰ νὰ ἐνεμείνῃ ὁ τόπος του ’ς ἀνάπαψιν κ’ εἰρήνην. | |
| | Μετὰ ταῦτα γὰρ ἐδιόρθωσε νὰ ἐπάρῃ μετ’ ἐκεῖνον | |
| | τοὺς πρώτους καὶ καλλιώτερους, τὸ ἄνθος τοῦ Μορέως. | |
| | Ἐν πρώτοις ἀπῆρεν μετ’ αὐτὸν τὸν ἀφέντην τῆς Καρυταίνου· | |
| | ὁμοίως ἐπῆρε μετ’ αὐτὸν τὸν ἀφέντην τῆς Ἀκόβου, | |
| | τὸν μέγαν τὸν κοντόσταυλον τὸν Τσιαντεροῦν ἐκεῖνον, | |
| | τὸν μισὲρ Ντζεφρὲ ντὲ Ντουρνᾶ κι ἄλλους καβαλλαρίους, | |
| | εἰς ἀριθμὸν τετρακοσίων ἀπάνω εἰς τὰ φαριά τους. | |
| | Οὐδὲν ἐποῖκαν ἄργηταν· ἀπὸ τὸ Δεσποτᾶτο | |
| | ἐπέρασαν κ’ ἐδιάβησαν ὁλόρθα στὸ Βροντῆσι· | |
| | ὅσα ἄλογα τοῦ ἐλείπασιν ηὕρηκαν κι ἀγοράσαν· | |
| | κ’ ἐνταῦτα ἐκαβαλλίκεψαν κι ὡδήγεψαν τοσούτως, | |
| | ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | |
| | στὸ Μπονιβὰντ ἀπέσωσεν, ἐκεῖ ηὗρεν τὸν ρῆγαν. | |
| | Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν κι ὡς τὸ ἐπληροφορέθη, | |
| | ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας, ἐξέβη εἰς ἀπαντήν του· | |
| | γλυκέα τὸν ἐχαιρέτησεν, ἀσπάστησαν ἀλλήλως, | |
| | ἀπὸ τὸ χέρι τὸν κρατεῖ τὸν πρίγκιπαν ὁ ρῆγας. | |
| | Τὸ ἰδεῖ τὸν ἔμορφον λαὸν ὅπου ἤφερεν μετ’ αὖτον, | |
| | πολλὰ τὸν εὐχαρίστησεν κ’ ἐχάρησαν ἀλλήλως. | |
| | Ἐνταῦτα τὸν ἐσύντυχεν κ’ ἐπληροφόρεσέ τον, | |
| | τὸ πῶς ἦλθεν ὁ Κουραδὴς κ’ ἐσέβην εἰς τὴν Πούλιαν | |
| | μὲ δύναμιν πολλοῦ λαοῦ ὅπου εἶχεν μετ’ ἐκεῖνον. | |
[§] | | Κατερωτῶντα ἔρχετον, γυρεύοντα τὸν ρῆγαν, | |
| | καὶ τόσα τὸν ἐγύρεψεν, ἐπλήσιασεν μετ’ αὖτον. | |
| | Κι ἀφότου ἐπλησιάσασιν τὰ δύο φουσσᾶτα ἐκεῖνα, | |
| | ὁ πρίγκιπας (ὅπου ἔξευρεν τῆς Ρωμανίας τὴν μάχην, | |
| | τὲς μηχανίες καὶ πονηρίες ὅπου ἔχουν οἱ Ρωμαῖοι | |
| | κ’ οἱ Τοῦρκοι, ποῦ τοὺς ἔμαθαν νὰ ἐξεύρουσιν τῆς μάχης), | |
| | κράζει μετ’ αὖτον ἐκεινοὺς ὅπου ἤθελεν κι ἀγάπα· | |
| | ὅλοι ἐκαβαλλίκεψαν, μετ’ αὐτὸν ὑπαγαίνουν, | |
| | ὡδήγεψαν κ’ ἐδιέβησαν ἄνω εἰς βουνὶν ἀπάνω | |
| | διὰ νὰ ἐγνωμιάσουν καὶ νὰ ἰδοῦν καὶ νὰ κατασκοπήσουν | |
| | τοῦ Κουραδίνου τὸν λαὸν καὶ τί φουσσᾶτα εἶχεν. | |
| | Κι ἀφότου τοὺς ἐγνώμιασεν, μεγάλως τὸ θαυμάστη· | |
| | Ο ΓΟΥΛΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | καὶ κράζει τοὺς καβαλλαρίους ὅπου ἦσαν μετ’ ἐκεῖνον | |
| | καὶ λέγει τους· «Συντρόφοι μου, ἐλᾶτε ἐδῶ νὰ ἰδῆτε· | |
| | φουσσᾶτα ἐβλέπω φοβερά, πλεῖστα καὶ ἀντρειωμένα· | |
| | ἐγὼ ἐγνωμιάζω, νὰ ἔχουσιν διπλὰ παρὰ τὸν ρῆγαν». | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἀπῆρε, ἐστράφηκεν ὀπίσω εἰς τὸ φουσσᾶτο, | |
| | κι ἀφότου ἀποσώσασιν, ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος | |
| | κράζει τὸν ρῆγαν μοναξὰ καὶ λέγει πρὸς ἐκεῖνον· | |
| | «Ἔξευρε, ἀφέντε μου καλέ, ἐγὼ πληροφορῶ σε | |
| | ὅτι ἐγὼ ἀπέρχομαι ὅπου εἶδα τὰ φουσσᾶτα, | |
| | τὴν δύναμιν καὶ τὸν λαὸν ὅπου ἔχει ὁ Κουραδῖνος, | |
| | διὰ νὰ ἐγνωμιάσω καὶ νὰ ἰδῶ τὸ τί φουσσᾶτα ἔχει. | |
| | Οὐδὲν ἀπῆγα μοναξὸς νὰ μὲ κατηγορήσῃς· | |
| | στρατιῶτες εἶχα μετ’ ἐμέν, ἀνθρώπους παιδεμένους. | |
| | Κι ὡς εἴδαμε εἰς πληροφορίαν, καθὼς τὸ ἐγνωμιάσαν, | |
| | λογίζω νὰ ἔχῃ ὁ Κουραδὴς εἰς τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶδον | |
| | διπλὰ φουσσᾶτα παρὰ ἐμᾶς· λαὸς λαμπρὸς μοῦ ἐφάνη. | |
| | Ἐν τούτῳ λέγω, ἀφέντη μου κ’ ἐσὲν οὐδὲν λανθάνει, | |
| | ὅτι οἱ Ἀλαμᾶνοι εὑρίσκονται σήμερον εἰς τὸν κόσμον | |
| | ἕνας λαὸς ἀκέφαλος, ὅλοι θεληματάροι· | |
| | κι ὅταν ἐλθοῦν εἰς πόλεμον διὰ νὰ ἔχουν πολεμήσει, | |
| | καμμίαν ὁρμὴν οὐκ ἔχουσιν, πρᾶξιν καλῶν στρατιώτων· | |
| | οὕτως ἔρχονται εἰς πόλεμον ὡσὰν παραπαρμένοι. | |
| | Λοιπόν, λέγω σε, ἀφέντη μου, ἂν θέλῃ ἡ βασιλεία σου | |
| | μηδὲν τοὺς πολεμήσωμεν ὡς πολεμοῦν οἱ Φράγκοι | |
| | καὶ χάσωμεν τὸν πόλεμον, ὅτι πλειότεροί μας εἶναι· | |
| | ἀλλὰ ἂς τοὺς πολεμήσωμεν μὲ μηχανίαν καὶ φρόνα | |
| | ὡς πολεμοῦν εἰς Ρωμανίαν οἱ Τοῦρκοι κ’ οἱ Ρωμαῖοι. | |
| | Κ’ εἰ μὲν τὸ ποιήσομε ὡς λαλῶ, ἐγὼ εἰς Θεὸν ἐλπίζω, | |
| | καὶ εἰς τὸ δίκαιον ποῦ ἔχομεν, νὰ μᾶς ἔλθῃ τὸ νῖκος». | |
| | ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | |
[§] | | Κι ὁ ρῆγας, ὡς παμφρόνιμος στρατιώτης ὅπου ἦτον, | |
| | τὸν πρίγκιπαν ἐλάλησεν, οὕτως τοῦ ἀπεκρίθη· | |
| | «Γίνωσκε, πρίγκιπα ἀδελφέ, φίλε καὶ συγγενῆ μου, | |
| | οὐκ ἔνι πρᾶγμα σήμερον εἰς τὸν παρόντα κόσμον, | |
| | ἢ φρόνεσις ἢ μηχανία, καμμία ἐπιδεξιωσύνη, | |
| | τοῦ νὰ μηδὲν τὴν ἔποικα εἰς τὸν ἐχτρόν μου ἐπάνω, | |
| | μόνι νὰ τὸν ἐνίκησα νὰ ἐπῆρα τὴν ἀφεντίαν του. | |
| | Λοιπόν, καλέ μου συγγενῆ, ὡς φρόνιμος ὅπου εἶσαι | |
| | ἀφότου ἐπαιδεύτηκες στῆς Ρωμανίας τὶς μάχες, | |
| | νὰ ἐξεύρεις καὶ τὲς μηχανίες ὅπου ἔχουσιν οἱ Τοῦρκοι, | |
| | ἐδῶ ἔχεις τὰ φουσσᾶτα μας κι ὡς θέλεις, διόρθωσέ τα». | |
| | Ἐνταῦτα τοῦ ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος. | |
[§] | | «Ἀφέντη, ἀφῶν ὀρέγεσαι κι ὁρίζεις νὰ τὸ ποιήσω, | |
| | νὰ πράξωμε μὲ φρόνεσιν καὶ μὲ τὲς μηχανίες, | |
| | ἄκουσον πρῶτα νὰ σὲ εἰπῶ τὴν πρᾶξιν ὅπου λέγω, | |
| | κ’ εἰ μὲν σὲ φαίνει ἀρεστόν, οὕτως νὰ τὸ διορθώσω». | |
| | Ἐνταῦτα ἄρξετον νὰ λαλῇ καὶ νὰ τοῦ ἀφηγᾶται, | |
| | τὸ πῶς οἱ Τοῦρκοι κ’ οἱ Ρωμαῖοι οὐδὲν εἶναι στρατιῶτες | |
| | νὰ πολεμοῦν εἰς πρόσωπον ὡσὰν ἐμεῖς οἱ Φράγκοι, | |
| | διατὸ ἔχουν πονηρίαν καὶ πολεμοῦν μὲ τέχνην· | |
| | «Κι ἀφότου ὁρίζεις νὰ γενῇ νὰ πράξωμε ὡς τὸ λέγω, | |
| | νὰ σὲ διδάξω καὶ νὰ εἰπῶ τὸ πῶς θέλομεν πράξει. | |
[§] | | Ὁ τόπος ἐτοῦτος ὅπου εἴμεστεν ἔνι κλαστώδης τόπος | |
| | κι οὐδὲν ἔνι διὰ πόλεμον κάμπος πλατύς, καθάριος, | |
| | ὡς πολεμοῦν εἰς τὴν Φραγκίαν κ’ εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα. | |
| | Διὰ τοῦτο ἂς χωρίσωμεν ἀπὸ ὅλα μας τὰ ἀλλάγια | |
| | λαφροὺς ἀνθρώπους, φρόνιμους, στρατιῶτες παιδεμένους, | |
| | καὶ νὰ ἔχουν ἄλογα ἐλαφρὰ νὰ διώξουν καὶ νὰ φύγουν, | |
| | Ο ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ἀλλάγια τρία ἢ τέσσαρα νὰ τοὺς ἔχωμεν χωρίσει, | |
| | νὰ τοὺς ὀρθώσωμεν νὰ ὑπάουν ἐκεῖ εἰς τοὺς Ἀλαμάνους, | |
| | νὰ δείξουν ὅτι θέλουσιν τοῦ νὰ ἔχουν πολεμήσει. | |
[§] | | Κ’ ἐκεῖνοι, ὡς εἶναι πρόθυμοι πολλὰ εἰς τὸν πόλεμόν τους, | |
| | ἐξεύρω, μετὰ προθυμίας θέλουν ἔλθει πρὸς αὔτους. | |
| | Κ’ ἐτοῦτοι, ἂν εἶναι φρόνιμοι, ἂν τοὺς ἀφοῦν νὰ ἔλθουν, | |
| | καὶ τὸ πλησιάσει εἰς αὐτούς, ἂς δείξουν ὅτι φεύγουν· | |
| | κ’ ἐνταῦτα ἂς ἔρχωνται ὀρθὰ ἐκεῖσε εἰς τὰς κατοῦνας. | |
[§] | | Καὶ τὸ ἀποσώσει ἐκεῖ πλησίον, μηδὲν σεβοῦν ἀπέσω· | |
| | ἄς πιλαλήσουν κι ἂς διαβοῦν ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος | |
| | καὶ πάντα ἂς εἶναι μαζωτά, μὴ πιάσῃ καὶ σκορπίσουν. | |
| | Κ’ ἐγὼ ἐγνωρίζω καθαρὰ οὕτως τοὺς Ἀλαμάνους | |
| | καὶ τοὺς Λουμπάρδους ἀλλὰ δή, ὁμοίως τοὺς ρογατόρους, | |
| | ὅτι τὸ ἰδεῖ τὲς τέντες μας, τὲς φορεσίες, τὰ ροῦχα, | |
| | καὶ τὰ λαμπρὰ τὰ πράγματα, τὰ ἔχουν οἱ κατοῦνες, | |
| | ν’ ἀφήκουσιν νὰ διώχνουσιν ἐκεῖνον τὸν λαόν μας | |
| | κ’ εἰς τὲς κατοῦνες νὰ σεβοῦν, τὰ ροῦχα μας ἐπαίρνει. | |
| | Κ’ ἡμεῖς οἱ δύο, ἀφέντη μου, ἂς χωριστοῦμε εἰς δύο | |
| | μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχομεν, νὰ χωριστοῦν τὰ ἀλλάγια, | |
| | νὰ βάλωμεν τὰ ἐγκρύμματα εἰς ἐπιδέξιους τόπους. | |
| | Οὐ χρήζω νὰ ἔχω μετὰ ἐμὲν μόνι καὶ τὸν λαόν μου, | |
| | ὅπου ἤφερα ἀπὸ τὸν Μορέαν, διατὶ τοὺς ἐγνωρίζω. | |
[§] | | Κι ἀφῶν ἰδοῦν οἱ βίγλες μας ἐκεῖ ἀπὸ τὰ βουνία | |
| | ὅτι οἱ Ἀλαμᾶνοι ἐσέβησαν ἀπέσω εἰς τὲς κατοῦνες, | |
| | καὶ σκορπιστοῦν τὰ ἀλλάγια τους, στὸ κέρδος νὰ βαλθοῦσιν, | |
| | ἂς δώσουσιν τὰ βούκκινα νὰ νοήσῃ ὁ λαός μας, | |
| | ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟΝ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | |
| | νὰ ἐξεβοῦμε ἐκ τὲς χωσίες, νὰ δράμωμεν πρὸς αὔτους. | |
| | Ἔλα ἐσὺ ἐκ τὴν μίαν μερέαν κ’ ἐγὼ πάλε ἀπ’ τὴν ἄλλην | |
| | μετὰ φουσσᾶτα καὶ λαὸν ὅπου ἔχομεν μετά μας· | |
| | κ’ ἐκεῖνα γὰρ τὰ τέσσαρα τὰ ἀλλάγια τὰ ἐλαφρά μας, | |
| | τὸ ἀκούσει γὰρ τὰ βούκκινα ὀπίσω νὰ στραφοῦσιν, | |
| | τὸν γῦρον νὰ τοὺς δώσωμεν ὅλοι μὲ προθυμίαν. | |
| | Κι ἀφῶν τοὺς ἐξηλώσωμεν καὶ σκορπιστοῦν τὰ ἀλλάγια, | |
| | πολλὰ ἐλαφρὰ κ’ ἐγρήγορα θέλουσιν κιντυνέψει». | |
[§] | | Κι ἀφότου γὰρ ἐπλήρωσεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος | |
| | ἐκεῖνα, τὰ ἀφηγήθηκεν καὶ εἶπεν πρὸς τὸν ρῆγα, | |
| | ὁ ρῆγας τὸν ἀφκράστηκεν κ’ ἐπαίνεσεν εἰς σφόδρα, | |
| | τὰ ὅσα τοῦ ἀφηγήσετον ὀνόστιμον τοῦ ἐφάνη, | |
| | κ’ ἐστράφη πρὸς τὸν πρίγκιπα καὶ λέγει πρὸς ἐκεῖνον· | |
| | «Παρακαλῶ σε, ἀδελφέ, ὡσὰν μὲ τὸ ἀφηγήθης, | |
| | νὰ τὸ διορθώσῃς νὰ γενῇ, ὅτι πολλὰ μὲ ἀρέσει». | |
| | Κι ὁ πρίγκιπας, ὡς τὸ ἤκουσεν, κράζει τοὺς κεφαλᾶδες, | |
| | τοὺς κιβιτάνους τοῦ λαοῦ ὅπου ἤσασιν τὰ ἀλλάγια. | |
| | Ἀμφότεροι ἐδιορθώσασιν, ἐκεῖνος μὲ τὸν ρῆγαν, | |
| | κ’ ἐχώρισαν τὰ τέσσαρα ἀλλάγια ὅπου σὲ εἶπα· | |
| | τοὺς κεφαλᾶδες κι ἀρχηγοὺς ἐκράξαν κατὰ μόνας | |
| | καὶ τοὺς ἐδιερμηνέψασιν τὸ πῶς ἠθέλαν πράξει. | |
| | Κ’ ἐκεῖνοι ἀπῆραν τὸν λαόν, τὰ δὲ λοιπὰ ἀλλάγια, | |
| | τὰ ἐγκρύμματα καὶ τὲς χωσίες ἐχῶσαν εἰς τοὺς τόπους, | |
| | ὅπου ἔπρεπεν κ’ ἐτύχαινεν καὶ ἦτον ἐπιδέξιον. | |
| | Καὶ μετὰ ταῦτα ἐκίνησαν τὰ τέσσαρα ἀλλάγια | |
| | κι ὁλόρθα ὑπαγαίνασιν ἐκεῖ εἰς τὸν Κουραδῖνον. | |
| | Κι ὁ Κουραδής, ὡς ἔμαθεν ὅτι ἔρχετον ὁ ρῆγας | |
| | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ἐκεῖ πρὸς τὲς κατοῦνες του διὰ νὰ τὸν πολεμήσῃ, | |
| | ὥρισεν κ’ ἐχωρίστησαν τὰ ἐδικά του ἀλλάγια, | |
| | χώρια της καθεμία φυλὴ τοῦ νὰ ἔχουν πολεμήσει, | |
| | κ’ ἐκίνησαν κ’ ἐρχόντησαν τὸν ρῆγαν νὰ ἀπαντήσουν, | |
[§] | | Λοιπόν, ἐὰν σοῦ ἔγραφα λεπτομερῶς τὲς πράξες, | |
| | τὸ ὅσον ἐγίνετον ἐκεῖ στὸν πόλεμον ἐκεῖνον, | |
| | ἀλάχῃ νὰ ἐβαρήθηκες διὰ τὴν πολυλογίαν | |
| | καθὼς βαρειῶμαι γὰρ κ’ ἐγὼ νὰ σὲ τὸ διπλογράφω. | |
| | Ἀλλὰ καθὼς ἀκούσετε τὸ πῶς τὸ ἐκαταλέξα, | |
| | καὶ πῶς τὸ ἐδιερμήνεψεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος, | |
| | οὕτως καὶ τὸ ἐπλήρωσεν κι ἀπεκατέστησέν το. | |
| | Ἐκεῖνος γὰρ ὁ πόλεμος στὸ Μπονιφὰντ ἐγίνη, | |
| | ὅπου ἔνι ὁ τόπος συγκλαστός, πλάγια γὰρ καὶ λαγγάδια· | |
| | καὶ δι’ αὖτα ἀπεργώθησαν ἐτότε οἱ Ἀλαμᾶνοι, | |
| | διατὶ οὐκ ἔβλεπαν καθαρὰ τοῦ Κάρλου τὰ φουσσᾶτα· | |
| | ἀφνίδια τοὺς ἐπέτρασαν τὰ τέσσαρα ἀλλάγια | |
| | ἐκεῖνα, τὰ ὑπαγαίνασιν νὰ τοὺς ἐξεμαυλίσουν. | |
| | Κ’ ἐκεῖνοι ἐλογίσαντο ὅτι ἔρχονται καὶ τὰ ἄλλα· | |
| | διὰ τοῦτο ἐτέθησαν εὐθέως νὰ ἀπέρχωνται πρὸς αὔτους | |
| | μὲ προθυμίαν κ’ ἐγρήγορα, ὡς τὸ ἔχουν τὰ φουσσᾶτα. | |
| | Κι ὡσὰν ἦλθαν νὰ ἐσμίξουσιν νὰ δώσουν κονταρέας, | |
| | ἐγύρισαν εἰς τὸ φυγίον τὰ τέσσαρα ἀλλάγια | |
| | κ’ ἐβάλθησαν νὰ ἀπέρχωνται ὁλόρθα εἰς τὲς κατοῦνες. | |
| | Κ’ οἱ Ἀλαμᾶνοι, ὡς εἴδασιν τοὺς Φράγκους ὅτι ἐφεῦγαν, | |
| | τοῦ πολέμου ἐθυμήθησαν κι ἀρχάσαν νὰ τοὺς διώχνουν, | |
| | καὶ τόσα τοὺς ἐδιώξασιν, ἐσῶσαν εἰς τὲς τέντες, | |
| | Οἱ Φράγκοι ἀναγαμήσασιν, ἀφῆκαν τὲς κατοῦνες, | |
| | ’κ τὸ πλευρὸν ἐπεράσασιν κ’ ἐδιάβησαν ἀπέξω. | |
| | Κ’ οἱ Ἀλαμᾶνοι, ὡς εἴδασιν τὲς τέντες ὅπου ἐστέκαν | |
| | μὲ τὰ λαμπρὰ τὰ ἄρματα, τὰ ροῦχα, τὸ λογάριν, | |
| | ἀφήκασιν νὰ διώχνουσι τοὺς Φράγκους ὅπου ἐφεῦγαν | |
| | ΗΤΤΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | |
| | κ’ εἰς τὲς κατοῦνες ἔδωκαν, ἐσέβησαν ἀπέσω, | |
| | ἀρχίσαν νὰ σκορπίζωνται, νὰ ἐπαίρνουσιν τὰ ροῦχα | |
| | καὶ τὰ σεντούκια, ὅπου εἴχασιν ἀπέσω τὸ λογάριν, | |
| | ἐτσάκιζαν κ’ ἐπαίρνασιν ἀπαύτου εἴ τι ηὑρέσκαν· | |
| | ἀλλήλως ἐμαλλώνασιν, μὲ τὰ σπαθία ἐκροῦσαν. | |
[§] | | Κ’ ἰδὼν οἱ βίγλες τῶν Φραγκῶν τὴν πρᾶξιν τῶν Ντουδέσκων, | |
| | ἐλάλησαν τὰ βούκκινα κ’ ἐννόησαν οἱ χωσίες, | |
| | κ’ ἐξέβησαν τὰ ἐγκρύμματα, ὁ πρίγκιπας κι ὁ ρῆγας, | |
| | ὁ εἷς ἀπὸ τὴν μίαν μερέαν, κι ὁ ἄλλος ἀπὸ τὴν ἄλλην. | |
| | Κ’ ἐκεῖνοι ὅπου ἐφεύγασιν, τὰ τέσσαρα τὰ ἀλλάγια, | |
| | ὀπίσω στρέμμα ἐποίκασιν ἐκεῖ πρὸς τὲς κατοῦνες, | |
| | τὸν γῦρον ἐτριγύρισαν ὅλους τοὺς Ἀλαμάνους· | |
| | ἐσώσασιν τὰ πεζικὰ μὲ τζάγρες καὶ δοξάρια· | |
| | οὕτως τοὺς ἐκατέσφαζαν ὡσὰν ἀγριοχοιρίδια, | |
| | ὀλίγοι γὰρ ἐγλύτωσαν ἀπὸ τοὺς Ἀλαμάνους. | |
| | Τὸ δὲ οἱ Ντουσκᾶνοι ἀλλὰ δὴ ὡσαύτως κ’ οἱ Δουμπάρδοι, | |
| | πολλοὶ ἀπ’ αὔτους ἔφυγαν διατὸ ἐξεῦραν τὸν τόπον, | |
| | καὶ ἄλλοι φίλους εἴχασιν καὶ ὡδηγέψανέ τους. | |
[§] | | Τὸν Κουραδῖνον ἔπιασαν, τὴν κεφαλήν του ἐκόψαν | |
| | ὁκάποι ἀπ’ τὴν Ἀνάπολιν, ὅπου τὸν ἐκακεῦαν, | |
| | διατὸ ἀγαποῦσαν τοῦ ρηγὸς τὴν ἀφεντίαν νὰ ἔχουν. | |
| | Στὸ ξίφος γὰρ τοῦ κονταρίου τὴν κεφαλὴν του ἠφέραν, | |
| | καὶ τοῦ ρηγὸς τὴν ἤφεραν κ’ ἐπροσκομίσανέ την. | |
| | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | Κι ὁ ρῆγας, ὡς εὐγενικὸς καὶ φρόνιμος ὅπου ἦτον, | |
| | πολλὰ τὸ ἐβλαστήμησεν, μεγάλως τὸ ἐλυπήθη, | |
| | κ’ ἐχόλιασεν πρὸς ἐκεινούς, ὅπου τὸ ἔργον ἐποῖκαν, | |
| | καὶ φανερὰ τὸ ἐλάλησεν οἱ πάντες γὰρ τὸ ἀκοῦσαν· | |
| | τὸ πῶς ἠγάπα κ’ ἤθελεν κάλλιον νὰ εἶχεν χάσει | |
| | μίαν ἀπὸ τὲς χῶρες του ἐκ τὲς καλλιώτερές του, | |
| | παρὰ νὰ εἴχασιν ποσῶς τὸν Κουραδὴ σκοτώσει. | |
| | Ἐπεὶ ἂν τὸν εἶχαν ζωντανὸν πιάσει εἰς πόλεμόν του, | |
| | τιμὴν μεγάλη ἐβούλετον νὰ τοῦ εἶχεν ποιήσει, | |
| | διατὸ ἦτον γὰρ εὐγενικὸς ἄνθρωπος καὶ στρατιώτης | |
| | καὶ ἔρχετον στρατιωτικὰ τοῦ νὰ ἔχῃ ἐκδικήσει | |
| | τὸν θάνατον τοῦ ρόϊ Μαφρέ, ποῦ ἦτον ἐξάδελφός του, | |
| | κι οὐδὲν τὸ ἐξεδούλεψεν νὰ κόψῃ τὴν κεφαλήν του. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἐπλήρωσεν ὁ πόλεμος ἐκεῖνος, | |
| | τοὺς ζωντανούς, ὅπου ἔπιασαν, ὥρισεν γὰρ ὁ ρῆγας | |
| | καὶ ὅλους ἐδιεμοίρασαν κ’ ἐστείλασιν στὰ κάστρη. | |
| | Τὸ κέρδος ὅπου ἐκέρδισαν ὥρισεν πάλε ὁ ρῆγας, | |
| | ὁ κατὰ εἷς τὸ ἐκέρδισεν νὰ τὸ ἔχῃ ἐδικόν του. | |
| | Τὴν τένταν γὰρ τοῦ Κουραδῆ, ὅπου εἶχεν δέκα στύλους, | |
| | καὶ τὰ λαμπρὰ τὰ ἄρματα τὰ ροῦχα, τὸ λογάρι, | |
| | τὰ εἶχεν στὴν κατοῦνα του, ἐκράτησεν ὁ ρῆγας | |
| | διὰ λόγου κ’ ἰμοιράδι του, τίποτε ἄλλον οὐ χρειάστη. | |
| | Καὶ τὴν κατοῦνα τοῦ δουκὸς ντὲ Καρεντάνα ἐκείνου, | |
| | τὰ εἶχεν εἰς τὲς τέντες του, ἄρματα καὶ λογάρι, | |
| | ὥρισεν καὶ ἐδώκασιν τοῦ πρίγκιπος Γυλιάμου | |
| | διὰ εὐεργεσίαν κι ὁ λόγου του μερίδιν τοῦ πολέμου. | |
| | ΗΤΤΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΝΡΑΔΙΝΟΥ | |
[§] | | Κ’ ἀφότου εὐεργέτησεν ὅλους του τοὺς στρατιῶτες | |
| | κ’ ἐμέρισεν τὸ κοῦρσον του, τὸ νῖκος ὅπου ἐποιῆσεν, | |
| | ὥρισεν κι ἀπηλόγιασαν ὅλα του τὰ φουσσᾶτα | |
| | κ’ ἐδιέβηκεν ὁ κατὰ εἷς ἐκεῖθεν ὅπου ἦλθεν. | |
| | Τὸν πρίγκιπα ἐκράτησεν κι ἀπῆρε μετ’ ἐκεῖνον | |
| | κι ὁλόρθα στὴν Ἀνάπολιν ἐδιάβησαν οἱ δύο, | |
| | λέγας νὰ ἰδῇ τὴν ρήγαιναν ὁ πρίγκιπας Γυλιάμος | |
| | ὁμοίως τὴν θυγατέραν του ἐκείνην τὴν Ζαμπέαν, | |
| | ὅπου εἶχεν τοῦ ρηγὸς ὁ υἱὸς ὁμόζυγον γυναῖκα. | |
| | Κι ἀφότου ἀπεσώσασιν ὁ πρίγκιπας καὶ ὁ ρῆγας | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀνάπολιν ἀμφότεροι οἱ δύο, | |
| | ὁ ρῆγας ἄρξετον λαλεῖ τῆς ρήγαινας νὰ λέγῃ, | |
| | τοῦ νὰ ἐπαινῇ τὸν πρίγκιπα καὶ νὰ τὴν ἔχῃ αὐξαίνει· | |
| | τὸ πῶς ἀπὸ τῆς γνώσεως του καὶ τὴν διόρθωσίν του | |
| | ἐκέρδισε τὸν πόλεμον, ἀπῆρεν καὶ τὸ νῖκος | |
| | ἀπὸ τοὺς ἀντιδίκους του, αὐτοὺς τοὺς Ἀλαμάνους. | |
| | Κ’ ἡ ρήγαινα, ὡς εὐγενική, τὸν πρίγκιπα εὐχαρίστει, | |
| | τιμὴν μεγάλην τοῦ ἔποικεν, δωρήματα τοῦ ἐδῶκεν. | |
[§] | | Κι ὁ ρῆγας πάλε τοῦ ἔκαμνεν τόση τιμὴν μεγάλην | |
| | τοῦ πρίγκιπος, φιλανθρωπίαν, οἱ πάντες τὸ ἐθαυμάζαν· | |
| | ἐκράτησέ τον μετ’ αὐτὸν μετὰ χαρὲς μεγάλες | |
| | ἡμέρας γὰρ κἄν δεκοχτώ, θέλεις εἰκοσιδύο, | |
| | καὶ εἶχεν ὄρεξιν καλὴν νὰ τὸν κρατῇ μετ’ αὖτον | |
| | κανέναν μῆναν, θέλεις δύο, νὰ χαίρωνται ἀλλήλως. | |
| | Κ’ ἐνταῦτα ἦλθαν ἐκ τὸν Μορέαν τοῦ πρίγκιπος μαντᾶτα | |
| | τὸ πῶς οἱ ἀντιδίκοι του, οἱ ἄνομοι Ρωμαῖοι, | |
| | Ο ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ἐπάτησαν τὸν ὅρκον τους κι ἀρχάσασιν τὴ μάχην | |
| | κι ἀφήκασιν τὸ τέρμενον ὅπου εἶχαν μετ’ ἐκεῖνον. | |
| | Τὸ ἀκούσει το ὁ πρίγκιπας, ἀπῆλθεν εἰς τὸν ρῆγαν | |
| | κι ἀπηλογίαν τοῦ ἐζήτησεν ν’ ἀπέλθῃ εἰς τὸν Μορέαν, | |
| | μὴ κιντυνέψῃ ὁ τόπος του καὶ πάθῃ καὶ ζημίαν. | |
[§] | | Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν, ἀκριοβλαστήμησέ το· | |
| | κι ὡς ἔξευρεν κ’ ἐγνώριζεν, ὡς ἦτον γὰρ κ’ ἡ ἀλήθεια, | |
| | ὅτι ἀπὸ τὴν διόρθωσιν τοῦ πρίγκηπα Μορέως | |
| | ἐκέρδισε τὸν πόλεμον τοῦ Κουραδῆ ἐκείνου | |
| | κ’ ἐνέμεινέ τους ἀφεντία τῆς Πούλιας τοῦ ρηγάτου, | |
| | (τὴν ἤθελαν νὰ ἐπάρουσιν ἐκεῖνοι οἱ Ἀλαμᾶνοι, | |
| | οἱ Γιμπελῖνοι, μετ’ αὐτοὺς Ντουσκᾶνοι καὶ Λουμπάρδοι), | |
| | κ’ ἐγνώριζε ὅτι ὁ πρίγκιπας εἶχε ἐξοδιάσει τόσον | |
| | εἰς τὸν λαὸν ὅπου ἤφερεν ἐτότε ἐκ τὸν Μορέαν | |
| | εἰς συμμαχίαν καὶ δούλεψιν, βοήθειαν πρὸς ἐκεῖνον· | |
| | ὥρισεν καὶ ἐδῶκαν του ἀπ’ ἔσω ἐκ τὸ βιαστῆρι | |
| | λογάριν πλῆθος, χρήματα, χρυσάφι καὶ ἀσῆμιν, | |
| | φαρία ἑκατὸν τοῦ ἔδωκεν ἐκ τὰ καλλιώτερά του. | |
| | Μετὰ ταῦτα πάλε τοῦ ἔδωκεν ἀνθρώπους, τῶν ἁρμάτων | |
| | πενῆντα ἀπάνω εἰς τὰ φαρία, ὅλοι ἐκλεκτοὶ στρατιῶτες, | |
| | καὶ διακοσίους τζαγράτορους, ἐνῷ ἦσαν πληρωμένοι | |
| | διὰ ἕξι μῆνες ὅλοι τους, πεζοὶ καὶ καβαλλάροι, | |
| | νὰ τοὺς ἐπάρῃ εἰς τὸν Μορέαν, νὰ στήκουν μετ’ ἐκεῖνον, | |
| | νὰ τοῦ βοηθοῦν νὰ μάχεται τοὺς ἄνομους Ρωμαίους, | |
| | ὅπου ποτέ τους οὐ κρατοῦν ἀλήθειαν οὔτε ὅρκον. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἐδιόρθωσεν ὁ πρίγκιπας Μορέως | |
| | τὰ πάντα ὅλα πράγματα, τὰ τοῦ ἔδωκεν ὁ ρῆγας, | |
| | φουσσᾶτα, ἄρματα, φαρία, τὲς τέντες τὸ λογάριν, | |
| | ἀπηλογίαν τοῦ ἐζήτησεν κι ἀπεχαιρέτησέν τον· | |
| | ἐξέβη ἀπ’ τὴν Ἀνάπολιν κ’ ἦλθεν εἰς τὸ Βροντῆσι, | |
| | εὗρεν τὰ πλευτικὰ ἕτοιμα ὡς τὸ ὥρισεν ὁ ρῆγας· | |
| | ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΣ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | |
| | ἀπέσω εἰς αὖτα ἐσέβηκεν μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν | |
| | κ’ εἰς τὴν Κλαρέντσαν ἔσωσεν τὴν δεύτερην ἡμέραν. | |
| | Τὸ ἀκούσει το οἱ ἅπαντες ἐκεῖνοι οἱ Μοραΐτες | |
| | ὅτι ἔσωσεν ὁ πρίγκιπας κ’ ἦλθεν εἰς τὴν Κλαρέντσαν | |
| | μετὰ φουσσᾶτα καὶ λαὸν ὅπου εἶχεν μετ’ ἐκεῖνον, | |
| | ὕγιοι, σωζᾶτοι, οὐκ ἔλειπεν ἕνας μόνος ἀπ’ αὔτους, | |
| | μὲ κέρδος, πλοῦτον φοβερόν, τὸ ἐκέρδισαν ἐκεῖσε | |
| | στὸν πόλεμον ὅπου ἔποικαν μετὰ τὸν Κουραδῖνον, | |
| | τὸν Κύριον ἐδόξασαν καὶ τὴν ἁγίαν Θεοτόκον. | |
| | Χαρὰν μεγάλην ἔποικαν οἱ πάντες τοῦ Μορέως, | |
| | τὸν πρίγκιπα ἐπροσκύνησαν καὶ τοὺς φλαμουραρίους· | |
| | ὅπου εἶχεν φίλον, συγγενῆν, ἐχάρη μετ’ ἐκεῖνον, | |
| | κι ὅλοι τὸν Θεὸν ἐδόξασαν ὅταν τοὺς εἶδαν ὅτι ἦλθαν. | |
[§] | | Ὁ πρίγκιπας ἐρώτησεν νὰ μάθῃ τὴν ἀλήθειαν, | |
| | τὸ πῶς ἐγίνετο ἡ ἀφορμὴ κ’ ἐσκανταλίστη ἡ ἀγάπη. | |
| | Κ’ ἐκεῖνοι ὅπου τὸ ἐξεύρασιν τὸν ἐπληροφορέσαν, | |
| | τὸ πῶς τὴν μάχην ἄρχισαν κ’ ἐγίνησαν ἀφιόρκοι, | |
| | διατὶ τοὺς εἴπασιν τινές, κ’ ἐλπίζαν νὰ ἔνι ἀλήθεια, | |
| | ὅτι ἐσκοτώθη ὁ πρίγκιπας στὸν πόλεμον ἐκεῖνον, | |
| | ὅπου ἐπολεμήσασιν ὁ ρῆγας κ’ οἱ Ἀλαμᾶνοι. | |
| | Ἐνταῦτα ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας καὶ εἶπεν· | |
| | «Ποτὲ ἀφορμὲς οὐ λείπουσιν τῶν ἄπιστων Ρωμαίων· | |
| | ὡς ἔχουσιν τὴν ἀφιορκίαν, ἔχουσιν καὶ τοὺς τρόπους». | |
| | Μετὰ ταῦτα κράζει ὁ πρίγκιπας τὸν ἀφέντην τῆς Καρυταίνου | |
| | καὶ λέγει του· «Καλὲ ἀνεψίε, παράλαβε μετά σε | |
| | τοὺς Φράγκους ὅπου ἠφέραμεν μετά μας ἐκ τὴν Πούλιαν, | |
| | ὅπου μᾶς εὐεργέτησεν κ’ ἐβοήθησεν ὁ ρῆγας, | |
| | νὰ μᾶς βοηθοῦν καὶ μάχωνται μετά μας τοὺς Ρωμαίους· | |
| | κι ἂς εἶναι ἐκεῖσε εἰς τῶν Σκορτῶν μετά σε εἰς τὴν ἄκρην, | |
| | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | εἰς φύλαξιν τοῦ τόπου μας, καὶ τοὺς Ρωμαίους νὰ βλάβουν». | |
[§] | | Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς τῆς Καρυταίνου ὁ ἀφέντης, | |
| | μεγάλως τὸ ἀποδέξετον, ὀνόστιμον τοῦ ἐφάνη, | |
| | λογίζοντα κ’ ἐλπίζοντα μὲ τὸν λαὸν ἐκεῖνον | |
| | θέλει ζημιώσει τοὺς Ρωμαίους, τὸν τόπον του φυλάξει. | |
| | Ἐπῆρε τους κι ἀπήλθασιν εἰς τῶν Σκορτῶν τὰ μέρη | |
| | ἐκεῖσε τοὺς ἐδιόρθωσεν νὰ κατοικοῦν καὶ στήκουν | |
| | εἰς τὸ χωρίον, τὸ λέγουσιν Ἀράχοβαν Μεγάλην, | |
| | ὅπου ἔνι ἡ ἄκρη τῶν Σκορτῶν ἐκεῖ πρὸς τοὺς Ρωμαίους, | |
| | νὰ μάχωνται μετ’ ἐκεινούς, τὸν τόπον νὰ φυλάττουν. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ ἐσυνέβηκεν, ἂν λάχῃ ἀπὸ ἁμαρτίας, | |
| | κι οὐδὲν ἐπέρασεν ποσῶς κανένας μῆνας, δύο, | |
| | ἐφάνη ἀπὸ τὰ κρύα νερά, τὰ εἶχε ὁ τόπος ἐκεῖνος, | |
| | τὸ κοιλιακὸν τοὺς ηὕρηκεν κι ἀπόθαναν οἱ πλέῳ | |
| | αἱ Φράγκοι ἐκεῖνοι ὅπου ἤσασιν εἰς τὸ χωρίο Ἀραχόβου. | |
| | Ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας ἀνάπαψιν οὐκ εἶχεν· | |
| | ἀπὸ ὅσοι ἐναπείμειναν ἀπ’ αὔτους, νὰ ἦσαν ὕγιοι | |
| | τοῦ νὰ ἐβαστοῦσαν ἄρματα καὶ νὰ ἐκαβαλλικεῦαν, | |
| | ἀεννάως τοὺς ἔπαιρνεν μετ’ αὐτὸν κ’ ὑπήγαιναν εἰς μάχην, | |
| | κ’ ἐμάζησε μὲ τοὺς Ρωμαίους κ’ ἐζήμιωνεν μεγάλως. | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἐσυνέβηκεν ἀπὸ ἁμαρτίας τοῦ τόπου | |
| | καὶ δυστυχίαν γὰρ τῶν Φραγκῶν ἐτότε τοῦ Μορέως, | |
| | ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΥΘΕΝΤΟΥ ΤΗΣ ΚΑΡΥΤΑΙΝΗΣ | |
| | ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας, ὁ ἐξάκουστος ἐκεῖνος, | |
| | ἔπεσε εἰς ζάλην φοβερήν, ’ς ἀστένειον βαρυτάτην | |
| | κ’ ἐνίκησεν τὸ φυσικόν, τὸ ἔχουσιν οἱ ἀνθρῶποι, | |
| | κ’ ἐπῆρε τον ὁ θάνατος· ἔδε ζημία μεγάλη | |
| | ὅπου ἦλθε ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν, θλίψη μεγάλη ἐγίνη. | |
| | Ἐθλίβη τον ὁ πρίγκιπας, ὅπου ἦτον γὰρ καὶ θεῖος του, | |
| | οἱ πάντες τὸν ἐκλάψασιν, μικροί τε καὶ μεγάλοι, | |
| | αὐτὰ τὰ ὄρνεα τὰ ἄλαλα κι αὐτὰ ἐκλάψανέ τον· | |
| | ἀϊλλοὶ ζημία ποῦ ἐγίνετον ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν! | |
| | Καὶ ποῖος οὐκ ἐβλαστήμησεν καὶ τίς οὐκ ἐλυπήθη; | |
| | πατέραν εἶχαν τὰ ὀρφανά, ἄντραν εἶχαν οἱ χῆρες, | |
| | ἀφέντην καὶ διαφέστοραν ὅλη ἡ φτωχολογία. | |
| | Τοὺς ἅπαντες ἐφύλαγεν ἀπὸ τὴν ἀδικίαν· | |
| | ποτὲ φτωχὸν οὐκ ἄφινεν νὰ δυστυχοατυχήσῃ, | |
| | ἄνθρωπον ποῦ ἐχρημάτιζεν νὰ πέσῃ εἰς πενητείαν. | |
| | Ἔδε ἁμαρτίαν ὅπου ἔποικεν ὁ θάνατος ἐτότε, | |
| | νὰ ἐπάρῃ ἐτέτοιον ἄνθρωπον, ἐξάκουστον στρατιώτην, | |
| | νὰ μείνουσιν πεντάρφανα ὅσοι τὸν ἀγαποῦσαν. | |
| | Λοιπόν, ὡς ἦλθε ἀπὸ ἁμαρτίας κι οὐκ εἶχεν κληρονόμον | |
| | νὰ ἀφήκῃ τέκνον ἀπὸ αὐτοῦ, διὰ νὰ κληρονομήσῃ | |
| | τὰ κάστρη καὶ τὴν ἀφεντίαν ὅπου εἶχεν στὸν Μορέαν, | |
| | εἰς τῶν Σκορτῶν γὰρ τὸν ζυγὸν καὶ εἰς ἑτέρους τόπους, | |
| | τὸν τὸπον του ἐμερίσασιν κ’ ἐποῖκαν δύο μερίδια· | |
| | τὸ ἕνα ἐπῆρε ὁ πρίγκιπας διατὸ εἶχεν τὴν ἀφεντίαν, | |
| | καὶ τὸ ἄλλο ἡ γυναῖκα του διὰ ντουάριν, ὅπου εἶχεν. | |
| | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | Ἐκείνη γὰρ ἡ ἀρχόντισσα ἦτον γὰρ αὐταδέλφη | |
| | μισὶρ Γυλιάμου ἐκεινοῦ τῶν Ἀθηνῶν τοῦ δοῦκα, | |
| | Μέγαν Κύρην τὸν ἔλεγαν, ὄνομα τῶν Ἑλλήνων. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἐπέρασε καιρός, μῆνες κ’ ἡμέρες, | |
| | ὁ Μέγας Κύρης ἔστειλεν εἰς τὸ ρηγᾶτο Πούλιας | |
| | μαντατοφόρους φρόνιμους ἐκεῖ στὸν κόντον ντὲ Πριένε, | |
| | μισὶρ Οὗγγο τῷ ὀνόματι, κόντος ἦτον τοῦ Λέτσε. | |
| | Συμβίβασιν ἐποίκασιν νὰ ἐπάρῃ τὴν ἀδελφήν του | |
| | ’ς ὁμόζυγον γυνὴν αὐτοῦ, τὴν κυρὰν τῆς Καρυταίνου. | |
| | Κι ἀφότου ἐσυμβιβάστησαν ἀπέρασεν ὁ κόντος | |
| | κ’ ἦλθεν ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν στὴν χώραν Ἀνδραβίδας· | |
| | κι ὁ Μέγας Κύρης ἦλθε ὁμοίως ἀπὸ τὴν χώραν Θήβας. | |
| | Κι ὅταν ἑνώθησαν ὁμοῦ, ἰσιάστησαν ἀλλήλως, | |
| | ἀπέστειλαν κ’ ἦλθεν ἐκεῖ ἡ κυρὰ τῆς Καρυταίνου, | |
| | κ’ ἐκεῖ τὴν εὐλογήθηκεν ὁ κόντος Οὐγγὸς ντὲ Μπριένε. | |
[§] | | Κι ἀφότου γὰρ ἐδιόρθωσεν τὰ κάστρη καὶ τὰς χώρας, | |
| | ὅπου εἶχεν τῆς ἀρχόντισσας ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν, | |
| | ΟΙ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΔΟΥΚΕΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΛΑΝΟΙ | |
| | ἐπῆρε την κι ἀπέρασε κ’ ἐδιάβησαν στὴν Πούλιαν. | |
| | Κι οὐδὲν ἐπέρασεν καιρός, ὡς ἤθελεν ὁ Κύριος, | |
| | κ’ ἐσύλλαβεν ἡ ἀρχόντισσα ἀπὸ τὸν κόντον Οὗγγον | |
| | κ’ ἐποίησεν υἱὸν ἐξαίρετον, Γατιέρην τὸν ἐκράζαν, | |
| | ἐξέβηκεν εἰς τ’ ἄρματα πρόθυμος, εἰς στρατεἱαν | |
| | κ’ ἐξάκουστος κ’ ἐπαινετὸς στῆς Δύσης τὰ ρηγᾶτα. | |
[§] | | Κι ἀφότου ἐπέρασεν καιρός, ἐδιάβησαν καὶ χρόνοι, | |
| | κι ἀπόθανεν ὁ μισὶρ Γγίς, τὸ ἐπίκλην ντὲ Λαρότσε, | |
| | ὁ Μέγας Κύρης σὲ λαλῶ, τῶν Ἀθηνῶν ὁ δοῦκας, | |
| | ἐξέπεσεν ὁ τόπος του κ’ ἡ ἀφεντία ὅπου εἶχεν | |
| | τοῦ κόντου Γατιέρη τοῦ υἱοῦ ἐκεινοῦ τοῦ κόντου Οὕγγου, | |
| | ἐκεινοῦ γὰρ τοῦ ἐπαινετοῦ στρατιώτου ὅπου σὲ λέγω, | |
| | ὅστις ἦτον ἐξάδελφος τοῦ μισὶρ Γγῆ ἐκείνου. | |
| | Κι ὡς ἦλθεν κ’ ἐπαράλαβεν τὸ Μεγαλοκυρᾶτο, | |
| | κ’ ἐγίνη δοῦκας Ἀθηνῶν, ἀφέντης κληρονόμος. | |
| | Κι ὡς ηὗρε ὅτι εἴχασιν ἐλθεῖ ἐτότε οἱ Κατελᾶνοι, | |
| | ὅπερ γὰρ τοὺς ἐλέγασιν κ’ ἐκράζασιν Κουμπάνια, | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὸν Ἁλμυρόν, ὅπερ τοὺς εἶχεν φέρει | |
| | ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν, ὁ μισῖρ Γγὶς ἐκεῖνος | |
| | εἰς λογισμὸν καὶ συμφωνίες νὰ ἐλθοῦν στὸν Μορέαν, | |
| | τὸν τόπον νὰ κερδίσουνε, τὴν ἀφεντίαν νὰ ἐπάρῃ | |
| | διὰ τὴν ὁμόζυγον αὐτοῦ ὅπου ἦτον κληρονόμος, | |
| | ἐκείνην ὅπου ὠνόμαζαν κ’ ἐκράζασιν Μαάτην - | |
| | ὁ πρίγκιπας ὁ Τάραντος ἐκράτει τὸ ἰγονικόν του, | |
| | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | τὸ πριγκιπᾶτο Ἀχαΐας μὲ τρόπον ἀδικίας. | |
| | Δοιπόν, ὡς ηὕρηκεν ἐκεῖ μυσὶρ Γατιέρης ὁ δοῦκας | |
| | ὅτι εἴχασιν ἐλθεῖ ἐκεῖ ἐκείνη ἡ Κουμπάνια | |
| | κ’ εἶχαν μετ’ αὔτους ἑνομοῦ Τούρκους χιλίους καὶ πλέον, | |
| | ἐσυμβιβάστην μετ’ αὐτοὺς μὲ συμφωνίες μεγάλες | |
| | νὰ μάχωνται τὴν Ρωμανίαν καὶ τὴν Βλαχίαν ἐπάρουν. | |
| | Καὶ ὅσον ἐκερδίσασιν τοῦ Δομοκοῦ τὸ κάστρον, | |
| | ἐσέβησαν εἰς σκάνταλα κ’ εἰς μάχην γὰρ μεγάλην. | |
| | Οἱ Κατελᾶνοι ἐσύμπεφταν δουλωτικὰ εἰς τὸν δοῦκαν· | |
| | κ’ ἐκεῖνος ἀπὸ ἀλαζονείας, ὡς τὸ ἔχουσιν οἱ Φράγκοι, | |
| | κι ἀπὸ κακῆς του γὰρ βουλῆς ὅπερ τοῦ ἐδῶκαν ἄλλοι, | |
| | ἐβάλθη κ’ ἐπολέμησε τὸν πόλεμον ἀχάσε, | |
| | ἐπιάστην εἰς τὸν πόλεμον, τὴν κεφαλήν του ἐκόψαν, | |
| | ἐπῆραν καὶ τὸν τόπον του τὸ Μεγαλοκυρᾶτο, | |
| | καὶ εἶναι ἀφέντες σήμερον εἰς αὖτο ἡ Κουμπάνια. | |
| | Ὁ πόλεμος ἐγίνετον ἡμέρα γὰρ δευτέρα | |
| | στὰς δεκαπέντε τοῦ μηνὸς ὅπερ τὸν λέγουν μάρτιον, | |
| | ἐν ἔτει τρέχοντος χρονῶν τῷ ἀπὸ κτίσεως κόσμου, | |
| | Η ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑΣΣΑΒΑ | |
| | ἕξι χιλιάδων ἀλλαδὴ κι ὀχτακοσίων χρόνων | |
| | καὶ σὺν αὐτοῖς δεκαεφτά, καὶ τῆς ἰνδίκνου ὀγδόης. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ παύομαι ἐδῶ περὶ τοῦ κόντου ντὲ Μπριένε, | |
| | ὅπου ἦτον δοῦκας Ἀθηνῶν, νὰ λέγω καὶ νὰ γράφω | |
| | καὶ θέλω καὶ νὰ σᾶς εἰπῶ κι ἀφήγησιν ἑτέραν, | |
| | τὸ τί συνέβη εἰς τὸν καιρὸν τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου. | |
[§] | | Ὅταν ἦτον στὴν φυλακὴν τῆς Κωνσταντίνου πόλης | |
| | κ’ ἐξέβη μὲ τὲς συμφωνίες ὅπου ἔποικαν ἐτότε, | |
| | τὲς ὅποιες γὰρ ἀκούσετε εἰς τὸ βιβλίον ἐτοῦτο. | |
| | Ἔδωκεν γὰρ καὶ ὄψιδες τοῦ βασιλέως ἐτότε | |
| | τοῦ Τζαδεροῦ τὴν ἀδελφὴν, τοῦ μέγα κοντοσταύλου, | |
| | καὶ τὴν θυγάτηρ ἐκεινοῦ τοῦ Πασσαβᾶ τοῦ ἀφέντη, | |
| | ὅπου ἦτον πρωτοστράτορας ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | |
[§] | | Λοιπόν, ὡς ἦσαν ὄψιδες οἱ ἀρχόντισσες ἐκεῖνες | |
| | ἐκεῖσε διὰ τὸν πρίγκιπα στὴν Κωνσταντίνου πόλιν, | |
| | ἔτυχεν καὶ ἀπόθανεν ὁ ἀφέντης τῆς Ἀκόβου, | |
| | μισὶρ Γατιέρην τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλην του ντὲ Ροζιέρες, | |
| | κι οὐκ εἶχεν κληρονόμον του ἀπὸ τὸν ἐνιαυνόν του, | |
| | μόνι τοῦ πρωτοστράτορος τὴν θυγάτηρ ἐκείνην | |
| | τοῦ μισὶρ Ντζᾶ ντὲ Πασσαβᾶ, ποῦ εἶχεν τὴν ἀδελφήν του | |
| | ὁμόζυγον γυνὴν αὐτοῦ, κ’ ἐποῖκαν θυγατέραν, | |
| | τὴν ὠνομάζαν κ’ ἔλεγαν μαντάμα Μαργαρίταν. | |
| | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | Καὶ διατὸ ἦτον ὄψιδα ἐτότε εἰς τὴν Πόλιν | |
| | (τὴν ἔβαλεν ὁ πρίγκιπας ὡς διὰ τὸν ἐνιαυτόν του), | |
| | κι οὐδὲν ηὑρέθη εἰς τὸν Μορέαν στὰ τέρμενα ἀπέσω | |
| | διὰ ν’ ἀπέλθῃ στὸν πρίγκιπα, διὰ νὰ τὴν ρεβεστίσῃ | |
| | τῆς Ἄκοβας τὴν ἀφεντίαν ὅπου ἦτον κληρονόμος, | |
| | ἐκράτησεν ὁ πρίγκιπας τὴν ἀφεντία δι’ ἐκεῖνον. | |
[§] | | Κι ὅταν ἦλθε ἡ ἀρχόντισσα ἡ μαντάμα Μαργαρίτα | |
| | ἀπέκει ὅπου ἦτον ὄψιδα διὰ τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | |
| | καὶ ἦλθεν κ’ ἐξεζήτησεν τὴν ἀφεντίαν Ἀκόβου, | |
| | ὁ πρίγκιπας τῆς ἔστρεψεν ἀπόκρισιν ἐτέτοιαν· | |
| | ὅτι ἀφότου ἐπέρασεν ὁ χρόνος καὶ ἡ μέρα | |
| | ὅπερ γὰρ τῆς ἐξέπεσεν τὸ ἰγονικὸν ἐκεῖνο, | |
| | κι οὐδὲν ἦλθεν στὴν κούρτην του διὰ νὰ τὸ ἐξεζητήσῃ, | |
| | ὡς τὸ ἔχουσιν τὸ τέρμενα τοῦ τόπου τὰ συνήθεια· | |
| | τίποτε ἂν εἶχε, ἐχάσε το, τίποτε οὐδὲν τῆς δίδει. | |
[§] | | Κι ὡς τὸ ἤκουσε ἡ ἀρχόντισσα, μεγάλως τὸ ἐθαυμάστη, | |
| | διατὶ οὐκ ἤλπιζεν ποτὲ στὸν πρίγκιπα νὰ εὕρῃ | |
| | ἐτέτοιαν γὰρ ἀπόκρισιν ὡσὰν τῆς ἀποκρίθη, | |
| | διατὶ ἦτον εἰς φυλακὴν ὄψιδα δι’ ἐκεῖνον, | |
| | ἀτός του γὰρ τὴν ἔβαλεν, φταίσιμον οὐκ ἐποῖκεν· | |
| | ἐπεί, ἂν ἦτον στὸν Μορέαν εἰς τὴν ἀνάπαψίν της, | |
| | ποτὲ οὐδὲν ἀπόλειπε νὰ σφάλῃ ἐκ τὰ συνήθεια. | |
| | Ἀφότου δὲ ὁ πρίγκιπας τὴν ἔβαλεν δι’ ἐκεῖνον | |
| | διὰ ὄψιδα καὶ φυλακήν, οὐδὲν ἐθάρρει εις αὖτον | |
| | ἐτέτοιους τρόπους κι ἀφορμὲς κι ἀπόκρισιν νὰ ποιήσῃ. | |
| | Ὅμως, ἀφῶν ἐγνώρισεν ἡ ντάμα Μαργαρίτα | |
| | κ’ ἐκεῖνοι ὅπου ἦσαν μετ’ αὐτὴν οἱ συμβουλάτοροί της, | |
| | ὅτι ὁ πρίγκιπας Μορέως οὐδὲν τῆς στρέφει δίκαιον, | |
| | ἐμίσσεψεν κ’ ἐδιάβηκεν στὸ ὁσπίτι της θλιμμένη. | |
| | Διαβοῦσα γὰρ καιρὸς μικρός, ἕνας μῆνας καὶ πλέον, | |
| | ἐστράφη πάλι ἡ ἀρχόντισσα, στὸν πρίγκιπαν ἐδιάβη | |
| | Η ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑΣΣΑΒΑ | |
| | μὲ τὴν βουλὴν καὶ συντροφίαν ὅπου εἶχεν μετ’ ἐκείνην, | |
| | κι ἀνάκραξεν κ’ ἐζήτησεν τὸ κάστρον τῆς Ἀκόβου | |
| | μετὰ τὴν περιοχὴν αὐτοῦ κι ὅλην τὴν μπαρουνίαν. | |
| | Ἐποίησε γὰρ τὴν δεύτερην ἀνάκραξεν καὶ τρίτην· | |
| | κι ὁ πρίγκιπας τῆς ἔστρεψεν ἀπόκρισιν ἐτέγοιαν, | |
| | ὡσὰν τὴν πρώτην γὰρ φορὰν ἐκράτει ἕναν στίχον. | |
[§] | | Ἀφότου ἐγροίκησεν καλὰ ἡ ντάμα Μαργαρίτα | |
| | ὅτι ποτὲ ἐκ τὸν πρίγκιπα δίκαιον οὐδὲν εὑρίσκει, | |
| | ὅλους ἐπαρακάλεσε φίλους καὶ συγγενεῖς της | |
| | τοῦ νὰ τὴν συμβουλέψουσιν τὸ πῶς νὰ ἔχῃ πράξει, | |
| | νὰ μὴ χάσῃ τὸ δίκαιον της καὶ πέσῃ εἰς ἀκληρίαν. | |
| | Κ’ ἐτότε οἱ φρονιμώτεροι, ὅπου τὴν ἀγαποῦσαν, | |
| | ὅλοι τὴν ἐσυμβούλεψαν τοῦ νὰ ἔχῃ ἐπάρει ἄντραν, | |
| | ἄνθρωπον μέγαν, φρόνιμον κι ἀπὸ ὑψηλὴν γενέαν, | |
| | «κ’ ἐκεῖνος μὲ τὰ φρόνα του καὶ μὲ τοὺς ἐδικούς του | |
| | σὲ θέλει βάλει εἰς νομὴν ἀπὸ τὸ ἰγονικόν σου». | |
[§] | | Ἐν τούτῳ γὰρ ἡ ἀρχόντισσα, ὡς φρόνιμη ὅπου ἦτον, | |
| | ἐσυγκατέβη, ἔστερξεν ἄντραν νὰ ἔχῃ ἐπάρει. | |
| | Ἐνταῦτα ἐσυνεργήσασιν οἱ πρῶτοι τῆς γενεᾶς της | |
| | κι ἀπῆρεν ἄντρα εὐγενικὸν ἀπὸ ὑψηλὴν γενέαν, | |
| | αὐτάδελφον τοῦ εὐγενικοῦ μισὶρ Νικόλα ἐκείνου, | |
| | ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ τὸν ἔλεγαν καὶ τῆς Θηβοῦ ἀφέντην, | |
| | τὸν μισὶρ Ντζὰν τὸ ὄνομα ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ κ’ ἐκεῖνον· | |
| | εἶχαν καὶ τρίτον ἀδελφὸν κ’ ἐκράζαν τον μισὲρ Ὄτον. | |
[§] | | Κι ἀφῶν τὴν εὐλογήθηκεν ὁ μισὶρ Ντζὰς ἐκεῖνος, | |
| | τὸ ὀφφίκιον ἐπαράλαβε τοῦ πρωτοστρατοράτου, | |
| | ὅπου ἦτον γὰρ τὸ ἰγονικὸν τῆς γυναικός του ἐκείνης. | |
| | Ἐκεῖνοι γὰρ ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ μεγάλη εὐγένειαν εἶχαν· | |
| | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ἡ μήτηρ τους εὑρίσκετον τοῦ ρῆγα τῆς Οὐγγρίας | |
| | αὐτάδελφη ὀνόμιμη, τὴν εἶχε ὁ πατήρ τους | |
| | ἐκεῖνος ὁ μισὶρ Μπελᾶς διὰ ὁμόζυγον γυναῖκαν· | |
| | κ’ ἐποιήκασιν οἱ δύο ὁμοῦ ἐκείνους τοὺς τρεῖς ἀφέντες. | |
| | Κι ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν, αὐτὸς ὁ Μέγας Κύρης, | |
| | εἶχε αὐταδέλφους ἄλλους τρεῖς κ’ ἦσαν πρῶτοι ἐξαδέλφοι | |
| | μετὰ ἐκεινοὺς ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ, ’ς πρῶτον βαθμὸν σὲ λέγω. | |
| | Κι ἀφότου εὐλογήθηκεν ὁ μισὶρ Ννζὰς ἐκεῖνος | |
| | ἐκείνην τὴν εὐγενικὴν τὴν ντάμα Μαργαρίτα, | |
| | οὐδὲν ἠθέλησε ποσῶς τοῦ νὰ μακρημερέψῃ | |
| | ἡ ὑπόθεσις τῆς Ἄκοβας, νὰ μὴ τὴν ἀνακράξῃ | |
| | στὴν κούρτην γὰρ τοῦ πρίγκιπος ἐκείνου τοῦ Μορέως. | |
| | Τοὺς ἀδελφούς του ἀξίωσεν κ’ ἦλθαν ὁμοῦ μετ’ αὖτον· | |
| | εἰς τὸν Μορέαν ἀπέσωσαν ὁλόρθα εἰς τὴν Κλαρέντσα. | |
[§] | | Ἐκεῖ ηὗραν τὸν πρίγκιπα μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες | |
| | ἐνῷ ἐκράτει παρλαμᾶ διὰ ὑπόθεσες ὅπου εἶχεν. | |
| | Ἡμέρας δύο ἐποιήσασιν τίποτε οὐκ ἀνακράξαν. | |
| | ἔπαιζον, εἴχασιν χαρὲς μετὰ τοὺς Μοραΐτες. | |
| | Διαβόντα γὰρ ἡμέρες δύο ἦλθεν ὁ μισὶρ Ἰωάννης | |
| | μετὰ τοὺς δύο του ἀδελφούς, ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκείνους | |
| | καὶ μετὰ τὴν γυναῖκαν του ὅπου ἦτον κληρονόμος· | |
| | κ’ ἦλθαν ἐμπρὸς στὸν πρίγκιπα κ’ ἐπρεζαντίστη ἐκείνη | |
| | ὡς κληρονόμος ὅπου ἦτον τοῦ ἰγονικοῦ της ὅλου. | |
| | Κ’ ἐνταῦτα ἐπρεζάντισε τὸν ἄντραν της ἐκεῖνον | |
| | ὡς ἀβουὲ καὶ ἄντραν της, ὡς τὸ ἔχουν τὰ συνήθεια. | |
| | Κ’ εὐθέως τὴν ὥραν ἐκεινὴν τοῦ εἶπεν ὁ μισὶρ Ἰωάννης· | |
| | «Ἀφέντη πρίγκιπα Μορέως, ἀξιῶ, παρακαλῶ σε, | |
| | ὡς ἀφέντης μου ποῦ εὑρίσκεσαι καὶ ἴδιος κληρονόμος, | |
| | νὰ ὁρίσῃς καὶ νὰ σωρευτοῦν οἱ κεφαλᾶδες σου ὅλοι, | |
| | οἱ φλαμουριάροι τοῦ Μορέως κ’ οἱ λίζιοι καβαλλάροι | |
| | Η ΥΠΟΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΤΟΥ ΠΑΣΣΑΒΑ | |
| | διὰ νὰ ἀφκραστῇς μετὰ κεινοὺς τὰ ἔχω ν’ ἀνακράξω, | |
| | κ’ εἰς δίκαιον νὰ μὲ κρίνετε, ἀπόφασιν νὰ λάβω, | |
| | πρὸς τὰ συνήθεια τοῦ Μορέως θέλω νὰ λάβω δίκαιον, | |
| | χάριν καμμίαν οὐ ζητῶ εἰ μὴ τὸ δίκαιον ποῦ ἔχω». | |
| | Ἐνταῦτα τοῦ ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας ἀτός του | |
| | καὶ λέγει του· «Μετὰ χαρᾶς, ἀφῶν ζητεῖς τὸ δίκαιον, | |
| | ἕτοιμος μὲ τὴν κούρτην μου νὰ σὲ τὸ ἐκπληρώσω». | |
[§] | | Ὥρισε ὁ πρίγκιπας εὐθέως κ’ ἦλθαν οἱ φλαμουριάροι, | |
| | οἱ καβαλλάροι ἀλλὰ δὴ τοῦ πριγκιπάτου οἱ λίζιοι· | |
| | ἐκάτσαν ὅλοι ἑνομοῦ εἰς τὴν ἁγίαν Σοφίαν, | |
| | ὅπου ἤμενεν ὁ πρίγκιπας, ἐκεῖ εἰς τὴν Ἀνδραβίδα. | |
| | Ἐνταῦτα ἐσηκώθηκεν ὁ γέρο μισὶρ Νικόλαος, | |
| | ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ τὸν ἔλεγαν, ὁ τῆς Θηβοῦ ἀφέντης. | |
| | Μὲ τὴν δεξιὰν τὴν χεῖραν του τὴν ἀδελφή του ἐκράτει, | |
| | τοῦ ἀδελφοῦ του τὴν γυνήν, τὴν ντάμα Μαργαρίτα. | |
[§] | | Καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα· «Ἀφέντη τοῦ Μορέως, | |
| | ἀλήθεια ἔνι, τὸ ἐξεύρουσιν τοῦ πριγκιπάτου οἱ πάντες, | |
| | ὅτι ἡ ἀδελφή μου, ὅπου ἔνι ἐδῶ ἐνώπιον τῆς ἀφεντίας σου, | |
| | εὑρίσκεται γὰρ ἀνεψία τοῦ ἀφέντου τῆς Ἀκόβου, | |
| | μισὶρ Γαρνιέρην τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλην ντὲ Ροζιέρες· | |
| | τῆς ἀδελφῆς του ἔνι παιδὶ ἡ ἀδελφή μου ἐτούτη. | |
| | Κι ὡς ἔθνηκεν ἄνευ παιδὶ νὰ ἀφήκῃ κληρονόμον, | |
| | ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΣ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΟΣ ΠΡΙΓΚΙΨ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ἐξέπεσεν ὁ τόπος του, τὸ κάστρον τῆς Ἀκόβου, | |
| | ἐτούτης μου τῆς ἀδελφῆς ὅπου ἔνι κληρονὁμος. | |
| | Κι ὡς τὸ ἐξεύρεις, ἀφέντη μου, ὅτ’ ἦτον διὰ ἐσέναν | |
| | ὄψιδαν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, τὴν ἔβαλες ἀτός σου. | |
| | οὐδὲν εὐρέθηκεν ἐδῶ στὸ τέρμενον τοῦ χρόνου, | |
| | ἀφῶν ἐμεταστάθηκεν ὁ ἀφέντης τῆς Ἀκόβου, | |
| | διὰ νὰ ἐλθῇ καὶ πρεζαντιστῇ ἐμπρὸς στὴν ἀφεντίαν σου, | |
| | ὡς τὸ ἔχουν τὰ συνήθεια μας ὁλοῦ τοῦ πριγκιπάτου, | |
| | ἀπέσω εἰς τὰς σαράκοντα ἡμέρας κ’ εἰς τὸν χρόνον, | |
| | εἰς τὸ ὅποιον πρᾶγμα οὐδὲν σὲ φταίει, τίποτε οὐδὲν ἐσφάλλει, | |
| | ἀφῶν ἦτον εἰς φυλακήν, ἐσὺ τὴν εἶχες βάλει, | |
| | διὰ ὄψιδαν τὴν ἔβαλες κ’ ἐξέβης ἀπ’ ἐκεῖθεν. | |
[§] | | Καὶ ὅταν τὴν ἐξήβαλες κ’ ἦλθεν ἐδῶ εἰς τὸν τόπον, | |
| | εὐθέως γὰρ ἐκατάλαβεν καὶ ἦλθεν ἔμπροστέν σου· | |
| | ὡς κληρονόμος φυσικὸς ὅπου ἦτον τῆς Ἀκόβου | |
| | ἐπρεζαντίστη εἰς ἐσὲν κ’ ἐζήτησέ σε δίκαιον. | |
| | Κ’ ἐσὺ τῆς ἀποκρίθηκες ὅτι δίκαιον οὐκ εἶχεν | |
| | καὶ πάντα ἐσυχνοέρχετον κ’ ἐζήτα σὲ γὰρ δίκαιον | |
| | κ’ ἐσὺ ποτὲ οὐκ ἠθέλησες κούρτην νὰ τῆς κρατήσῃς, | |
| | μόνι αὐτεξούσιος ἔλεγες ὅτι δίκαιον οὐκ εἶχεν. | |
| | Κ’ ἐτούτη, ὡς ἀσυμβούλευτος γυναῖκα ἄνευ φίλους, | |
| | ἐστρέφετον στὸ ὁσπίτι της ὡσὰν ἀπεγνωσμένη | |
| | κι ἀνάμενεν νὰ τῆς ἐλθῇ ἀπὸ Θεοῦ βοήθεια. | |
| | Θεοῦ εὐδοκοῦντος σήμερον ὑπαντρεμένη ἔνι | |
| | εἰς ἄνθρωπον εὐγενικὸν ἀπὸ γενέας μεγάλης, | |
| | τὸ δίκαιον ποῦ τῆς ἔρχεται νὰ τὸ φυλάξῃ οὕτως | |
| | ὡς πρέπει πᾶσα εὐγενικοῦ ἀνθρώπου νὰ τὸ κάμνῃ | |
| | Διὰ τοῦτο ἤλθασιν ἐδῶ ἐμπρὸς στὴν ἀφεντίαν σου | |
| | κ’ ἐγὼ μετ’ αὔτους ἑνομοῦ ὅπου εἶμαι ἀδελφός τους, | |
| | καὶ παραοφρίζω καὶ τοὺς δύο, τὸν ἕναν κληρονόμον, | |
| | κι ὁ ἄλλος, ὡς ἀβουέρην της, τὸ δίκαιον τους ζητῶντα. | |
| | Παρακαλῶ σε, δέομαι νὰ τοὺς τὸ ἔχῃς δώσει | |
| | τὸ δίκαιον ποῦ τοὺς ἔρχεται, καὶ εἰς νομὴν τοὺς βάνῃς | |
| | ἀπὸ τὰ κάστρη κι ἀφεντίαν τῆς περιοχῆς Ἀκόβου. | |
| | Κ’ ἐτοῦτοι εἶναι ἕτοιμοι νὰ ποιήσουν πρὸς ἐσέναν | |
| | τὸ ὅσον χρεωστοῦσιν εἰς δουλείαν κι ὁμάτζι καὶ λιζίαν». | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας ἀτός του | |
| | καὶ λέγει τοῦ μισὶρ Νικολάου ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκείνου· | |
| | «Ἡμεῖς ἀκούσαμεν λεπτῶς κ’ ἡ κούρτη μας ὡσαύτως | |
| | τοὺς λόγους ὅπου ἐσύντυχες καὶ τὴν ὑπόθεσίν σου, | |
| | καὶ μαρτυροῦμεν, λέγομεν, ἀλήθεια ἔνι τὸ εἶπες, | |
| | ὅτι διὰ ἐδικήν μου ἀφορμὴν καὶ διὰ ἐδικόν μου τρόπον | |
| | ἐχάσεν κι ἀκληρήθηκεν ἡ ἀρχόντισσα ἡ ἀδελφή σου | |
| | τὸ ἰγονικὸν καὶ ἀφεντίαν, τὸν τόπον τῆς Ἀκόβου. | |
| | Ἐν τούτῳ σὲ ἀποκρένομαι καὶ λέγω κ’ ἐρωτῶ σε· | |
| | ἐὰν μᾶς ζητῇς νὰ ποιήσωμεν τὸ δίκαιον κατὰ νόμον, | |
| | ἢ ἂν μᾶς ζητᾷς διὰ χάριταν καὶ διάκρισιν ἀφέντου, | |
| | διατὸ ἐμποδίστη ὡς διὰ ἐμᾶς κι οὐδὲν εὑρέθη ἐνταῦτα | |
| | ἐδῶ εἰς τὸ πριγκιπᾶτον μας κ’ εἰς τὴν ἀνάπαψίν της | |
| | ἀπέσω εἰς τὰ τέρμενα, τὰ ἔχουσιν τὰ συνήθεια, | |
| | τοῦ νὰ ἀνακράξῃ ὡς ἔπρεπεν καὶ νὰ ζητήσῃ δίκαιον». | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἀποκρίθηκεν μισὶρ Νικόλαος ἐκεῖνος | |
| | καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα ἀπόκρισιν ἐτέτοιαν· | |
| | «Ἀφέντη πρίγκιπα Μορέως, λέγω τὴν ἀφεντίαν σου· | |
| | ἐὰν ἔβλεπα κ’ ἐγνώριζα μετὰ πληροφορίας | |
| | ὅτι ἡ ἀδελφή μου, ὅπου ἔνι ἐδῶ, οὐδὲν ζητεῖ μὲ δίκαιον | |
| | τὸ κάστρον καὶ τὴν ἀφεντίαν, τὴν περιοχὴν Ἀκόβου, | |
| | ἐτότε νὰ ἦτον εὔπρεπον τοῦ νὰ ἐζητοῦμαν χάριν. | |
| | Τὸ δὲ τὸ δίκαιον ἔνι ὀρθόν, ὡς τὸ ἐξεύρεις ἀτός σου, | |
| | ὅτι ἡ ἀδελφή μου ὡς διὰ ἐσὲν εἰς φυλακὴ ἐκρατειέτον | |
| | κι οὐδὲν ἠμπόρει οὐδὲ ποσῶς τοῦ νὰ ἐξέβῃ ἀπέκει | |
| | διὰ νὰ ἔλθῃ ἀνακράζοντα τὸ ἰγονικὸν Ἀκόβης. | |
| | Διὰ τοῦτο γὰρ οὐδὲν ζητῶ χάριν καμμία ἀπὸ ἐσέναν, | |
| | μόνι τὸ δίκαιο ὡς ἀπαιτεῖ κι ὁρίζει το ὁ νόμος». | |
[§] | | Ἐνταῦτα τοῦ ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας Μορέως | |
| | καὶ λέγει τοῦ μισὶρ Νικολάου ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκείνου· | |
| | «Ἀφῶν οὐ χρήζεις χάριταν νὰ λάβῃς ἀπὸ ἐμέναν | |
| | καὶ θέλεις κι ἀνακράζεις με τῆς κούρτης μου τὸ δίκαιον, | |
| | λέγω καὶ μαρτυρῶ σε το, ’ς ἀλήθειαν τὸ ἀφιρώνω, | |
| | ὅτι ἁμαρτίαν ἀπὸ Θεοῦ καὶ ψέγος τῶν ἀνθρώπων | |
| | ἤθελα ἔχει εἰς ἐμέν, ἂν σὲ ἔλειψα ἀπὸ τοῦτο. | |
| | Διὰ τοῦτο θέλω νὰ γενῇ τὸ πρᾶγμα ἀφιρωμένον | |
| | μὲ προσοχὴν καὶ διάκρισιν, τοῦ τόπου τὰ συνήθεια, | |
| | ὅπως μὴ σφάλω τίποτε κ’ ἔχω κατηγορίαν | |
| | ἀπὸ τὸν Θεὸν κ’ ἐκ τοὺς ἁγίους ὁμοίως κ’ ἐκ τοὺς ἀνθρώπους. | |
| | Καὶ θέλω τοῦ νὰ σωρευτοῦν ὅλου τοῦ πριγκιπάτου | |
| | οἱ φλαμουριάροι κι ἀρχιερεῖς, οἱ λίζιοι καβαλλάροι, | |
| | νὰ βάλω τὴν ὑπόθεσιν εἰς αὔτους νὰ τὴν κρίνουν | |
| | πρὸς τὰ συνήθεια τοῦ Μορέως, μὲ τοῦ Θεοῦ τὸν φόβον, | |
| | τὰ ἔδωκεν ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος ὁ Ρομπέρτος | |
| | τοῦ μακαρίτου μου ἀδελφοῦ τοῦ πρίγκιπα Ντζεφρόη, | |
| | ὅταν ἐσυμβιβάστησαν κ’ ἐπῆρεν τον γαβρόν του». | |
[§] | | Ἐνταῦτα ὁρίζει ὁ πρίγκιπας κ’ ἐγράψασιν πιττάκια | |
| | εἰς ὅλους τοὺς φλαμουριαρίους τοῦ πριγκιπάτου ὅλου | |
| | ὡσαύτως κ’ εἰς τοὺς ἀρχιερεῖς κ’ εἰς τοὺς καβαλλαρίους, | |
| | καὶ ἦλθαν κ’ ἐσωρεύτησαν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντζαν. | |
| | Στοῦ ἅγιου Φραγκίσκου ἐσέβησαν, εἰς τοὺς Φρεμενουρίους | |
| | κ’ ἐκάτσαν εἰς κρισίματα, ὡς ἔνι τὸ συνήθειον. | |
| | Ἐνταῦτα λέγει ὁ πρίγκιπας μισὶρ Νικολάου ἐκείνου· | |
| | «Θέλω νὰ μάθω ἀπὸ σοῦ τὸ ποῖος ἔνι ὁ ἀβουκᾶτος | |
| | ὅπου χρεωστεῖ τοῦ νὰ λαλῇ ὡς διὰ τὴν ἀδελφήν σου | |
| | τοῦ νὰ βαστᾷ τὸν λόγον της, νὰ συντυχαίνῃ εἰς κούρτην». | |
| | Κ’ ἐκεῖνος τοῦ ἀπεκρίθηκεν· ἀτός του θέλει εἶσται | |
| | νὰ λέγῃ κι ἀποκρένεται ὅσον διαφέρνει εἰς κρίσιν | |
| | διὰ ἐκείνην τὴν ὑπόθεσιν τοῦ κάστρου τῆς Ἀκόβου. | |
[§] | | Κ’ εἰς τοῦτο ἀπεκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας καὶ εἶπεν· | |
| | «Ἀφότου ἐσὺ ἀποδέχεσαι νὰ εἶσαι ἀβοκᾶτος | |
| | διὰ τὴν ὑπόθεσιν αὐτὴν τῆς ντάμα Μαργαρίτας, | |
| | κ’ ἐγὼ ὡς διὰ τὴν ἀγάπην σου κι ὡς διὰ τὴν συντροφίαν σου | |
| | νὰ σὲ ποιήσω συντροφίαν καὶ νὰ βαλθῶ ἀβοκᾶτος, | |
| | νὰ διαφεντεύω καὶ κρατῶ τὰ δίκαια τῆς κούρτης». | |
| | Ἐνταῦτα κράζει ὁ πρίγκιπας τὸν λογοθέτη ἐκεῖνον, | |
| | μισὶρ Λινάρδον τὸ ὄνομα, ἀπὸ τὴν Πούλιαν ἦτον· | |
| | ἄνθρωπος ἦτον φρόνιμος, καλὰ γραμματισμένος· | |
| | ἐκεῖνον εἶχε ἰσόψυχον καὶ πρῶτον στὴν βουλήν του. | |
| | Τὴν βέργαν γὰρ καὶ τὸ ραβδί, τὸ ἐκράτει εἰς τὸ χέριν, | |
| | ὡς τὸ ἔχουσιν οἱ ἀρχηγοὶ κ’ οἱ ἀφέντες γὰρ τοῦ κόσμου, | |
| | τοῦ ἔδωκεν καὶ λέγει τον· «Ἐγὼ σὲ παραδίδω | |
| | τὴν ἀφεντίαν ὅπου κρατῶ νὰ στήκῃς διὰ τὴν κούρτην, | |
| | νὰ κρένῃς γὰρ καὶ νὰ κρατῇς τὸ δίκαιον μὲ τὸν νόμον, | |
| | μὲ τὴν βουλὴν καὶ συντροφίαν ὅπου εἶναι ἐδῶ εἰς τὴν κούρτην· | |
| | κι ὁρκῶ σε κατὰ τοῦ Χριστοῦ κ’ εἰς τὴν ψυχήν σου ἐπάνω, | |
| | ἐσὲν κι ὅσοι καθέζονται μετὰ σὲ ἐδῶ εἰς τὴν κούρτην, | |
| | τὸ δίκαιον τῆς ἀρχόντισσας μαντάμα Μαργαρίτας | |
| | νὰ τὸ κρατήσετε καλὰ ὥσπερ καὶ τὸ τῆς κούρτης. | |
| | Μὴ σαλευτῆτε τίποτε διὰ φτόνον ἢ φιλίαν· | |
| | προσέχετε μὴ σφάλετε ἀπάνω εἰς τὰς ψυχάς σας, | |
| | ἐπεὶ ἐγὼ διὰ συντροφίαν κι ἀγάπην τοῦ ἀδελφοῦ μου | |
| | τοῦ μισὶρ Νικολάου ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ θέλω νὰ ἀβοκαρίσω | |
| | ἐκ τὸ ἄλλο μέρος, νὰ κρατῶ τὸ δίκαιον γὰρ τῆς κούρτης». | |
[§] | | Ἐν τούτῳ ἐπεχείρησεν μισὶρ Νικόλας ἐκεῖνος | |
| | νὰ λέγῃ κι ἀφηγήσεται τὸν τρόπον τῆς Ἀκόβου, | |
| | τὸ πῶς ἐξέπεσε ἡ ἀφεντία τοῦ ἰγονικοῦ ἐκείνου | |
| | τῆς πρωτοστρατόρισσας τῆς ντάμα Μαργαρίτας, | |
| | καθὼς τὸ ἀκούσετε ἐδῶ ὀπίσω εἰς τὸ βιβλίον μου | |
| | τοὺς τρόπους καὶ τὲς ἀφορμὲς καὶ τὴν καθοδηγίαν, | |
| | τὸ ὅποιον οὐδὲν μὲ φαίνεται νὰ σᾶς τὸ διπλογράψω, | |
| | διατὸ ἔνι γὰρ κολαστικόν, οἱ πάντες τὸ βαρειῶνται. | |
[§] | | Κι ἀφότε ἀποπλήρωσε τὰ εἶχεν νὰ λαλήσῃ, | |
| | ἐνταῦτα πάλε ἄρχισεν ὁ πρίγκιπας νὰ λέγῃ, | |
| | νὰ βάνῃ τρόπους κι ἀφορμὲς καὶ λόγους ἐναντίους | |
| | πρὸς τὸ εἶπεν γὰρ κ’ ἐλάλησε μισὶρ Νικόλαος ἐκεῖνος, | |
| | ὡς τὸ ἔχουσιν οἱ διάταξες κι ὅλα τὰ δικαστήρια | |
| | καὶ λέγουσιν ὁ κατὰ εἷς τὸ ἐξεύρει διὰ ὄφελόν του. | |
| | Κι ἀφότου εἴπασιν πολλὰ κ’ ἐπλήθυναν τὰ λόγια, | |
| | ὥρισεν ὁ πρίγκιπας κ’ ἠφέραν τὸ βιβλίον, | |
| | ὅπου ἔγραφαν κ’ ἐλέγασιν τοῦ τόπου τὰ συνήθεια. | |
| | Ἐνταῦτα ηὕρασιν ἐκεῖ ἐγγράφως τὸ κεφάλαιον, | |
| | ὅπερ γράφει λεπτομερῶς, λέγει καὶ διερμηνεύει, | |
| | τὸ πῶς ὁ λίζιος ἄνθρωπος χρεωστεῖ ποιῆσαι τοῦτο· | |
| | εἰ μὲν συμβῇ ὁ ἀφέντης του ὁ ἐχτρός του νὰ τὸν πιάσῃ | |
| | καὶ νὰ τὸν ἔχῃ εἰς φυλακήν, εἰς τιμωρίαν σιδήρων, | |
| | νὰ τὸν ζητήσῃ ὁ ἀφέντης του καὶ νὰ τὸν ἀνακράξῃ· | |
| | νὰ σέβῃ εἰς τὴν φυλακὴν εἰς ὄψιδαν διὰ ἐκεῖνον, | |
| | νὰ ἐβγάλῃ τὸν ἀφέντην του ἀπὸ τὸ δεσμωτήριον. | |
| | Ὀφείλει πρὸς τὸ σύνηθες καὶ πρὸς τὸ ὁρίζει ὁ νόμος | |
| | νὰ σέβῃ εἰς τὴν φυλακὴν σωματικῶς ἀτός του. | |
| | Καὶ μετὰ ταῦτα ὁ ἀφέντης του χρεωστεῖ πάλιν νὰ ἐβγάλῃ | |
| | τὸν λίζιον ἄνθρωπο ἀπ’ ἐκεῖ ποῦ ἐσέβη ὡς διὰ ἐκεῖνον. | |
[§] | | Οἱ πάντες γὰρ ὅπου ἤσασιν ἐκεῖ στὴν κούρτη ἐτότε, | |
| | ὅλοι ἐπλαγίασαν κ’ ἔλεγαν μὲ διάκρισιν μεγάλην | |
| | ὅτι ἡ πρωτοστρατόρισσα ἐτύχαινεν νὰ ἔχῃ | |
| | τὸ ἰγονικόν, τὴν περιοχὴν τοῦ κάστρου τῆς Ἀκόβου, | |
| | ἀφῶν ἀτός του ὁ πρίγκιπας τὴν ἔβαλε καὶ ἦτον | |
| | ὄψιδα καὶ εἰς φυλακὴν διὰ ἐκεῖνον εἰς τὴν Πόλιν. | |
[§] | | Τὸ φέρει γὰρ ὁ πρίγκιπας τοῦ νόμου τὸ βιβλίον | |
| | κ’ ἐστάθη κι ἀφιρώθηκεν εἰς τὸ κεφάλαιο ἐκεῖνο· | |
| | κι ἀπόδειξε μὲ τὸ βιβλίον, τοῦ τόπου τὰ συνήθεια, | |
| | ὅτι μὲ δίκαιον χρεωστικὸν ἐχρεώστει νὰ τὸ ποιήσῃ. | |
| | Οὐδὲν τῆς ἔφταιεν τίποτε διατὶ γὰρ οὐκ ηὑρέθη | |
| | διὰ νὰ ζητήσῃ δίκαιον στὸ ἰγονικὸν ἐκεῖνον | |
| | ἀπέσω εἰς τὰ τέρμενα ὅπου ἔχουν τὰ συνήθεια. | |
[§] | | Ἐμεταπιάσαν ὅλοι τους κ’ ἐστράφησαν καὶ εἶπαν | |
| | ὅτι ἀφότου ἐτύχαινε κ’ ἐχρεώστει νὰ τὸ ποιήση, | |
| | (νὰ σέβῃ γὰρ στὴν φυλακὴν ἀφῶν τὴν ἀνακράξει, | |
| | ὁ ἀφέντης της ὁ λίζιος, τὸ ὁρίζουν τὰ συνήθεια, | |
| | κι οὐδὲν εὑρέθη εἰς τὸν Μορέα στὰ τέρμενα ἀπέσω, | |
| | νὰ φανιστῇ εἰς τὸν πρίγκιπα, νὰ τοῦ ζητήσῃ δίκαιον), | |
| | κ’ ἐπέρασαν τὰ τέρμενα, - τὸ δίκαιον της ἐχάσε· | |
| | ἐδῶκαν τὴν ἀπόφασιν ὅτι ἔρημα γυρεύει. | |
| | Ἐκράξασιν τὸν πρίγκιπα καὶ τὸν μισὶρ Νικόλαον, | |
| | καὶ ἤλθασιν ἀμφότεροι ἐνώπιον τῆς κούρτης, | |
| | Κι ὁ λογοθέτης, ὅπου ἦτον τοῦ πρίγκιπος ὁ δίκαιος, | |
| | ἐκεῖνος τοὺς ἐσύντυχεν κ’ ἐβάσταξε τὸν λόγον, | |
| | τὸ πῶς ἡ κούρτη ἐτήρησε κ’ ηὕρασι μὲ τὸν νόμον· | |
| | λεπτομερῶς τοὺς ἔδειξε τὸ δίκαιον καὶ τοὺς τρόπους, | |
| | τὸ πῶς ἡ κούρτη ἐκέρδισε τὸ κάστρον τῆς Ἀκόβου | |
| | μὲ τὰ ὁμάτζια κι ἀφεντίαν, τὴν περιοχὴν ὅπου εἶχεν, | |
| | πρὸς τὰ συνήθεια τοῦ Μορέως, καθὼς τὸ ὁρίζει ὁ νόμος. | |
| | Τὸ ἀκούσει ἐτοῦτο ὁ πρίγκιπας, ὡς τὸ ἔχουσιν οἱ κοῦρτες, | |
| | τὴν κούρτην εὐχαρίστησεν κι ἀπόφασιν ἀπῆρεν· | |
| | ὡς δὲ ὁ πρωτοστράτορας ὁ μισὶρ Ντζᾶς ἐκεῖνος, | |
| | οὐδὲν ἠθέλησεν ποσῶς εὐχαριστίαν νὰ ποιήσῃ. | |
| | Μετὰ ταῦτα ὅλοι οἱ ἄρχοντες, οἱ λίζιοι φλαμουριάροι, | |
| | ἀπηλογίαν ἐζήτησαν κι ὁ πρίγκιπας τοὺς τὴν δίδει, | |
| | κ’ ἐδιάβησαν ὁ κατὰ εἷς ἔνθα ἤθελεν κ’ ἠγάπα. | |
| | Ἡ κούρτη γὰρ ἐσκόρπισεν, ὁ κατὰ εἷς ἐδιάβη | |
| | ἐκεῖ ποῦ ἐχρεώστει ν’ ἀπελθῇ ἕκαστος ἀπ’ ἐκείνους. | |
[§] | | Καὶ μετὰ ταῦτα ὁ πρίγκιπας κράζει τὸν λογοθέτην | |
| | καὶ λέγει του γὰρ μοναξὰ μὲ διάκρισιν μεγάλην· | |
| | «Ὀμνύω σε, λογοθέτη μου, ἐνώπιον τοῦ Κυρίου μου, | |
| | πολλὰ μὲ ἐφάνη βαρετὸν ἡ κρίσις ὅπου ἐδόθη, | |
| | καὶ ἀκληρήθη ἡ ἀρχόντισσα, ἡ ντάμα Μαργαρίτα, | |
| | ἀπὸ τὸ κάστρον κι ἀφεντίαν, τὴν περιοχὴν Ἀκόβης, | |
| | διατὶ ἀπεικάζω αἰσθητὰ κι ἐξεύρω ὅτι ἔνι ἀλήθεια | |
| | ὅτι ἐγὼ τὴν ἔβαλα στὴν φυλακὴν ὅπου ἦτον. | |
| | Καὶ δι’ αὔτην γὰρ τὴν ἀφορμὴν οὐδὲν εὑρέθη ἐνταῦτα, | |
| | στὰ τέρμενα καὶ στὸν καιρὸν ὅπου ἔπρεπεν νὰ ἔλθῃ, | |
| | νὰ ἐμφανιστῇ εἰς τὴν κούρτην μου καὶ νὰ ἔχῃ ἐξεζητήσει | |
| | τῆς Ἄκοβας τὴν ἀφεντίαν ὅπου ἦτο ἰγονικόν της. | |
| | Κ’ ἐτούτη γὰρ ἡ ἁμαρτία νὰ σὲ εἰπῶ πῶς ἐγίνη. | |
| | Ἐτότε ὅταν μὲ ἠφέρασιν κ’ εἴπασιν τὸ μαντᾶτο, | |
| | ὅτ’ εἶναι καὶ ἀπόθανεν ὁ ἀφέντης τῆς Ἀκόβου | |
| | (διατὸ ἦτον εἰς τὴν φυλακὴν ἡ ντάμα Μαργαρίτα, | |
| | ὅπερ γὰρ τῆς ἔρχετον τὸ ἰγονικὸν ἐκεῖνο, | |
| | διατὸ ἦτον κληρονόμος του, παιδὶ τῆς ἀδελφῆς του), | |
| | μὲ ἤφερεν ἡ ὄρεξις κ’ ἐπίασα τὸ βιβλίον | |
| | ἐκεῖνο ὅπου γράφουσιν τοῦ τόπου τὰ συνήθεια. | |
| | Καὶ ἔτυχεν καὶ ηὕρηκα ἐκεῖνο τὸ κεφάλαιον | |
| | ὅπερ τὸ γράφει καὶ δηλοῖ, λέγει καὶ διερμηνεύει, | |
| | τὸ πῶς ὁ λίζιος ἄνθρωπος, ὅποιος γὰρ κι ἂν ἔνι, | |
| | χρεωστεῖ νὰ σέβῃ εἰς φυλακὴν εἰ μὲν τὸν ἀνακράξῃ | |
| | ὁ ἀφέντης του ὁ φυσικὸς διὰ νὰ ἔβγῃ ἀπέκει ἐκεῖνος· | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα ὁ ἀφέντης του χρεωστεῖ νὰ τὸν ἐβγάλῃ | |
| | ἀπὸ τὸ δεσμωτήριον τῆς φυλακῆς ἐκείνης. | |
| | Λοιπὸν ὡς ἐλογίστηκα καὶ ηὕραμε τὸν νόμον, | |
| | ἀφῶν ἡ πρωτοστατόρισσα εὑρίσκετον στὴν Πόλιν | |
| | εἰς φυλακήν, ὡς ὄψιδαν ὅπου ἦτον διὰ ἐμέναν, | |
| | κι οὐκ ἠμπόρει νὰ ἐφανιστῇ στὴν κούρτην μου νὰ ἔλθῃ | |
| | ἀπέσω εἰς τὰ τέρμενα, τὰ ὁρίζει γὰρ ὁ νόμος, | |
| | ἦτον δίκαιον νὰ ἀκληρηθῇ καὶ χάσῃ τὸ ἰγονικόν της; | |
| | Ἐν τούτῳ ἐδιακρίθηκα κ’ εἶπα εἰς τὸν λογισμόν μου· | |
| | ὅτι ἀφότου εὑρίσκετον στὴν φυλακὴν δι’ ἐμέναν, | |
| | καὶ ἔχανε τὸ ἰγονικόν, τῆς εἶχεν ἐξεπέσει, | |
| | πάλε ἡ ἁμαρτία, τὸ μέμψιμον, ἔρχετον εἰς ἐμέναν. | |
| | Κ’ εἰς τοῦτο ἐβουλήθηκα κ’ ἐπῆρα εἰς τὸν σκοπόν μου | |
| | νὰ τῆς ἀφήκω τὸ ἥμισον τῆς μπαρουνίας ἐκείνης, | |
| | καὶ πάλε τὸ ἄλλο ἥμισον νὰ δώσω τῆς Μαργαρίτας, | |
| | τῆς θυγατρός μου τῆς μικρῆς, νὰ τὸ ἔχῃ εἰς γονικόν της. | |
| | Κ’ εἶδες ὅτι ἤλθασιν ἐδῶ ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκεῖνοι | |
| | μὲ παρρησίαν καὶ ἔπαρσιν κι ἀλαζονείαν μεγάλην· | |
| | πολλὰ μ’ ἐφάνη βαρετὸν κ’ ἐχόλιασε ἡ καρδία μου | |
| | καὶ δι’ αὐτὸ γὰρ ἐρώτησα ἐτότε τὸν μισὶρ Νικόλα, | |
| | τὸ τί ἐζήτει εἰς τὴν κούρτην μου, κἄν χάριταν, κἄν δίκαιον; | |
| | κ’ ἐκεῖνος ἀποκρίθηκεν μὲ ἀλαζονείαν μεγάλην· | |
| | ὅτι ἀπὸ ἐμὲν οὐκ ἔχρηζεν καμμίαν χάριν νὰ λάβῃ, | |
| | μόνι τὸ δίκαιον τοῦ ἔρχετον τῆς ντάμα Μαργαρίτας. | |
| | Κ’ ἐγὼ διὰ τοῦτο ὥρισα κ’ ἠφέραν τὸ βιβλίον, | |
| | ὅπου ἔνι ὁ νόμος τοῦ Μορέως, καὶ γράφουν τὰ συνήθεια, | |
| | διὰ νὰ κριθοῦμε μετ’ αὐτό, νὰ λείψῃ ἡ ἀλαζονειά τους, | |
| | κι ἀπώθωκα τὴν διάταξιν στὴν τήρησιν τῆς κούρτης. | |
| | Λοιπόν, ἀφότου ἐκρίνασιν οἱ λίζιοι μὲ τὸν νόμον | |
| | ὅτι ἀκληρήθηκεν ἡ ντάμα Μαργαρίτα, | |
| | θέλω νὰ ποιήσω πρὸς αὐτὸν χάριν, νὰ τὸ ἐγνωρίσουν | |
| | ὅσοι τὸ ἀκούσουν κ’ ἔχουσιν φρένα καὶ γνώση εἰς αὔτους. | |
| | Ἐν τούτῳ ἐξεύρω, ἐπίσταμαι τὸ γράφει εἰς τὸ ριτζέστρο· | |
| | τῆς Ἄκοβας ἡ μπαρουνία μὲ τὰ ὁμάτζια ποῦ ἔχει, | |
| | ὅτι εἶναι εἰκοσιτέσσαρα φιὲ καβαλλαρίων. | |
| | Διὰ τοῦτο θέλω, ἂν μ’ ἀγαπᾷς, νὰ κράξῃς τὸν Κολινέτον, | |
| | ὅπου ἔν’ πρωτοβιστιάριος ὅλου τοῦ πριγκιπάτου, | |
| | κι ἂς ἔλθουσιν οἱ γέροντες τῆς μπαρουνίας Ἀκόβου | |
| | κι ἂς φέρουσιν τὰ πραχτικὰ ὅπου ἔχουσιν μετ’ αὔτους. | |
| | Καὶ ποιήσετε τὴν μερισίαν ὅλης τῆς μπαρουνίας· | |
| | τὸ τρίτον γὰρ χωρίσετε κι ἀθολογήσετέ το· | |
| | ἐνῷ ἔρχονται τὰ φίε ὀχτώ, θέλω τὰ πέντε νὰ εἶναι | |
| | ὅλα ἀπὸ τὰ καλλιώτερα δημοσικὰ τοῦ τόπου· | |
| | κι ἀπὸ τὰ ὁμάτζια χώρισον τὰ πρῶτα γὰρ τὰ τρία, | |
| | καὶ βάλε νὰ μοῦ γράψουσιν φράγκικον προβελέντζι, | |
| | τὸ πῶς τὰ δίδω αὐτὰ τὰ ὀχτὼ τὰ φίε τῆς Ἀκόβου, | |
| | τὸ τρίτον γὰρ τῆς μπαρουνίας, τῆς ντάμα Μαργαρίτας | |
| | διὰ χάριν καὶ δόμα νέον αὐτῆς καὶ τῶν παιδίων της». | |
[§] | | Κι ὁ λογοθέτης παρευτύς, μὲ προθυμίαν μεγάλην, | |
| | τοῦ πρίγκιπος τὸν ὁρισμὸν ἐπλήρωσεν κ’ ἐποῖκεν, | |
[§] | | Τὸ προβελέντζι ἐβούλλωσεν ἀτός του ὁ λογοθέτης, | |
| | τοῦ πρίγκιπος τὸ ἤφερεν καὶ προσκομίζει τοῦ το. | |
| | Κι ὁ πρίγκιπας τὸ ἀνάγνωσεν· πολλὰ καλὸν τοῦ ἐφάνη· | |
| | τὸ κουβερτοῦρι ἐσήκωσεν αὐτὸ τοῦ κρεββατίου του, | |
| | ἐκεῖ ἀπὸ κάτω τὸ ἔβαλεν, λέγει τοῦ λογοθέτη· | |
| | «Ἄγωμε ἀτός σου, φέρε ἐδῶ τὴν ντάμα Μαργαρίτα | |
| | κι εἰπές της ὅτι χρήζω την, θέλω νὰ τῆς συντύχω». | |
| | Κι ὁ λογοθέτης παρευτὺς ἀπῆλθεν κ’ ἔφερέν την· | |
| | τὸ ἔλθει ἡ πρωτοστρατόρισσα, ὁ πρίγκιπας τῆς λέγει· | |
[§] | | «Τὸν Θεὸν ἐβγάνω μάρτυρα, καλή μου θυγατέρα, | |
| | στὴν ὄρεξιν καὶ θέλημα, ὅπου εἶχα πρὸς ἐσέναν, | |
| | τοῦ νὰ σὲ ποιήσω κουρτεσίαν καὶ χάριταν ὁμοίως | |
| | στὸ ἰγονικὸν ποῦ σὲ ἔρχετον, στὴν μπαρουνίαν Ἀκόβου. | |
| | ἐπεὶ διὰ τοῦτο ἐρώτησα τὸν γέρο μισὶρ Νικόλα | |
| | ἐτότε ὅταν ἤλθετε ἐνώπιον μου εἰς τὴν κούρτην· | |
| | τὸ τί μοῦ ἐζήτει πρότερον κι ὠρέγετον νὰ ποιήσω, | |
| | κἄν δίκαιον κἄν τε χάριταν, τὸ ὅποιον θέλει ἐκ τὰ δύο; | |
| | κ’ ἐκεῖνος ἀπὸ ἀλαζονείας καὶ ἔπαρσιν ὅπου εἶχεν, | |
| | οὐδὲν ἐχρειάστη χάριταν νὰ λάβῃ ἀπὸ ἐμέναν, | |
| | ἀλλὰ τὸ δίκαιον ἤθελεν νὰ λάβῃ ἀπὸ τὴν κούρτην. | |
| | Κ’ ἐγὼ διὰ τοῦτο ἤφερα τοῦ νόμου τὸ βιβλίον· | |
| | τῆς κούρτης τὸ ἐπαράδωκα, μετὰ ταῦτα μᾶς ἐκρῖναν· | |
| | κι ἀφῶν ἡ κούρτη τὸ ἔκρινεν τὸ τί σὲ ποιήσει οὐκ ἔχω. | |
| | Ὅμως ἐγὼ διὰ χάριταν ἐξεύροντα μὲ ἀλήθειαν | |
| | ὅτι διὰ ἐμὲν εὑρέθηκες ὄψιδα εἰς τὴν Πόλιν | |
| | ὅταν γὰρ σὲ ἐξέπεσεν ἡ μπαρουνία Ἀκόβου· | |
| | ἔχοντα δὲ τὴν διάκρισιν καὶ σπλάχνος εἰς ἐσέναν, | |
| | ἐχώρισα καὶ δίδω σε τῆς μπαρουνίας τὸ τρίτον | |
| | ὡς νέον δόμα καὶ κληρονομίαν ἐσὲν καὶ τῶν παιδίων σου· | |
| | καὶ σήκωσε τὸ ὑπάπλωμα κι αὐτὸ τὸ κουβερτάριν | |
| | νὰ εὕρῃς τὸ προβελέγγι σου, πάρ’ το μὲ τὴν εὐχήν μου». | |
| | Κι ὁ λογοθέτης ἅπλωσεν, τὸ προβελέγγι ἐβγάνει, | |
| | τοῦ πρίγκιπος τὸ ἔδωκεν, στὰς χεῖρας του τὸ βάνει· | |
| | κι ὁ πρίγκιπας ἐλάλησε τῆς ντάμα Μαργαρίτας· | |
| | «Ἔλα ἐδῶ, θυγάτηρ μου, διὰ νὰ σὲ ρεβεστίσω». | |
| | Κ’ ἐκείνη τοῦ ἐσίμωσεν, καὶ τὸ χαρτὶ τῆς δίδει· | |
| | ἐβγάνει τὸ χερόρτι του, μὲ αὐτὸ τὴν ρεβεστίζει. | |
[§] | | Κ’ ἐκείνη γάρ, ὡς φρόνιμη, μετὰ χαρᾶς τὸ ἀπῆρεν, | |
| | μὲ χαμηλὸν προσκύνημα, κ’ εὐχαριστίαν μεγάλην. | |
| | Ἐνταῦτα ἀποχαιρέτησεν, στὸ ὁσπίτι της ἐδιάβη· | |
| | ἐκεῖ ηὕρηκεν τὸν μισὶρ Ντζᾶν τὸν ἄντραν της ἐκεῖνον. | |
| | Χαρὰν μεγάλην τοῦ ἔδειξεν, λεπτῶς τοῦ ἀφηγήθην | |
| | τὴν πρᾶξιν ὅπου ἔποικεν ἐκεῖσε ὅπου ἐδιάβη | |
| | καὶ τὴν δωρέαν, τὴν ἔλαβεν, τὴν χάριταν ποῦ ἀπῆρεν | |
| | ἀπὸ τὸν πρίγκιπα Μορέως, τὸ τρίτον τοῦ Ἀκόβου. | |
| | Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Ντζᾶς, τὰς χεῖρας του σηκώνει· | |
| | χαρὰν μεγάλην ἔποικεν καὶ τὸν Θεὸν δοξάζει, | |
| | διατὶ ποτέ του οὐκ ἤλπιζεν, ποτέ του οὐδὲν ἐθάρρει | |
| | νὰ ἔχῃ μερίδι οὔτε ἀφεντίαν στὴν μπαρουνίαν Ἀκόβου. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ὁ πρίγκιπας ἐποίησε τὰ σᾶς γράφω, | |
| | τὸν λογοθέτην ἔκραξε κ’ εἶπε του νὰ ποιήσῃ | |
| | ἕτερον προβελέντζιο ἀπὸ τὰ δύο ἰμερίδια | |
| | τοῦ κάστρου καὶ τῆς περιοχῆς τῆς μπαρούνιας Ἀκόβου, | |
| | τὸ πῶς τὸ δίδει εἰς γονικὸν τῆς θυγατρὸς του ἐκείνης, | |
| | τῆς Μαργαρίτας, σὲ λαλῶ, οὕτως τὴν ὠνομάζαν. | |
| | Ἔγραψαν κ’ ἐβουλλῶσαν τα, κράζει καὶ δίδει τῆς τα, | |
| | εὐθέως τὴν ἐρρεβέστισεν καὶ εἰς νομὴν τὴν βάνει, | |
| | εὐχήθη της νὰ τὸ κρατῇ, νὰ τὸ κληρονομήσῃ. | |
[§] | | Μετὰ ταῦτα ὁ πρίγκιπας, ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος, | |
| | τὰ πάντα ὅπου σὲ λαλῶ, γράφω καὶ ἀφηγοῦμαι, | |
| | καὶ ἄλλα πλεῖστα καὶ πολλά, τὰ οὐκ ἠμπορῶ σὲ γράφει, | |
| | ἐποίησεν καὶ ἐδιόρθωσεν κι ἀπεκατέστησέν τα. | |
| | Ὡς ἔν’ τὸ πρᾶγμα φυσικὸν στὸ γένος τῶν ἀνθρώπων | |
| | κι ὅσοι γεννοῦνται γεύγονται θάνατον κι ἀποθνήσκουν, | |
| | ἦλθεν τοῦ πρίγκιπος καιρός, τὸ ἐχρεώστει, νὰ ἀποθάνῃ, | |
| | ν’ ἀπέλθῃ εἰς τὸν παράδεισον καὶ νὰ διαβῇ ἐκ τὸν κόσμον. | |
| | Στὴν Καλομάτα ἐδιέβηκεν ὅπου εἶχεν μέγαν πόθον | |
| | διατὶ ἐγεννήθηκεν ἐκεῖ κ’ ἦτον ἰγονικόν του, | |
| | τὸ ἴδιον καὶ τὸ φυσικόν, τὸ ἔδωκε ὁ Καμπανέσης | |
| | εἰς γονικὸν κληρονομίας ἐκεινοῦ τοῦ πατρός του | |
| | τοῦ γέρο τοῦ μισὶρ Ντζεφρέ, Βιλαρδουὴν τὸ ἐπίκλην. | |
| | Καταπαντοῦθε ἀπέστειλε νὰ ἔλθουν οἱ φλαμουριάροι, | |
| | οἱ ἀρχιερεῖς κ’ οἱ φρόνιμοι ὅλου τοῦ πριγκιπάτου· | |
| | ἐκεῖσε ἐκατέπεσεν εἰς ζάλην τοῦ θανάνου· | |
| | ὅλους ἐπαρακάλεσε διὰ νὰ τὸν συμβουλέψουν | |
| | νὰ ποιήσῃ πρᾶγμα εὔπρεπον εἰς τέλος τῆς ζωῆς του. | |
[§] | | Τὴν διάταξίν του ἔποικεν μὲ διάκρισιν μεγάλην· | |
| | τὸν μέγαν τὸν κοντόσταυλον, τὸν Τζαρδεροῦν ἐκεῖνον, | |
| | ἐδιόρθωσεν καὶ ἄφηκεν μπάϊλον στὸ πριγκιπᾶτο. | |
| | Τὸν ρῆγαν γὰρ τὸν Κάρουλον ἔγραψεν κι ἄξιωσέ τον, | |
| | πρῶτα τὲς θυγατέρες του κι ὅλους τοῦ πριγκιπάτου, | |
| | μικροί, μεγάλοι, νὰ τοῦ εἶναι ὅλοι παραδομένοι, | |
| | νὰ τοὺς κρατῇ καὶ κυβερνῇ ὅλους μὲ δικαιοσύνην. | |
| | Τὰ μοναστήρια τῶν Φραγκῶν ὁμοίως καὶ τῶν Ρωμαίων, | |
| | τὰ ἔποικεν κι ἀνάστησεν διὰ νὰ παρακαλοῦσιν | |
| | τὸν Βασιλέα τῶν οὐρανῶν διὰ τὴν χριστιανωσύνην· | |
| | τὰ ψυχικά, τὰ ἔχουσιν μετὰ προβελεντζίου του, | |
| | ὅπου ἔποικεν τοῦ καθενός, τινὰς μὴ τὰ ἐμποδίσῃ, | |
| | μηδὲ ἐνοχλήσῃ τίποτε ἀπὸ ὅσα τοὺς ἐδῶκεν. | |
| | Ὡσαύτως γὰρ καὶ τὲς δωρεὲς ὅπου ἔποικεν ἀνθρώπων, | |
| | ὅπου τὸν ἐδουλέψασιν μὲ προθυμίαν καὶ κόπον, | |
| | μὴ τοὺς ὀχλήσῃ πώποτε ἄνθρωπος γεννημένος. | |
[§] | | Ὥρισε κ’ ἐπαρήγγειλεν, μεθ’ ὅτου ἀποθάνῃ, | |
| | μὴ προῦ περάσῃ ὁ καιρὸς ἐκεῖνος γὰρ ὁ χρόνος, | |
| | τὰ ὀστέα του μοναχὰ νὰ βάλουσι εἰς σεντοῦκι | |
| | στὸν ἅγιον Ἰάκωβον Μορέως, ἐκεῖ εἰς τὴν Ἀνδραβίδαν, | |
| | στὴν ἐκκλησίαν ὅπου ἔποικεν καὶ ἔδωκεν στὸ Τέμπλο, | |
| | εἰς τὸ κιβούριον, τὸ ἔποικεν, ὅπου ἦτον ὁ πατήρ του· | |
| | εἰς τὴν δεξιάν του τὴν μερέαν νὰ ἔνι ὁ ἀδελφός του, | |
| | κ’ ἐκεῖνος νὰ ἔνι ἀριστερά, καὶ ὁ πατήρ του μέσα. | |
| | Ἐδιόρθωσεν κ’ ἐπρόνοιασεν τέσσαρους καπελλάνους, | |
| | τοὺς ὀνομάζουν οἱ Ρωμαῖοι ἱερεῖς τοὺς λέγουν ὅλοι, | |
| | νὰ στήκουσιν ἀδιάλειπτοι εἰς αἰῶνας τῶν αἰώνων, | |
| | νὰ ψάλλουσιν καὶ λειτουργοῦν ἀεννάως διὰ τὲς ψυχές τους· | |
| | εἰς ἐντολὴν κι ἀφορισμὸν ὥρισε, ἐγράψανέ το, | |
| | ποτὲ νὰ μὴ ἔχουν σκάνταλον ἀπὸ ἄνθρωπον τοῦ κόσμου. | |
[§] | | Κι ἀφότου ἐκατόρθωσεν ὅσα σᾶς ἀφηγοῦμαι | |
| | καὶ ἄλλα πλεῖστα πράγματα (τὰ οὐκ ἠμπορῶ σᾶς γράψει, | |
| | διατὶ βαρειῶμαι γράφει τα διὰ τὴν πολυγραφίαν), | |
| | τὸ πνεῦμα του ἐπαρέδωκεν κι ἀπῆραν το οἱ ἀγγέλοι· | |
| | ἐκεῖ τὸ ἀποσκηνώσασιν ὅπου εἶναι οἱ δίκαιοι ὅλοι· | |
| | ὅλοι τὸν μνημονεύετε, καλὸς ἀφέντης ἦτον. | |
| | Ἔδε ἁμαρτία ποῦ ἐγίνετον, τὸ πρέπει νὰ λυποῦνται | |
| | μικροὶ μεγάλοι τοῦ Μορέως, διατὶ οὐδὲν ἀφῆκεν | |
| | ἀπ’ αὔτου υἱὸν ἀρσενικὸν διὰ νὰ κληρονοήσῃ | |
| | τὸν τόπον, ὅπου ἐκέρδισε μὲ μόχθον ὁ πατὴρ του. | |
| | Ἀμμὴ ἔποικεν θηλυκὰ κ’ ἐχάθη ἡ δούλεψή του· | |
| | ἐπεὶ τὸ θηλυκὸν παιδὶ ’ς κληρονομίαν ἀφέντου | |
| | ποτὲ στερχτὸ οὐκ εὑρίσκεται τοῦ νὰ κληρονομήσῃ, | |
| | ἀφοῦ ἐξ ἀρχῆς ἐγένετο κατάρα εἰς τὲς γυναῖκες· | |
| | κι οὐ πρέπει τοῦ νὰ χαίρεται ποτέ του γὰρ ἀφέντης | |
| | ὅπου διὰ κληρονομίαν ἔποικε θυγατέρες· | |
| | ἐπεὶ ὅλην τὴν ἀφεντίαν καὶ δόξαν ὅπου ἔχει, | |
| | οἷον γαμπρὸν τοῦ δώσῃ ὁ Θεός, θέλει τοῦ τὴν ἐπάρει. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἀπέθανεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος, | |
| | ὁ μισὶρ Ντζὰς ὁ Τζαρδεροῦς, κοντόσταυλος ὁ μέγας, | |
| | (οὕτως τὸν ὠνομάζουσιν στὸ πριγκιπᾶτο ὅλο, | |
| | ὅπερ γὰρ τὸν ἄφηκε μπάϊλον εἰς τὸν Μορέαν) | |
| | εὐθέως πιττάκια ἔγραψεν, μαντατοφόρους στέλνει | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀνάπολιν ὅπου ἦτο ὁ ρῆγας Κάρλος. | |
| | Λεπτομερῶς τοῦ ἐμήνυσεν κ’ ἐπληροφόρεσέ τον | |
| | τὸν θάνατον τοῦ πρίγκιπος καὶ τὴν κατάστασίν του. | |
| | Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν, μεγάλως τὸ ἐλυπήθην· | |
| | ὥρισεν καὶ ἤλθασιν οἱ πρῶτοι τῆς βουλῆς του. | |
| | Βουλὴν ἐζήτησεν αὐτῶν τοῦ νὰ τὸν συμβουλέψουν | |
| | περὶ τοῦ τόπου τοῦ Μορέως πῶς νὰ τὸν κυβερνήσῃ. | |
| | Καὶ ἡ βουλή του τοῦ εἴπασιν τοῦ νὰ ἔχῃ ἀποστείλει | |
| | ἄνθρωπον φρονιμώτατον, στρατιώτην παιδεμένον, | |
| | τοῦ νὰ ἔνι μπάϊλος, κύβερνος ’ς ὅλο τὸ πριγκιπᾶτο, | |
| | νὰ ἔχῃ ἀπάδειαν κ’ ἐξουσίαν νὰ κυβερνᾷ τοὺς πάντας | |
| | εἰς ὄρεξιν κι ἀνάπαψιν τῶν τοπικῶν ἀνθρώπων. | |
[§] | | Ἐνταῦτα γὰρ ἐδιόρθωσεν ὁκάποιον καβαλλάρην· | |
| | Ροῦσον τὸν ὠνομάζουσιν καὶ ντὲ Σουλῆ τὸ ἐπίκλη· | |
| | ἄνθρωπος ἦτον εὐγενὴς, στρατιώτης παιδεμένος. | |
| | Καὶ ρογατόρους τοῦ ἔδωκεν πενῆντα εἰς τὰ φαρία τους | |
| | καὶ διακοσίους τζαγράτορους, ὅλοι ἐκλεχτοὶ εἰς ἄκρον, | |
| | τοὺς ὅποιους γὰρ τὸν ὥρισεν ὁ ρῆγας ἀπατός του | |
| | νὰ βάλῃ αὐτοὺς εἰς φύλαξιν τῶν καστρῶν τοῦ Μορέως· | |
| | προστάγματα τοῦ ἔποικεν, τὰ ἐπῆρε μετ’ ἐκεῖνον. | |
| | Στοὺς ἀρχιερεῖς, φλαμουριαρίους καὶ στοὺς καβαλλαρίους, | |
| | τοὺς πρώτους ὅπου ἤσασιν ἐτότε τοῦ Μορέως, | |
| | ’ς ὅλους πιττάκια ἐβάσταινεν ἐκ τοῦ ρηγὸς τὸ μέρος. | |
| | Ἐξέβη ἀπ’ τὴν Ἀνάπολιν μὲ τὸν λαὸν ἐκεῖνον | |
| | κ’ εἰς τὴν Κλαρέντσαν ἔσωσεν τὸ ἔβγα τοῦ μαΐου. | |
| | Τὸ σώσει γὰρ ἀπέστειλεν στοὺς ἀρχιερεῖς τοῦ τόπου, | |
| | εἰς ὅλους τοὺς φλαμουριαρίους κ’ εἰς τοὺς καβαλλαρίους | |
| | γραφές, πιττάκια τοῦ ρηγός, τὰ ἐβάστα μετ’ ἐκεῖνον. | |
| | Ὡσαύτως γὰρ τοὺς ἔγραψεν κ’ ἐκ μέρους ἐδικοῦ του | |
| | ὅπως νὰ καταλάβωσιν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντσα, | |
| | νὰ ἰδοῦσιν τὰ προστάγματα, τὰ ἤφερε ἐκ τὸν ρῆγαν. | |
| | Κ’ ἐκεῖνοι ἐκατέλαβαν· τὸ λάβει τὰ πιττάκια, | |
| | κι ὅσον ἀποσωρεύτησαν μικροί τε καὶ μεγάλοι, | |
| | ἀνοῖξαν τὰ προστάγματα καὶ ἀναγνώσανέ τα· | |
| | τὸ πῶς ὁ ρῆγας ὥρισεν ἅπαντας τοῦ Μορέως, | |
| | τὸν Ροῦσο ἐκεῖνον ντὲ Σουλῆ νὰ τὸν δεχτοῦν διὰ μπάϊλον, | |
| | κι ὅσοι εἶναι λίζιοι ἄνθρωποι καὶ χρεωστοῦν ὁμάτζια, | |
| | τοῦ Ρούσου νὰ τὰ ποιήσουσιν ὡς διὰ τὰ ἰγονικά τους, | |
| | ὥσπερ νὰ ἦτο ὁλοστινὸς ὁ ρῆγας ἀπατός του. | |
[§] | | Καὶ ὅσον ἀναγνώσασιν τοὺς ὁρισμοὺς ἐκείνους | |
| | οἱ φλαμουριάροι κ’ οἱ ἀρχιερεῖς κ’ οἱ καβαλλάροι ὁμοίως, | |
| | ὁμοῦ βουλὴν ἀπήρασιν πῶς νὰ ἀπηλογηθοῦσιν. | |
| | Τὸν μητροπολίτην τῆς Πατροῦ, μισὶρ Μπενέτος ἄκω, | |
| | ἐκεῖνον γὰρ ἐκλέξασιν νὰ συντύχῃ διὰ ὅλους. | |
| | Ἐνταῦτα ἐπεχείρησε καὶ λέγει πρὸς τὸν μπάϊλον· | |
| | τὸ πῶς οἱ πάντες τοῦ Μορέως, μικροί τε καὶ μεγάλοι, | |
| | τοὺς ὁρισμούς, προστάγματα, τὰ ἤφερεν ἐκ τὸν ρῆγαν, | |
| | ὅλοι τὰ ἐπροσκύνησαν καὶ δέχονται τὰ ὁρίζει· | |
| | τὸν μπάϊλον ὅπου ἔστειλεν κ’ ἐκεῖνον δέχονταί τον, | |
| | νὰ τὸν κρατοῦν καὶ σέβονται ὥσπερ νὰ ἦτον ὁ ρῆγας. | |
| | Τὸ δὲ ὁμάτζιο καὶ λιζίαν, τὰ ὁρίζει νὰ ἔχουν ποιήσει | |
| | τοῦ μπάϊλου ἐκεινοῦ ντὲ Σουλῆ, ποτὲ οὐδὲν τὸ κάμνουν, | |
| | διότι γὰρ ἠθέλασιν σφάλλει ἀπὸ τὰ συνήθεια, | |
| | τὰ ὁρίζει ὁ νόμος τοῦ Μορέως, τὰ ἔχουν ἐκ τὴν κουγκέσταν, | |
| | τὰ ὠμόσασιν κ’ ἐγράψασιν ἐκεῖνοι ὅπου ἐκερδίσαν | |
| | τὸ πριγκιπᾶτο τοῦ Μορέως, ἀπὸ σπαθίου τὸ ἀπῆραν. | |
| | Ἐπεὶ ὁ νόμος τοῦ Μορέως, τοῦ τόπου τὰ συνήθεια | |
| | ὁρίζουν ὅτι ὁ πρίγκιπας, ὁ ἀφέντης γὰρ τοῦ τόπου, | |
| | ὅστις κι ἂν ἔνι, ὅταν ἔλθῃ τὴν ἀφεντίαν νὰ λάβῃ, | |
| | σωματικῶς νὰ ἀπέρχεται ἐντὸς τοῦ πριγκιπάτου, | |
| | νὰ ὀμόσῃ πρῶτα τοῦ λαοῦ, ὅπου εἶναι στὸν Μορέαν, | |
| | εἰς τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ τὴν χεῖραν του νὰ βάλῃ· | |
| | νὰ τοὺς κρατῇ δικαιολογᾷ εἰς τὰ συνήθεια ποῦ ἔχουν, | |
| | κ’ εἰς τὴν φραγγίδαν ποῦ ἔχουσιν νὰ μὴ τοὺς σκανταλίσῃ. | |
| | Κι ἀφῶν ὁμόσῃ ὁ πρίγκιπας οὕτως ὡσὰν τὸ λέγω, | |
| | ἐνταῦτα ἀρχάζουν οἱ ἅπαντες λίζιοι τοῦ πριγκιπάτου | |
| | καὶ κάμνουσιν τὰ ὁμάτζια, στὸν πρίγκιπαν ἐκεῖνον. | |
| | Ἐπεὶ ἡ λιζία ποῦ γίνεται, φιλοῦνται εἰς τὸ στόμα, | |
| | κ’ ἔνι τὸ πρᾶγμα ἐπίκοινον ἀμφοτέρων τῶν δύο· | |
| | οὕτως χρεωστεῖ ὁ πρίγκιπας τὴν πίστιν πρὸς τὸν λίζιον | |
| | ὡσὰν ὁ λίζιος πρὸς αὐτόν, οὐκ ἔνι διαφωνία, | |
| | ἄνευ ἡ δόξα καὶ τιμὴ ὅπου ἔχει πᾶσα ἀφέντης. | |
| | Πολλάκις δὲ ὁ πρίγκιπας νὰ ἦτον εἰς ἄλλον τόπον | |
| | καὶ νὰ ἤθελεν νὰ ἔβαλλεν ὁκάποιο ἄλλον δικαῖον του | |
| | νὰ παραλάβῃ τῶν λιζίων τὰ ὁμάτζια ὅπου χρεωστοῦσιν, | |
| | οὐδὲν χρεωστοῦν οἱ ἄνθρωποι οἱ λίζιοι τοῦ Μορέως | |
| | νὰ ποιήσουν ἄλλον γὰρ τινὸς ὁμάτζιον καὶ λιζίαν, | |
| | παρὰ τοῦ πρίγκιπος αὐτοῦ στὸ πριγκιπᾶτο ἀπέσω. | |
[§] | | «Διὰ τοῦτο σὲ παρακαλοῦν οἱ λίζιοι τοῦ Μορέως | |
| | μὴ τὸ δεχτῇς εἰς βάρος σου ἐτοῦτο ὅπου σὲ λέγουν, | |
| | ἐπεὶ πρῶτα ν’ ἀπόθαναν καὶ νὰ τοὺς ἀκληρῆσαν, | |
| | παρὰ νὰ τοὺς ἐβγάλασιν ἐκ τὰ συνήθεια ποῦ ἔχουν. | |
| | Ὅμως ἐτοῦτο νὰ γενῇ διὰ τοῦ ρηγὸς τὴν δόξαν· | |
| | νὰ μὴ σκοπήσῃ τίποτε διὰ σκυβουρίαν τὸ κάμνουν. | |
| | Ἀλλὰ ἀφότου ἄλλαξεν τοῦ πρίγκιπος ἡ ἀφεντία, | |
| | καὶ ἤλθαμεν στὴν ἀφεντίαν τοῦ ἀφέντη μας τοῦ ρῆγα, | |
| | ἐὰν εἴχαμεν τὴν δύναμιν νὰ ἐποίησαμεν τὸ ὁμάτζιον. | |
| | Ἡμεῖς ὅπου εἴμεθεν ἐδῶ μετὰ τὴν εὐγενείαν σου | |
| | οὐδὲν ἔχομεν τὴν ἐξουσίαν ἄνευ νὰ ἦσαν κι ἄλλοι· | |
| | ὁ Μέγας Κύρης πρότερον, τῶν Ἀθηνῶν ὁ δοῦκας, | |
| | οἱ τρεῖς ἀφέντες τοῦ Εὔριπου καὶ τῆς Νηξίας ὁ δοῦκας, | |
| | τῆς Ποντενίτζας ἀλλὰ δὴ ἐκεῖνος ὁ μαρκέσης. | |
| | Ὅμως ἂς λείψουν τὰ πολλά, ἐὰν ἔν’ τὸ θέλημά σου, | |
| | διατὸ εἶσαι μπάϊλος σήμερον κ’ ἔχεις τὴν ἐξουσίαν, | |
| | κι οὐκ εἶσαι ἀφέντης φυσικὸς ὁμάτζιον νὰ σὲ ποιήσουν. | |
| | Διὰ νὰ ἔχῃς ἀποθάρριον στοὺς τοπικοὺς ἀνθρώπους, | |
| | κ’ ἐτοῦτοι πάλε εἰς ἐσὲν νὰ τοὺς κρατῇς εἰς δίκαιον· | |
| | ἂς γένεται κατάθεσις μὲ τοῦ Θεοῦ τὸν φόβον, | |
| | στὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ, ἐσὺ πρῶτα νὰ ὀμόσῃς | |
| | νὰ μᾶς κρατῇς καὶ κυβερνῇς στοῦ τόπου τὰ συνήθεια | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα ἀπὸ σοῦ κ’ ἐτοῦτοι νὰ σὲ ὀμόσουν | |
| | νὰ εἶναι πιστοὶ κι ἀληθινοὶ στὸν ρῆγαν κ’ εἰς ἐσέναν, | |
| | ὡς ὀφφικιάλον τοῦ ρηγὸς κι ἀντίτοπός του ποῦ εἶσαι». | |
[§] | | Τὸ ἀκούσει ὁ Ροῦσος ντὲ Σουλῆ ὅτι νὰ γένῃ ὅρκος, | |
| | εὐθέως ἐσυγκατέβηκεν κ’ ἰσιάστησαν εἰς τοῦτο. | |
| | Ἐνταῦτα ὥρισε ἠφέρασιν τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον | |
| | κι ὤμοσε ὁ μπάϊλος πρότερον καὶ τότε οἱ λίζιοι ἀνθρῶποι, | |
| | νὰ εἶναι δοῦλοι καὶ πιστοὶ πρῶτα στὸν ρῆγαν Κάρλου | |
| | κι ἀπέκει στοὺς κληρονόμους του, ὡς ἔνι τὸ συνήθειον. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ ἐπαράλαβεν ὁ Ροῦσος τὸ μπαϊλᾶτο | |
| | καὶ ἄρξετον τὸ ὀφφίκιον του εἰς ἔργον νὰ τὸ βάνῃ, | |
| | ν’ ἀλλάσσῃ τοὺς ὀφφικιαλίους, νὰ βάνῃ ἄλλους νέους. | |
| | Πρωτοβιστιάρην ἄλλαξε ὁμοίως καὶ τριζουριέρην, | |
| | τὸν προβεούρην τῶν καστρῶν, τοὺς καστελλάνους ὅλους· | |
| | τοὺς τζαγρατόρους ἔβαλεν κ’ ἠμοίρασε ἐκ τὰ κάστρη, | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα ἐδιόρθωσεν τοῦ τόπου τὲς δουλεῖες. | |
[§] | | Κι ἀφότου γὰρ ἐπλάτυνεν ἡ ἀφεντία τοῦ ρῆγα | |
| | εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πρίγκιπος μισὶρ Λοῒς ἐκείνου, | |
| | ὅπου ἦτον τοῦ ρηγὸς ὁ υἱὸς καὶ ἄντρας τῆς Ζαμπέας, | |
| | τῆς θυγατρὸς τοῦ πρίγκιπος ἐκεινοῦ τοῦ Γυλιάμου, | |
| | οὐδὲν ἐπέρασεν ποσῶς καιρὸς μικρὸς κι ὀλίγος, | |
| | ἀπὸ τὲς πλεῖστες ἁμαρτίες ὅπου ἔχει ὁ Μορέας | |
| | κι οὐκ ἔχουσιν ἐριζικὸν νὰ ἔχουν καλὸν ἀφέντην, | |
| | ἀπέθανεν ὁ μισὶρ Λοΐς, ὁ πρίγκιπας Μορέως. | |
| | Ἔδε ἁμαρτία ποῦ ἐγίνετον ’κ τὸν θάνατον ἐκεῖνον, | |
| | διατὶ ἔδειχνεν κ’ ἐφαίνετον καλὸς ἀφέντης ἔνι. | |
| | Δεύτερος ἦτο αὐτάδελφος τοῦ ρῆγα Κάρλου ἐκείνου, | |
| | ἐκεῖνος γὰρ ποῦ ἦτον κοτσός, ὁ πατὴρ τοῦ ρόη Ρομπέρτου. | |
| | Ἀφότου γὰρ ἀπέθανεν μισὶρ Λοῒς ἐκεῖνος, | |
| | ἐνέμεινεν ἡ ἀφεντία τοῦ ἁμαρτωλοῦ Μορέως | |
| | στὰς χεῖρας κ’ εἰς τὴν ἀφεντίαν τοῦ ρῆγα Κάρλου ἐκείνου. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ παύομαι ἐδῶ νὰ λέγω κι ἀφηγοῦμαι | |
| | περὶ του ρῆγα Κάρουλου κ’ ἐκεινοῦ τοῦ ἀδελφοῦ του, | |
| | τὸν ἔλεγαν μισὶρ Λοῒν πρίγκιπα τοῦ Μορέως. | |
| | Καὶ θέλω νὰ ἀφηγήσωμαι περὶ τὸν Μέγαν Κύρην, | |
| | μισὶρ Γυλιάμο τὸ ὄνομα τὸ ἐπίκλην ντὲ λὰ Ρότζε, | |
| | ὅπου ἦτον δοῦκας Ἀθηνῶν, καλὸς ἀφέντης ἦτον· | |
| | ὡσαύτως νὰ ἀφηγήσωμαι καὶ διὰ τὸν κόντον Μπρένα, | |
| | μισὶρ Οὗγγο τὸ ὄνομα, κόντος ἦτον ντὲ Λέτζε, | |
| | τὸ ἐκράτει ἀπὸ τὸν Κάρουλον, τὸν ρῆγα, ἐκεῖ εἰς τὴν Πούλιαν. | |
[§] | | Στὸν χρόνο ἐκεῖνον καὶ καιρόν, ὅπου σὲ ἀφηγήθην | |
| | ἐδῶ ὁπίσω εἰς τὸ βιβλίον τοῦτο ποῦ ἀναγινώσκεις, | |
| | ὅταν ὁ δοῦκας Ἀθηνῶν ἐστράφη ἐκ τὴν Φραγκίαν, | |
| | εὕρεν ὅτι ὁ πρίγκιπας ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος | |
| | ἐπιάστη εἰς τὴν Πελαγονίαν καὶ ἦτον εἰς τὴν Πόλιν, | |
| | ἅπερ τὸν ἐκράτει ὁ βασιλέας εἰς φυλακήν του ἀπέσω. | |
| | Ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν γυναῖκα ἐτότε οὐκ εἶχεν | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα ἰσιάστηκεν μὲ τὸν σεβαστοκράτωρ, | |
| | ἐκεῖνον τὸν κὺρ Θεόδωρον, τὸν ἀφέντην τῆς Βλαχίας, | |
| | κ’ ἐπῆρε τὴν θυγάτηρ του βλογητικὴν γυναῖκαν. | |
| | Καὶ ἔποικαν ἀμφότεροι τὸ ἀντρόγυνον ἐκεῖνο | |
| | υἱόν, τὸν ὠνομάσασιν μισὶρ Γγὶ ντὲ λὰ Ρότσε, | |
| | ὅστις γὰρ μετὰ τὴν θανὴν ἐκείνου τοῦ πατρός του | |
| | ἔζησεν καὶ ἐγένετον τῶν Ἀθηνῶν ὁ δοῦκας, | |
| | Μέγαν Κύρην τὸν ἔλεγαν, τῆς Ρωμανίας τὸ ἐπίκλην. | |
| | Κι ὅταν ἐκατεστάθηκεν κ’ ἐγίνη καβαλλάρης, | |
| | ἰσιάστη μὲ τὴν πριγκίπισσαν, τὴν ντάμα Ζαμπέαν ἐκείνην, | |
| | ἐνῷ ἐκράτει τὸν τόπον του ἀπ’ αὐτὴν κ’ ἦτον κυρά του, | |
| | κι ἀπῆρε τὴν θυγάτηρ της βλογητικὴν γυναῖκαν· | |
| | Μαάτα τὴν ἐλέγασιν οὕτως τὴν ὠνομάζαν, | |
| | τοῦ πρίγκιπος γὰρ τοῦ Φλορᾶ ἦτον ἡ θυγατέρα. | |
[§] | | Ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν Γυλιάμος ὁ πατήρ του | |
| | ἔζησε χρόνους ἱκανοὺς ἀφότου ἐμεταστάθη | |
| | ὁ πρίγκιπας γὰρ τοῦ Μορέως, ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος. | |
| | Κι ὅταν ἐξέπεσε ὁ Μορέας τοῦ ρῆγα Κάρλου ἐκείνου, | |
| | τὸν πρῶτον μπάϊλον ποῦ ἔστειλεν ὁ ρῆγας στὸν Μορέαν, | |
| | ἦτον ὁ Ροῦσος ντὲ Σουλῆ, καὶ μετ’ ἐκείνου ἐγίνη | |
| | ὁ δοῦκας γὰρ τῶν Ἀθηνῶν, ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος, | |
| | μπάϊλος καὶ βικάριος ντζενερὰλ ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | |
| | Ὁ ρῆγας τοῦ ἀπέστειλεν τὸ πρόσταγμα ’κ τὴν Πούλιαν, | |
| | τὴν λέγουν οἱ Φράγκοι κομεσίουν, οὕτως τὴν ὀνομάζουν. | |
| | Κ’ ἐνταῦτα ἐπαράλαβεν τ’ ὀφφίκιον τοῦ μπαλιάτου | |
| | καὶ ἦτον μπάϊλος τοῦ ρηγὸς ἕως εἰς τὴν ζωήν του. | |
| | Κ’ ἐτότε εἰς τὴν ἡμέραν του ἔχτισε τὴν Δημάτραν, | |
| | τὸ κάστρον ποῦ ἦτον στὰ Σκορτά, τὸ χάλασαν οἱ Ρωμαῖοι· | |
| | ἀτός του ἐστάθηκεν ἐκεῖ ἐτότε ὁ Μέγας Κύρης | |
| | ἕως οὗ καὶ ἐπληρώθηκεν τὸ κάστρον τῆς Δημάτρας. | |
[§] | | Διαβόντα γὰρ μικρὸς καιρὸς ἀπέθανε ἡ κουντέσσα, | |
| | τοῦ κόντου ντὲ Μπριένε ἡ γυνὴ ὅπου ἦτον αὐταδέλφη | |
| | τοῦ δοῦκα γὰρ τῶν Ἀθηνῶν μισὶρ Γυλιάμου ἐκείνου, | |
| | ἐνῷ ἦτον πρώτη σύμβια τοῦ θαυμαστοῦ στρατιώτου, | |
| | τοῦ ἀφέντη τῆς Καρύταινας, ὡσὰν σὲ τὸ ἀφηγήθην. | |
| | Ἐκείνη γὰρ ἡ ἀρχόντισσα ἔποικεν μὲ τὸν κόντον | |
| | υἱόν, ἐξαίρετον παιδί, τὸ ὠνόμασαν Γατιέρην· | |
| | ἔζησε καὶ ἐγένετον ἄξιος καβαλλάρης, | |
| | στρατιώτης γὰρ ἐξάκουστος εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα, | |
| | ἐκεῖνον ποῦ ἐσκοτώσασιν στὸν Ἁλμυρὸ ἡ Κουμπάνια. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἀπέθανεν ἐκείνη ἡ κουντέσσα, | |
| | διαβόντα ὀλίγος ὁ καιρός, ἀπέθανεν κι ὁ δοῦκας, | |
| | ἐκεῖνος γὰρ τῶν Ἀθηνῶν ὀνόματι Γυλιάμος. | |
| | Ζημία μεγάλη ἐγίνετον ἀπὸ τὸν θάνατόν του, | |
| | διατὸ ἦτο ἀφέντης φρόνιμος, φιλάνθρωπος εἰς πάντας· | |
| | μεγάλη θλίψη ἐγένετον στὸ πριγκιπᾶτο ὅλον. | |
| | Ἐνταῦτα ἐσυνέβηκεν, ἀκούσετε τί ἐγίνη· | |
| | ὁ κόντος Οὗγγος ὠρέχτηκεν, ἐκεῖνος γὰρ ντὲ Μπριένε, | |
| | ἀπὸ τὴν Πούλια ἐπέρασεν κ’ ἦλθεν εἰς τὸν Μορέαν, | |
| | κι ἀπαύτου πάλε ἐδιάβηκεν ὁλόρθα εἰς τὴν Θήβαν, | |
| | λέγας νὰ ἰδῇ τὴν δούκισσαν, νὰ τὴν παρηγορήσῃ, | |
| | διατὸ ἦτο ἐγνέας χηρέψοντα ἀπ’ τὸν μισὶρ Γυλιάμον, | |
| | ἀπὸ τὸν δοῦκαν Ἀθηνῶν, τὸν γυναικάδελφόν του. | |
[§] | | Κι ἀφότου ἀπέσωσεν ἐκεῖ κ’ εἶδεν κ’ ἐσύντυχέ της, | |
| | ἐστάθη ἡμέρες ἱκανὲς λέγας, παρηγορᾷ την. | |
| | Καὶ τόσα ἐσύντυχαν ὁμοῦ, ὠρέχτη ὁ εἷς τὸν ἄλλον, | |
| | μετὰ συμβίβασιν καλὴν ὁ κόντος εὐλογήθη | |
| | τότε τὴν συμπεθέραν του, τὴν δούκισσαν ἐκείνην, | |
| | τοῦ γυναικαδέλφου τὴν γυνὴν εὐλογήθη εἰς γυναῖκαν. | |
| | Ἀφότου ἐσμίξασιν οἱ δύο, ὡς τὸ ἤφερεν τὸ φέρος, | |
| | ἡ ἀρχόντισσα ἐγγαστρώθηκεν κ’ ἔποικεν θυγατέραν· | |
| | Ντζανέτα τὴν ὠνόμασαν, κι ὅσον ἐκαταστάθη | |
| | κ’ ἦλθεν τοῦ νόμου ἡλικίας κ’ ἐγίνετον γυναῖκα, | |
| | ἄντραν τῆς ἐδώκασιν μισὶρ Νικόλαον ἐκεῖνον· | |
| | τὸ ἐπίκλην του ἦτον ντὲ Σανοῦ, δοῦκας ἦτον Νηξίας· | |
| | ποτὲ καλὴν συμβίβασιν οὐκ εἴχασιν τὰ δύο. | |
| | Ἀπὸ ἁμαρτίας ἐγίνετον, τέκνον οὐκ ἐποιῆσαν | |
| | νὰ ἀφήκουν κληρονόμον του, διὰ νὰ κληρονομήσῃ | |
| | εἰς τόσα κάστρη καὶ νησία, τὰ εἶχε ὁ μισὶρ Νικόλαος. | |
[§] | | Ὁ κόντος Οὗγγος ντὲ Μπριένε, ἀφότου εὐλογήθη | |
| | τὴν δούκισσαν τῶν Ἀθηνῶν, τὴν ἀφεντίαν ἀπῆρε, | |
| | τὸν τόπον ὅλο ἀφέντευεν τοῦ Μεγαλοκυράτου, | |
| | κ’ εἶχεν εἰς ἀβοερίαν αὐτοῦ τὸν Γγίον ντὲ λὰ Ρότζε | |
| | ἕως οὗ ἔζη ἡ μητέρα του, ἡ δούκισσα ἐκείνη. | |
| | Διαβόντα γὰρ χρόνοι κἄν δύο, ἀπέθανε ἡ κουντέσσα, | |
| | κι ὁ κόντος Οὗγγος ἐδιάβηκεν τὸν τόπον του τῆς Πούλιας. | |
| | Κι ἀφότου ἦλθεν ὁ Γιωτὴς τοῦ νόμου ἡλικίας, | |
| | τὴν ἀφεντία ἐπαράλαβεν, τὸ Μεγαλοκυρᾶτο. | |
| | Καβαλλάρης ἐγένετον, καλὸς ἀφέντης ἦτον, | |
| | Μέγαν Κύρην τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλη τῶν Ἑλλήνων, | |
| | δοῦκας ἦτον τῶν Ἀθηνῶν, ὄνομα μέγαν εἶχεν· | |
| | μόνον γὰρ ἀπὸ ἁμαρτίας, διατὸ ἐδίαγε εἰς πονηρίαν, | |
| | ὁ Θεὸς οὐδὲν τοῦ ἔδωκεν νὰ ποιήσῃ κληρονόμον, | |
| | νὰ ἀφήκῃ ἀπὸ τὴν σάρκαν του παιδὶ τοῦ νὰ ἀφεντέψῃ | |
| | τὸν τόπον καὶ τὴν ἀφεντίαν, τὴν εἶχαν οἱ γονεῖς του. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ παύομαι ἐδῶ νὰ λέγω διὰ ἐκεῖνον, | |
| | τὸν μισὶρ Γγὶ ντὲ λὰ Ρότζε, τὸν Μέγαν Κύρη ἐκεῖνον, | |
| | καὶ θέλω νὰ σὲ ἀφηγηθῶ διὰ τὸν μισὲρ Νικόλαον, | |
| | τὸ ἐπίκλην τοῦ ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ, τὸ πῶς γὰρ εὐλογήθη | |
| | κι ἀπῆρεν εἰς γυναῖκαν του τὴν πριγκίπισσαν Μορέως, | |
| | ἐκείνη ὅπου ἦτον σύμβια τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἀπέθανεν ὁ πρίγκιπα Γυλιάμος, | |
| | ἀπόμεινε ἡ πριγκίπισσα, ἐκείνη ἡ γυνή του, | |
| | (ἐνῷ ἦτον αὐταδέλφισσα ἐκεινοῦ τοῦ Δεσπότου, | |
| | κὺρ Νικηφόρου ἐκεινοῦ, τοῦ ἀφέντη γὰρ τῆς Ἄρτας), | |
| | χήρα, καὶ ἦτον στὸν Μορέαν κ’ εἶχεν χωρία πλεῖστα, | |
| | ἐνῷ ἐκράτει καὶ ἐνομεύετον στὸν κάμπον τοῦ Μορέως· | |
| | ὡσαύτως στὸ καστελλανίον, ἐκεῖνο τῆς Καλαμάτας, | |
| | εἶχεν ὅπου ἀφέντευεν χώραν τὸ Μανιατοχῶριν, | |
| | τὸν Πλάτανον καὶ τὸ Γλυκὺ κι ἄλλα χωρία μετ’ αὖτα. | |
[§] | | Ἐνταῦτα ὁ μισὶρ Νικόλαος ντὲ Σαίντ Ὀμὲρ ὁ γέρος, | |
| | ὡς ἦτον μέγας κ’ εὐγενὴς κ’ εἶχε πολὺ λογάριν, | |
| | καὶ ἦτον ἀποθάνοντα ἡ πρώτη του γυναῖκα, | |
| | (ὅπου ἦτον γὰρ πριγκίπισσα τῆς πόλεως Ἀντιοχείας, | |
| | ἀπὸ τὴν ὅποιαν ἔλαβεν πλοῦτος, λογάρι εἰς δόξαν), | |
| | ὡς εὐγενὴς καὶ φρόνιμος ἰσιάστηκεν κι ἀπῆρεν | |
| | ἐκείνην τὴν πριγκίπισσαν, ὅπου ἦτον τοῦ Μορέως, | |
| | γυναῖκαν του εὐλογητικὴν, οὕτως τὴν εὐλογήθη, | |
| | καὶ δι’ αὐτὸ ἦλθεν στὸν Μορέαν καὶ ἦτον μετ’ ἐκείνην. | |
| | Ἀπὸ τοῦ πλούτου τοῦ πολλοῦ, τὴν ἀφεντίαν ὅπου εἶχεν, | |
| | τὸ κάστρον τοῦ Σαὶντ Ὀμερίου, ὅπου ἦτον εἰς τὴν Θήβαν, | |
| | ἐποίησεν, κ’ ἔχτισεν αὐτὸ κάστρο ἀφιρὸν εἰς σφόδρα· | |
| | οἰκήματα ἔποικε εἰς αὐτὸ διὰ ἕναν βασιλέαν. | |
| | Ἔποικεν γὰρ κ’ ἐχτίσεν το κ’ ἐκαταϊστόρησέν το | |
| | τὸ πῶς ἐκουγκεστήσασιν οἱ Φράγκοι τὴν Συρίαν. | |
| | Τὸ ὅποιον ἐχαλάσασιν μετὰ ταῦτα ἡ Κουμπάνια | |
| | διὰ φόβον ὅπου εἴχασιν ἀπὸ τὸν Μέγαν Κύρην, | |
| | τὸν δοῦκαν γὰρ τῶν Ἀθηνῶν, τὸν λέγουσιν Γατιέρην· | |
| | πολλάκις μὴ τὸ ἔπιασεν κ’ ἐσέβηκεν εἰς αὖτο | |
| | καὶ μετὰ ἐκεῖνο ἐκέρδισε τὸ Μεγαλοκυρᾶτο. | |
| | Ἔδε ἁμαρτίαν ὅπου ἔποικαν οἱ δόλοι Κατελάνοι | |
| | κ’ ἐτέτοιον κάστρο ἐχάλασαν κ’ ἐτέτοιον δυναμάριν! | |
| | Ὡσαύτως καὶ ἐποίησεν μισὶρ Νικόλαος ἐκεῖνος | |
| | στὴν χώραν τοῦ Μανιατοχωρίου, ἕναν μικρὸν καστέλλιν | |
| | διὰ φύλαξιν τοῦ τόπου του κατὰ τῶν Βενετίκων. | |
| | Καὶ μετὰ ταῦτα ἔχτισεν τὸ κάστρον τοῦ Ἀβαρίνου | |
| | εἰς λογισμὸν καὶ εἰς σκοπὸν νὰ ποιήσῃ πρὸς τὸν ρῆγαν, | |
| | νὰ τὸ ἔχῃ δώσει εἰς κληρονομίαν ἐκεινοῦ καὶ τοῦ ἀνεψίου του, | |
| | τοῦ μεγάλου πρωτοστράτορος, μισὶρ Νικόλας ἄκω. | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἔδραμε ὁ καιρὸς κι ἀπόθανε ὁ Μέγας Κύρης, | |
| | ὅπου ἦτον μπάϊλος στὸν Μορέαν καὶ μετ’ ἐκείνου ἐτέθη | |
| | μπάϊλος βικάριος ντζενερὰλς ὁ μισὶρ Γγὶς ἐκεῖνος, | |
| | τὸν ἔλεγαν γὰρ Τρεμουλᾶν, ἀφέντην τῆς Χαλαντρίτσας. | |
[§] | | Κι ἀφότου γὰρ ἀπόθανεν ὁ Τρεμουλᾶς ἐκεῖνος | |
| | ἀπόστειλεν προστάγματα ἀπὸ τὴν Πούλια ὁ ρῆγας | |
| | τοῦ μισὶρ Νικολάου ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ, νὰ ἔνι ἐκεῖνος μπάϊλος. | |
| | Κ’ ἐνταῦτα ἐπαράλαβεν τὸ ὀφφίκιον τοῦ μπαλιάτου | |
| | κ’ ἔπραττε κ’ ἐδιόρθωνε τὸν τόπον εἰς εἰρήνην, | |
| | ὡς εὐγενὴς καὶ φρόνιμος ποῦ ἦτον ἀπάνω εἰς ὅλους. | |
[§] | | Εἰς τὸν καιρὸν τῆς ἐξουσίας τοῦ γέρο μισὶρ Νικολάου, | |
| | ἐκείνου γὰρ ντὲ Σαὶντ Ὀμέρ, ὁ τῆς Θηβοῦ ἀφέντης, | |
| | ὅπου ἦτον μπάΐλος στὸν Μορέαν ἐκεῖνες τὲς ἡμέρες, | |
| | ὁκάποιος Φράγκος εὐγενής, ποῦ ἦτον ἐκ τὴν Τσαμπάνιαν, | |
| | μισὶρ Ντζεφρὲ τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλην ντὲ Μπριέρες, | |
| | ἐξάδελφος ἦτο ἐκεινοῦ τοῦ ἀφέντη τῆς Καρυταίνου. | |
| | Κι ὡς ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν ὅτι ἐμεταστάθη | |
| | ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας, ὅπου ἦτο ἐξάδελφός του, | |
| | κι οὐδὲν ἐνέμεινε ἀπ’ αὐτοῦ παιδί του κληρονόμος, | |
| | ἦλθεν του ὄρεξις καλὴ κ’ εἰς λογισμὸν ἐβάλθη | |
| | νὰ ἀπέλθῃ γὰρ εἰς τὸν Μορέαν, ὡς προγγενὴς ὅπου ἦτον | |
| | τοῦ ἀφέντη τῆς Καρύταινας, νὰ ἔχῃ τὸ ἰγονικόν του. | |
| | Τὸν τόπον του ἐσημάδηψεν κ’ ὑπέρπυρα ἐδανείστη, | |
| | σιργέντες ὀχτὼ ἐρρόγεψεν ὅπου ἦλθαν μετ’ ἐκεῖνον. | |
| | Ἀπὸ ἀρχιερεῖς, καβαλλαρίους ἀπῆρεν μαρτυρίες | |
| | ἐγράφως μὲ τὲς βοῦλλες τους, τὸ πῶς ἐμαρτυροῦσαν, | |
| | ὅτι ἦτον γὰρ ἐξάδελφος ἐγνήσιος, κατὰ σάρκα, | |
| | τοῦ ἀφέντη τῆς Καρύταινας, τοῦ μισὶρ Ντζεφρὲ ντὲ Μπριέρες. | |
| | Οἰκονομήθη εὐγενικά, ἀπῆρε ὀχτὼ σιργέντες, | |
| | ἐξέβη ἀπὸ τὸν τόπον του κ’ ἐβάλθη νὰ ὁδεύῃ. | |
[§] | | Καὶ ἦλθεν στὴν Ἀνάπολιν κ’ ηὗρεν τὸν ρῆγαν Κάρλον | |
| | τὲς μαρτυρίες τοῦ ἔδειξεν ἐκεῖνες ὅπου ἐβάστα | |
| | τὸ πῶς ἦτον ἐξάδελφος τοῦ ἀφέντη τῆς Καρυταίνου | |
| | καὶ ἦλθεν πρὸς τὸ σύνηθες ὅπου ἔχουσιν οἱ Φράγκοι, | |
| | ὡς γονικάρχος, συγγενὴς νὰ ἔχῃ τὸ ἰγονικόν του. | |
| | Τὸ ὁμάτζιον του ἐπρεζάντισε, ὡς ἔνι τὸ συνήθειον. | |
[§] | | Κι ὁ ρῆγας, ὡς τὸ ἤκουσεν κ’ εἶδεν τὲς μαρτυρίες του, | |
| | ὥρισεν καὶ ἐγράψασιν στὸν μπάϊλον τοῦ Μορέως, | |
| | ἐκείνου γὰρ ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ τοῦ γέρο μισὶρ Νικολάου, | |
| | νὰ ποιήσῃ νὰ ἐλθοῦν οἱ ἅπαντες λίζιοι τοῦ Μορέως, | |
| | οἱ ἀρχιερεῖς κ’ οἱ φρόνικοι ὅλου τοῦ πριγκιπάτου, | |
| | νὰ ποιήσῃ κούρτην δυνατὴν, νὰ ἰδοῦν τὲς μαρτυρίες του, | |
| | ὅπου ἤφερεν ἐκ τὴν Φραγκίαν μισὶρ Ντζεφρὲς ἐκεῖνος· | |
| | κ’ εἰ μὲν εὑροῦν ὅτι ζητεῖ μὲ τρόπον δικαιοσύνης | |
| | τὸ κάστρον τῆς Καρύταινας μετὰ τῆς περιοχῆς της, | |
| | νὰ τοῦ τὴν δώσῃ τὴν νομὴν καὶ νὰ τὴν ρεβεστίσῃ. | |
[§] | | Εἴδασι γὰρ τὸν ὁρισμὸν, ὅπου ἔστελνεν ὁ ρῆγας, | |
| | ἡ κούρτη, ὅπου ἤσασιν ἐκεῖσε εἰς τὴν Κλαρέντσαν, | |
| | κι ἀνέγνωσαν τὲς μαρτυρίες ὅπου ἤφερεν μετ’ αὖτον. | |
| | Κι ἀφότου ἐσύντυχαν πολλά, κ’ εἶπαν καὶ ἀναφέραν, | |
| | ἦλθαν καὶ ἀναφέρασιν τὴν πρᾶξιν ὅπου ἐποῖκεν | |
| | ὁ ἀφέντης τῆς Καρύταινας εἰς τὸν καιρὸν ἐκεῖνον, | |
| | ὅταν ἐρροβόλεψεν κ’ ἐδιάβη εἰς τὴν Θήβαν, | |
| | καὶ ἦλθεν κ’ ἐπολέμησεν μετὰ τὸν Μέγαν Κύρην, | |
| | ἀρματωμένος εἰς φαρίν, τὸν πρίγκιπα Γυλιάμον, | |
| | ὅπου ἦτο ἀφέντης φυσικὸς, κ’ ἐκράτει ἀπὸ ἐκεῖνον | |
| | τὸ κάστρον τῆς Καρύταινας καὶ ὅλον του τὸν τόπον. | |
| | Ἀπίστησε τὸν ἀφέντην του κ’ ἐγίνη δημηγέρτης, | |
| | κ’ ἐνταῦτα ἀκληρήθηκεν ἐκεῖνος κ’ ἡ γενεά του· | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα οἱ ἅπαντες ὅλου τοῦ πριγκιπάτου | |
| | τὸν πρίγκιπα ἐδεήθησαν κ’ ἐπαρακάλεσάν τον, | |
| | καὶ ἔστρεψεν τὸν τόπον του μὲ συμφωνίαν καὶ τρόπον, | |
| | ὡς δόμα νέον τοῦ τὸ ἔδωκεν νὰ τὸ κληρονομήσουν | |
| | ἂν ποιήσῃ τέκνα ἀπ’ αὐτοῦ, νὰ ἔνι ἀπὸ τὸ κορμί του. | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἐλαλήσασιν κ’ ἦλθεν ὁ καβαλλάρης | |
| | ἐκεῖνος ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ἐκεῖσε εἰς τὴν κούρτην. | |
| | Ὁ ἐπίσκοπος τῆς Ὤλενας ἐβάσταξε τὸν λόγον | |
| | καὶ εἶπεν του λεπτομερῶς τὴν τήρησιν τῆς κούρτης, | |
| | τὴν πρᾶξιν ὅπου ἔποικεν ὁ ἀφέντης τῆς Καρυταίνου, | |
| | καὶ πῶς ἀκλήρησαν αὐτὸν κι ὅλην του τὴν γενέαν | |
| | πρὸς τὰ συνήθεια ὅπου ἔχουσιν εἰς ὅλα τὰ ρηγᾶτα· | |
| | ὅποιον εὑροῦσιν ἄπιστον, νὰ ἔνι δημηγέρτης, | |
| | πρῶτα ἀκληρᾶται ὁλοστινὸς κι ἀπαύτου ἡ γενεά του | |
| | ἀπὸ ὅσον τόπον κι ἀφεντίαν ἔχει καὶ ἀφεντεύει. | |
| | «Ἐνταῦτα, φίλε μας καλέ, λέγομεν τὴν ἀλήθειαν, | |
| | ἐσὲν δίκαιον οὐδὲν ἔρχεται ἐκ τοῦτο ὅπου ἀνακράζεις». | |
[§] | | Ἀκούσων ταῦτα ὁ μισὶρ Τζεφρὲς ἐκεῖνος ντὲ Μπριέρες, | |
| | τὸ πῶς ἀπῆρε ἀπόφασιν ἐκ τὸν σκοπὸν ὅπου εἶχεν, | |
| | ἐδιέβη εἰς τὴν κατούνα του κ’ ἐκάτσε κατὰ μόνας· | |
| | ἔκλαψεν καὶ ἐθρήνησεν ὥσπερ νὰ εἶχεν χάσει | |
| | τὸ ρηγᾶτον τὸ τῆς Φραγκίας, ἐὰν ἦτον ἐδικόν του. | |
[§] | | Διαβόντα γάρ ἡμέρες δύο, ἐβάλθη νὰ σκοπίζῃ | |
| | καὶ νὰ ἀνεβάζῃ λογισμοὺς πῶς ἠμπορεῖ νὰ πράξῃ· | |
| | ὅτι ἂν στραφῇ εἰς τὴν Φραγκίαν, ἂν οὐδὲν ποιήσῃ ἔργον, | |
| | νὰ μείνῃ εἰς τὴν Ρωμανίαν, νὰ εὕρῃ οἰκονομίαν του, | |
| | ὅλοι τὸν θέλουσι γελᾷ μέμφεσται κι ὀνειδίζει, | |
| | διότι ἐστράφη ἄνεργος, τὴν ἔξοδόν του ἐχάσε. | |
| | Ἐν τούτῳ εἶπε πρὸς αὐτὸν· κάλλιον τοῦ νὰ ἀποθάνῃ | |
| | περὶ νὰ μείνῃ ἄνεργος τοῦ νὰ μὴ διαφορήσῃ. | |
| | Ὁκάποιον ηὗρεν τοπικὸν ἄνθρωπον κ’ ἐφιλεύτη· | |
| | ἐρώτησέ τον ἀκριβῶς νὰ τὸν πληροφορέσῃ, | |
| | τὰ κάστρη ὅπου εἶναι εἰς τὰ Σκορτά, τὸ Ἀράκλοβο, πῶς στέκει, | |
| | ὡσαύτως κ’ ἡ Καρύταινα, πῶς ἔνι καμωμένη, | |
| | καὶ ποῖον ἔν’ δυναμώτερον καὶ τί λαὸν νὰ ἐπάρῃ. | |
| | Κ’ ἐκεῖνος, ὅπου ἔξευρεν τῶν δύο καστρῶν τὴν στρῶσιν, | |
| | λεπτῶς τοῦ τὰ ἐδιερμήνεψεν κ’ ἐκαθοδήγησέ τον, | |
| | τὸν τόπον ὅπου ἵστονται καὶ τί λαὸν νὰ ἐπάρουν. | |
| | Κι ἀφότου ταῦτα ἤκουσεν ἐπῆρεν τὸν σκοπόν του, | |
| | ἐμίσσεψε ἀπὸ τὸν Μορέαν κ’ ἦλθεν στὸ Ξενοχῶριν· | |
| | κι ὅσον ἀπέσωσεν ἐκεῖ, εἶπεν ὅτι ἐξαλίστη, | |
| | τὸ κοιλιακὸν τὸν ἔπιασεν, ἔλεγε τῶν ἀνθρώπων, | |
| | κ’ ἐρώτησε τὸ ποῦ νὰ εὐρῇ νερὸν ἀπὸ γιστέρνα, | |
| | διατὶ ἔνι στητικὸν νερὸν καὶ σταίνει τὴν κοιλίαν. | |
| | Κι ὁκάποιος ὅπου ἦτον ἐκεῖ, ὅπου ἦτον ἐκ τὸν τόπον, | |
| | τὸν εἶπεν εἰς τὸ Ἀράκλοβον εἶναι καλὲς γιστέρνες, | |
| | κι ἂς στείλῃ νὰ τοῦ δώσουσιν ἐκ τὸ νερὸν ἐκεῖνο | |
| | κ’ ἐνταῦτα ἤθελε ὠφεληθῆ ἀπὸ τὴν ζάλην ποῦ εἶχεν. | |
[§] | | Ἐνταῦτα κράζει ἕναν του σιργέντην ὅπου ἠγάπα | |
| | κι ὅπου εἶχεν στὸ μυστήριον του πολλὰ ἀποθαρρεμένον, | |
| | καὶ λέγει του· «Ἔπαρε φλασκί, καὶ ἄμε εἰς τὸ κάστρον | |
| | αὐτοῦ σιμὰ στὸ Ἀράκλοβον κ’ εἰπὲς τὸν καστελλᾶνον, | |
| | τὸ πῶς γὰρ τὸν παρακαλῶ νὰ ὁρίσῃ, νὰ σὲ δώσουν | |
| | ἐκ τῆς γιστέρνας τὸ νερόν, χρήζω το διὰ ἰατρείαν του, | |
| | διατὶ μὲ τὸ ὥρισε ὁ ἰατρὸς κ’ εἶπεν ὅτι ὠφελεῖ με. | |
| | Καὶ πρόσεξε, ὡς φρόνιμος, νὰ σέβῃς εἰς τὸ κάστρον, | |
| | πῶς στήκει, καὶ τὰ ἔμπατα, τὸ πόσοι τὰ φυλάγουν, | |
| | νὰ μὲ τὸ εἰπῇς στὸ στρέμμα σου, νὰ μὲ τὸ διερμηνέψῃς, | |
| | καὶ μὴ τολμήσῃς νὰ τὸ εἰπῇς ἀνθρώπου γεννημένου». | |
| | Ἐνταῦτα ὁ σιργέντης του ἀπῆλθεν εἰς τὸ κάστρον· | |
| | τὸν καστελλάνον ηὕρηκεν, γλυκέα τὸν χαιρετίζει, | |
| | ἐκ μέρους γὰρ τοῦ ἀφέντου του ἐπαρακάλεσέ τον | |
| | νὰ ὁρίσῃ νὰ τὸν δώσουσι νερὸν ἐκ τὴν γιστέρναν. | |
| | Κι ὁ καστελλᾶνος παρευτὺς ὥρισε, ἐδώκανέ τον· | |
| | ἐσέβη ἀτός του εἰς τὸν γουλᾶν κ’ ἐκατεστόχαξέ το, | |
| | ἐστράφη εἰς τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ κ’ εἶπεν του ὅσον εἶδε. | |
| | Κἄν δέκα ἡμέρες ἔποικε κ’ ἔλεγεν, ζάλην ἔχει· | |
| | κι ἀενάως ὁ σιργέντης του ὑπῆγεν εἰς τὸ κάστρον, | |
| | καὶ ἤφερνέν του τὸ νερὸν ἀενάως νὰ τὸ πίνῃ. | |
| | Καὶ μετὰ ταῦτα ἐμήνυσεν τοῦ καστελλάνου νὰ ἔλθῃ, | |
| | παρακαλῶντα, ἀξιώνοντα διὰ νὰ τοῦ ἔχῃ συντύχει. | |
| | Κι ὁ καστελλᾶνος παρευτὺς ἦλθε στὸν καβαλλάρην. | |
| | Τὸ ἰδεῖ τον ὁ μισὶρ Ντζεφρές, γλυκέα τὸν ἀποδέχτη, | |
| | εἶπε του τὴν ἀστένειον του κ’ ἐπαρακάλεσέ τον, | |
| | νὰ τὸν δεχτῇ εἰς τὸ κάστρον του μὲ ἕναν τσαμπρελιᾶνον, | |
| | νὰ τοῦ ἔχῃ δώσει τσάμπραν μίαν νὰ κοίτεται εἰς αὔτην, | |
| | ὡς διὰ νὰ πίνῃ τὸ νερὸν ἔγκαιρον τῆς γιστέρνας· | |
| | κ’ ἡ φαμελία του ἡ ἕτερη νὰ εἶναι εἰς τὸν μποῦρκον. | |
| | Κι ὁ καστελλᾶνος παρευτύς, οὐ μὴ σκοπῶντα δόλον, | |
| | εἶπεν καὶ ὑποσχήθη του νὰ τὸν δεχτῇ εἰς τὸ κάστρον· | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα ὁ μισὶρ Ντζεφρές, τὴν δεύτερην ἡμέραν, | |
| | ἐπῆρε τὴν κατούνα του κι ἀπῆλθεν εἰς τὸ κάστρον. | |
[§] | | Ἐσέβη ἀπέσω εἰς τὸν γουλᾶν, ἐδῶκαν του τὴν τσάμπραν, | |
| | ἐποίησαν τὸ κρεββάτι του κ’ ἐκοίτετον ἐκεῖσε. | |
| | Ἕναν σιργέντην μοναξὸν εἶχεν ἐκεῖ μετ’ αὖτον, | |
| | κ’ ἡ ἕτερή του φαμελία ἦτον ἐκεῖ εἰς τὸν μποῦρκον. | |
| | Ὥρισε καὶ ἠφέρασιν τὰ ροῦχα του εἰς τὸ κάστρον | |
| | κι ἀπέσω εἰς τὰ ροῦχα του ἦσαν καὶ τ’ ἄρματά τους. | |
| | Ἐκεῖνος γὰρ ἀδιάλειπα εἰς τὸ κρεββάτι ἐκοῖτον· | |
| | τὸν κασνελλᾶνον ἔκραζε καὶ ἤσθιε μετ’ αὖτον· | |
| | τόσην τιμὴν κι ἀναδοχὴν ἔδειχνε πρὸς ἐκεῖνον | |
| | διὰ νὰ θαρρέσῃ εἰς αὐτόν, νὰ τὸν ἔχῃ ἀπεργώσει. | |
[§] | | Κι ὅσον τὸν ἀποθάρρεσεν καὶ εἶδε τὸν καιρόν του, | |
| | κράζει τοὺς σιργέντες του ὅπου εἶχεν ἐδικούς του, | |
| | εἶπεν, ὅτι διάταξιν θέλει διὰ νὰ ποιήσῃ | |
| | φοβούμενος τὸν θάνατον διὰ τὴν ἀστένειον ποῦ εἶχεν· | |
| | ἔβαλεν καὶ ὠμόσαν του κρυφῶς εἰς τὸ κελλίν του | |
| | νὰ κρύψουν τὸ τοὺς θέλει εἰπεῖ καὶ νὰ τοῦ συνεργήσουν | |
| | ἂν ποιήσῃ ἐκεῖνο τὸ σκοπᾷ καὶ βούλεται πληρῶσαι. | |
| | Κι ἀφότου ὑπωμόσασιν, ἄρξετον νὰ τοὺς λέγῃ· | |
[§] | | «Συντρόφοι, φίλοι κι ἀδελφοί, ὅπου ἤλθετε μετ’ ἔμου | |
| | ἐδῶ εἰς τὰ μέρη Ρωμανίας, ἐξεύρετε τὸν τρόπον, | |
| | τὸ πῶς ἐβιάστην κ’ ἔβαλα τὸν τόπον μου σημάδιν | |
| | διὰ νὰ ἔλθω τιμητικὰ εἰς θάρρος καὶ ἐλπίδα | |
| | νὰ ἐπάρω τὴν Καρύταιναν μετὰ τὴν περιοχὴν της, | |
| | τὴν ὅποια ἐχτίσαν κ’ ἔποικαν ἐκεῖνοι οἱ συγγενεῖς μου, | |
| | τὸν ὅποιον τόπο ἐκέρδισαν μὲ τὸ σπαθὶ οἱ ἐδικοί μου. | |
[§] | | Καὶ εἴδετε κι ἀκούσετε τοὺς δήμιους Μοραΐτες, | |
| | τὸ πῶς μὲ ἀκληρήσασιν κ’ ἐβγάλασίν με ἀπ’ αὖτο. | |
[§] | | Καὶ θλίβομαι κ’ ἐντρέπομαι, πικρίαν μεγάλην ἔχω. | |
| | Ἐν τούτῳ ἐγὼ ἐσκόπησα στὸ ἐδικόν σας θάρρος, | |
| | μόνι νὰ βοηθήσετε, ὡς ἔχω τὰς ἐλπίδας, | |
| | νὰ ποιήσω πρᾶγμα φοβερόν, τὸ θέλομεν ἀκούσει. | |
| | Τοῦτο τὸ κάστρο ἐβλέπετε, τὴν δύναμιν ὅπου ἔχει· | |
| | ὀλίγοι ἄνθρωποι ἠμποροῦν νὰ τὸ ἔχουσι φυλάττει, | |
| | ἀφῶν ἔχει σωτάρχισιν κ’ ἔνι ἀφιρωμένον· | |
| | μέσα στὸν τόπον τῶν Σκορτῶν κοίτεται κι ἀφεντεύει. | |
| | Ἂς τὸ κρατήσωμεν διὰ ἐμᾶς νὰ τὸ ἔχωμε ἀφεντέψει, | |
| | νὰ εἰποῦμεν ὅτι θέλομεν νὰ τὸ ἔχωμεν πουλήσει | |
| | τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως ἐκείνων τῶν Ρωμαίων. | |
| | Λογίζομαι, τὸ ἀκούσει το ὁ μπάϊλος τοῦ Μορέως, | |
| | νὰ ἔνι πολλὰ χαιράμενος νὰ ἰσιαστῇ μετ’ ἔμας, | |
| | τὸ κάστρον τῆς Καρύταινας μὲ τῶν Σκορτῶν τὸν δρόγγον | |
| | νὰ μὲ τὸ δώσῃ καὶ κρατῶ ἐγὼ κάλλιο ἐκ τὸν ρῆγαν, | |
| | περὶ νὰ δώσω τῶν Ρωμαίων τὸ κάστρον τοῦ Ἐρεοκλόβου. | |
| | Ἐπεὶ ἂν εἶχαν οἱ Ρωμαῖοι ἐτοῦτο τὸ καστέλλιν, | |
| | ἐκέρδαιναν καὶ τὰ Σκορτὰ κι ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο». | |
[§] | | Τὸ ἀκούσει αὐτὸ οἱ σιργέντες του, ἰσιάστησαν ἀλλήλως | |
| | κ’ ἐδιάκριναν πῶς νὰ γενῇ καὶ πῶς νὰ τὸ πληρώσουν. | |
[§] | | Κ’ εἰς τοῦτο ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ἐδιόρθωσεν τὸ πρᾶγμα | |
| | λέγει τους· «Ἐγὼ ἤκουσα, αὐτοῦ ἔξω ἔνι ταβέρνα | |
| | ὅπου πουλιέται τὸ κρασὶ κ’ ἐβγαίνει ὁ καστελλᾶνος | |
| | καὶ κάθηται πολλὲς φορὲς καὶ πίνει μὲ τοὺς ἄλλους. | |
| | Λοιπὸν ἐμέναν φαίνεται νὰ πράξωμεν ὡς σᾶς λέγω· | |
| | ἀφότου ἔχομεν ἐδῶ ψωμὶν καὶ παξιμάδιν, | |
| | κρασίν, νερὸν καὶ ἄρματα ὅσον μᾶς κάμνει χρεία, | |
| | ἐβγᾶτε εἰς παραδιαβασμὸν αὐτοῦ ἔξω εἰς τὴν ταβέρναν, | |
| | θέλετε δύο, θέλετε τρεῖς, οἱ ἐπιδεξιώτεροί σας· | |
| | τὸν καστελλᾶνον κράξετε, ὁμοίως τὸν κοντοσταῦλον, | |
| | καὶ τοὺς σιργέντες μετ’ αὐτούς, ὅλους τοὺς πρωτοτέρους. | |
| | Δηνέρια ἔχετε πολλά, δότε τοῦ ταβερνάρη, | |
| | ἐπάρετε πολὺν κρασὶν καὶ πίνετε μετ’ αὔτους, | |
| | καὶ τόσα τοὺς ποτίσετε τοῦ νὰ ἔχουσιν μεθύσει. | |
| | Ἐσεῖς δὲ νὰ προσέξετε μὴ πιάσῃ καὶ πιέτε | |
| | τοσὸν κρασὶν μετ’ ἐκεινοὺς τοῦ νὰ σᾶς σκανταλίσῃ | |
| | καὶ χάσωμεν τὰ ἐλπίζομεν νὰ ἔχωμεν ὀρθώσει. | |
| | Κι ἀφότου ἐγνωρίσετε ὅτι εἶναι μεθυσμένοι, | |
| | ἕνας, ὁ πρῶτος ἀπὸ ἐσᾶς, ἂς ἔβγῃ εὐθέως ἐκεῖθεν, | |
| | ἐδῶ εἰς τὸ κάστρον ἂς ἐλθῇ κ’ ἐνταῦτα ἂς ἔλθῃ κι ἄλλος. | |
[§] | | Καὶ τὸν πορτάριν πιάσετε καὶ ρίξετέ τον ἔξω, | |
| | καὶ τὰ κλειδία του ἐπάρετε καὶ κλείσετε τὴν πόρταν. | |
| | Κ’ εὐθέως ἀπάνω εἰς τὰ τειχέα τῆς πόρτας ἀνεβᾶτε, | |
| | τὴν πόρταν νὰ φυλάξατε μὴ βάλουσιν ἱστίαν | |
| | καὶ κάψουσιν καὶ σέβουσιν ἐδῶ καὶ πιάσουνέ μας, | |
| | καὶ χάσωμεν τὰ ἐλπίζομεν καὶ λέγομεν ποιήσει». | |
[§] | | Ὡς τὸ ὥρισε ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς κι ὡσὰν τὸ ἐδιερμηνέψεν, | |
| | οὕτως γὰρ καὶ τὸ ἔποικαν οἱ Φράγκοι ἡ φαμελία του· | |
| | οἱ Φράγκοι ἐρροβόλεψαν κ’ ἐπιάσασιν τὸ κάστρον. | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἐποίησεν ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς, τὲς φυλακὲς ἐβγάλαν· | |
| | δώδεκα ἤσασιν ἐκεῖ χωριάτες καὶ Ρωμαῖοι. | |
| | Ἔκραξε δύο ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους καὶ γράφει τους πιττάκια | |
| | ὁ ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς τὸ ἔγραψεν ὅπου ἔξευρεν νὰ γράφῃ· | |
| | στοῦ βασιλέως τὴν κεφαλὴν τὸ ἀπέστειλεν μὲ ἐκείνους, | |
| | γράφων, παραδηλώνοντα νὰ ἔλθῃ σπουδαίως ἐκεῖσε | |
| | στὸ κάστρον ὅπου ἔπιασε, Ὀρεόκλοβον τὸ λέγουν, | |
| | νὰ τὸ πουλήσῃ εἰς ὑπέρπυρα νὰ τοῦ τὸ παραδώσῃ. | |
| | Κ’ ἐκεῖνος, ὡς τὸ ἤκουσεν, ἐχάρηκεν μεγάλως· | |
| | γοργὸν σπουδαίως ἐσώρεψεν ὅλα του τὰ φουσσᾶτα | |
| | κ’ ἐκίνησεν καὶ ἔρχετον σπουδαίως ὅσα ἠμπόρει, | |
| | ἀπῆλθεν κ’ ἐκατάλαβεν στὸ πέραμα τοῦ Ἀλφέως, | |
| | στὸ παραπόταμον τοῦ Ἀλφέως, εἰς τὸν Ὀμπλὸν τὸ λέγουν· | |
| | ἐκεῖ τὲς τέντες του ἔστησεν κ’ ἔπεσεν τὸ φουσσᾶτο. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἐγένετον τὸ πιάσμα τοῦ Ὀρεοκλόβου, | |
| | ὁ καστελλᾶνος παρευτύς, Φιλόκαλος τὸ ὄνομά του, | |
| | στὸν κιβιτᾶνον ἔστειλεν μαντατοφόρους δύο, | |
| | μισὶρ Σιμοῦν τὸν ἔλεγαν, τὸ ἐπίκλην ντὲ Βιδόνη· | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀράχοβαν, τὴν λέγουσιν μεγάλην, | |
| | ἦτον μὲ τὸν λαὸν τῶν Σκορτῶν στὴν γαρνιζοῦν ἐτότε. | |
| | Τὸ πρᾶγμα τοῦ ἀφηγήθησαν καὶ τὴν δημηγερσίαν | |
| | ὅπου ἔποικε ὁ μισὶρ Ντζεφρές, ἐκεῖνος ντὲ Μπριέρες, | |
| | ἐπιάσε γὰρ τὸ Ὀρεόκλοβον, θέλει νὰ τὸ πουλήσῃ | |
| | τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως, ἐμήνυσέ του νὰ ἔλθῃ | |
| | νὰ τοῦ δώσῃ τὰ ὑπέρπυρα, τὸ κάστρον νὰ ἔχῃ ἐπάρει. | |
[§] | | Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Σιμοῦς, εὐθέως καβαλλικεύει | |
| | μὲ ὅσον λαὸν εὑρέθηκεν ἐτότε ἐκεῖ μετ’ αὖτον. | |
| | Καταπαντοῦθε ἐμήνυσεν νὰ ἔρχεται ὁ λαός του· | |
| | σπουδαίως ἐκατέλαβεν στὸ κάστρον τοῦ Ὀρεοκλόβου. | |
| | Τὸν γῦρον τὸ ἐτριγύρισεν μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν, | |
| | τὰ διάβατα ὅλα ἔπιασεν, τὲς στράτες καὶ κλεισοῦρες, | |
| | ὅπως μὴ σέβῃ ἢ ἐξεβῇ ἄνθρωπος εἰς τὸ κάστρον | |
| | νὰ φέρῃ ἢ ἐπάρῃ τίποτε μαντᾶτο ἐκ τοὺς Ρωμαίους, | |
| | ἐνταῦτα γὰρ ὅπου ἔσωσεν μισὶρ Σιμοῦς ἐκεῖνος, | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὸ Ὀρεόκλοβον μὲ τὸν λαὸν ὅπου εἶχεν. | |
| | Μαντατοφόρους ἔστειλεν σπουδαίως εἰς τὸν μπάϊλον | |
| | στὸν μισίρ Νικόλα ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ὅπου ἦτον στὴν Κλαρέντσα· | |
| | τὴν πρᾶξιν τοῦ ἐμήνυσεν κ’ ἐπληροφόρεσέ τον, | |
| | τὸ πῶς τὸ κάστρον ἔπιασεν ἐκεῖνο τοῦ Ὀρεοκλόβου | |
| | ἐκεῖνος ὁ μισὶρ Ντζεφρές, τὸ ἐπίκλην ντὲ Μπριέρες, | |
| | κ’ ἐμήνυσεν τῆς κεφαλῆς τοῦ βασιλέως Ρωμαίων | |
| | νὰ τοῦ φέρῃ ὑπέρπυρα, τὸ κάστρον νὰ τοῦ δώσῃ, | |
| | καὶ νὰ ἔρχεται σπουδακτικὰ μὲ τὰ φουσσᾶτα του ὅλα | |
| | νὰ συμμαχήσῃ παρευτὺς μὴ χάσουσιν τὸ κάστρον, | |
| | μὴ προῦ ἐλθοῦσιν οἱ Ρωμαῖοι καὶ σέβουσιν ἀπέσω. | |
[§] | | Ὁ μπάϊλος γὰρ τὸ ἀκούσει το, ἐκίνησεν εὐθέως | |
| | μὲ ὅσα φουσσᾶτα εὑρέθησαν ἔχων ἐκεῖ μετ’ αὖτον, | |
| | κ’ ἐμήνυσεν καταπαντοῦ νὰ ἔρχωνται τὰ φουσσᾶτα. | |
| | Κι ὡς ἦλθεν στὸ Ὀρεόκλοβον κ’ ηὗρεν τὸν κιβιτᾶνον, | |
| | ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Σιμοῦ, μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχε, | |
| | (τὸ κάστρο ἐπαρακάθετον, τὲς στράτες εἶχεν πιάσει, | |
| | πολλάκις μὴ ἔλθῃ πώποθεν κανεὶς ἐκ τοὺς Ρωμαίους, | |
| | καὶ σέβειν στὸ Ὀρεόκλοβον καὶ φέρειν του μαντᾶτα)· | |
| | πολλὰ τὸν εὐχαρίστησεν τὸν κιβιτᾶνο ὁ μπάϊλος. | |
[§] | | Καταπαντοῦθε ἐρχόντησαν τὰ φράγκικα φουσσᾶτα· | |
| | τὸν δρόγγον ὅλον τῶν Σκορτῶν ἐπιάσαν κ’ ἐφυλάγαν. | |
| | Μαντᾶτα ἠφέραν ἀληθινὰ ἐτότε γὰρ τοῦ μπάϊλου, | |
| | τὸ πῶς ἐκαταλάβασιν τὰ τῶν Ρωμαίων φουσσᾶτα | |
| | στὸ παρεπόταμον τοῦ Ἀλφέως, εἰς τὸν Ὀμπλὸν τὸ λέγουν. | |
| | Ἐνταῦτα ὁρίζει κ’ ἔκραξαν μισὶρ Σιμοῦν ἐκεῖνον, | |
| | τὸν κιβιτᾶνον τῶν Σκορτῶν, κι ὁρίζει του νὰ ἐπάρῃ | |
| | τὸν ἐδικόν του γὰρ λαὸν καὶ τῶν Σκορτῶν τοῦ δρόγγου, | |
| | τῆς Καλομάτας τὸν λαὸν καὶ τοῦ Περιγαρδίου, | |
| | τῆς Χαλαντρίτσας ἀλλαδὴ κ’ ἐκεῖνον τῆς Βοστίτσας, | |
| | νὰ ἀπέλθῃ εἰς τὴν Ἴσοβαν, στὸ πέραμα τῆς Πτέρης, | |
| | στὸ παραπόταμον τοῦ Ἀλφέως νὰ στήκῃ καὶ φυλλάτῃ, | |
| | νὰ μὴ περάσουν οἱ Ρωμαῖοι εἰς τῶν Σκορτῶν τὸν δρόγγον. | |
| | Ἐνταῦτα ὁ μισὶρ Σιμοῦς, ὡς τὸ ὥρισεν ὁ μπάϊλος, | |
| | ἐπῆρεν τὰ φουσσᾶτα του κι ἀπῆλθεν γὰρ ἐκεῖσε, | |
| | κ’ ἔστηκεν καταπρόσωπα ἐκείνων τῶν Ρωμαίων. | |
[§] | | Ὁ μπάϊλος γάρ, ὡς φρόνιμος, μὲ τὴν βουλὴν ὅπου εἶχεν, | |
| | ἔκραξε δύο καβαλλαρίους κι ὁρίζει τους νὰ ἀπέλθουν | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὸ Ὀρεόκλοβον, τὸ κάστρον νὰ ζητήσουν | |
| | ἐκείνου τοῦ μισὶρ Ντζεφρὲ διὰ νὰ τὸ ἔχῃ στρέψει | |
| | στὴν ἀφεντίαν τοῦ ρηγός, καθὼς τὸ ηὗρε ὅτι ἦτον· | |
| | κ’ εἰς τοῦτο ὅπου ἔποικεν συμπάθειον νὰ τοῦ ποιήσουν. | |
| | «Εἰ δὲ λογίσῃ τίποτε τὸ κάστρον νὰ κρατήσῃ, | |
| | νὰ τὸ κρατῇ διὰ ὁ λόγου του ἢ ἄλλου νὰ τὸ δώσῃ, | |
| | εἰπέτε του εἰς πληροφορίαν ἂς τὸ κρατῇ εἰς ἀλήθειον· | |
| | πρῶτα νὰ λάβω θάνατον κ’ ἐσεῖς ὅλοι μετ’ ἔμου, | |
| | παρὰ νὰ διάβω ἀπ’ ἐδῶ μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχω, | |
| | ἕως οὗ χαλάσω τὰ τειχέα τοῦ κάστρου τοῦ Ὀρεοκλόβου, | |
| | νὰ τὸν πετρώσω ἀπέσω ἐκεῖ καὶ νὰ τὸν θανατώσω». | |
| | Ἐνταῦτα ἀπήλθασιν ἐκεῖ ἐκεῖνοι οἱ καβαλλάροι, | |
| | στὸ κάστρον ἐπλησίασαν καὶ τρέβαν ἐζητῆσαν· | |
| | ἐλάλησαν ἀπὸ μακρέα μὴ σύρουσιν εἰς αὔτους, | |
| | ὁ μπάϊλος γὰρ τοὺς ἔστελνεν ἐκεῖ μαντατοφόρους | |
| | ὁμοῦ μὲ τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ νὰ ἔχουσιν συντύχει | |
| | δι’ ἀνάπαψίν του καὶ τιμὴν ἂν θέλῃ νὰ τὸ ποιήσῃ. | |
| | Τὸ ἀκούσει το ὁ μισὶρ Ντζεφρές, περίχαρος ἐγίνη, | |
| | ἐστάθη ἀπάνω στὰ τειχέα κ’ ἐρώτησε, τί θέλουν; | |
[§] | | Λέγουν του· «Ὁ μπάϊλος σὲ μηνᾷ, ὡς φίλον χαιρετᾷ σε, | |
| | θαυμάζεται εἰς τὴν εὐγενίαν καὶ φρόνεσιν ὅπου ἔχεις, | |
| | εἰς τὴν τιμὴν ὅπου ηὕρηκες εἰς τοῦ ρηγὸς τὸ κάστρον, | |
| | τὸ πῶς ἔπιασες καὶ κρατεῖς, θέλεις νὰ τὸ πουλήσῃς | |
| | τῆς κεφαλῆς γὰρ τῶν Ρωμαίων, ὡς τὸ ἐπληροφορέθην. | |
| | Ἐν τούτῳ σὲ παρακαλεῖ κ’ ἡμεῖς ὅλοι μετ’ αὖτον· | |
| | μὴ σὲ πλανέσῃ ὁ λογισμός, τοῦ κόσμου γὰρ ἡ δόξα. | |
[§] | | Ἐτοῦτο γὰρ ὅπου ἔποικες, οἱ πάντες τὸ ἐθαυμάσαν· | |
| | οὐκ ἔπρεπέ σε, ὡς εὐγενὴς, τρόπον δημηγερσίας | |
| | ποτέ σου νὰ τὸ θυμηθῇς, εἰς ἔργον νὰ τὸ βάλῃς· | |
| | ἐπεὶ τὸ γένος τῶν Φραγκῶν ὅπου εἴμεθεν ἐνταῦτα, | |
| | δίκαιον ἐσὲν τὸ ἐντράπημαν καὶ εἴμεθεν θλιμμένοι. | |
| | Ὅμως ἡμεῖς τὸ ἐξεύρομεν, ἀπὸ πικρίας τὸ ἐποῖκες, | |
| | διατὸ ἐθάρρεις κ’ ἤλπιζες νὰ ἔχῃς τὴν μπαρουνίαν | |
| | τῆς Καρυταίνου τῶν Σκορτῶν κ’ εὑρέθης λανθασμένος· | |
| | τὸ ἔποικες γὰρ ἐξεύρομεν ὅτι ἐμετανόησες. | |
| | Διὰ τοῦτο λέγομεν πρὸς σὲ καὶ συμβουλεύομέ σε· | |
| | μὲ τὸ καλὸν καὶ προθυμίας στρέψε τὸ κάστρον ὀπίσω | |
| | καὶ θέλεις ἔχει εὐεργεσίαν, τιμὴν μετὰ συμπάθειον. | |
| | Εἰ δὲ λογίσῃς τίποτε μὲ τρόπον σκιβουρίας, | |
| | πρόσεχε, ὅτι οὐ δύνεσαι νὰ ἀντισταθῇς εἰς τόσον· | |
| | ἐπεὶ ὁ μπάϊλος ἔστειλεν νὰ ἐλθοῦν οἱ πελεκᾶνοι, | |
| | τεχνῖτες γὰρ Βενέτικοι τὰ ποιήσουν τριπουτσέτα· | |
| | αὐτὰ τὰ ἐβλέπεις τὰ τειχία ὅλα χαλάσει θέλουν | |
| | νὰ σᾶς πετρώσουν ὅλους σας καὶ νὰ σᾶς θανατώσουν». | |
| | Ἐνταῦτα ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ἄρξετον νὰ τοὺς λέγῃ· | |
[§] | | «Ἄρχοντες, ἀδικεῖτε με, κρατεῖτε τὸ ἰγονικόν μου | |
| | μὲ πρόφασες καὶ ἀφορμὲς ἐσεῖς οἱ Μοραΐτες· | |
| | κ’ ἐγὼ ἀπὸ παραπόνεσιν καὶ θλῖψιν, ὅπου ἔχω, | |
| | ἐποίησα ἐτοῦτο, τὸ εἴδετε, ἀπὸ πικρίας ὅπου ἔχω· | |
| | κ’ ἐξεύρω κ’ ἐγνωρίζω το, εἰς ἀτιμίαν μου τὸ ἔχω. | |
| | Ὅμως, ἀφῶν τὸ λέγετε καὶ συμβουλεύετέ με, | |
| | ἐγὼ τὸ κάστρον στρέφω το μὲ συμφωνίαν καὶ τρόπον, | |
| | νὰ βάλωμε τὴν κρίσιν μου εἰς τοῦ ρηγὸς τὴν κούρτην, | |
| | κι ὡς τὸ διακρίνει, δέχομαι νὰ τὸ ἔχω προσκυνήσει. | |
| | Ἐγὼ γὰρ ὡς ἦλθα ἐδῶ στὸν τόπον τοῦ Μορέως, | |
| | ἀγάπησα κι ὀρέγομαι νὰ εἶμαι ἐδῶ μετ’ ἔσας· | |
| | δότε με τόπον νὰ κρατῶ, νὰ ἔχω τὴν ζωήν μου, | |
| | διατὶ ἔχω αἰσχύνην κ’ ἐντροπὴν νὰ ὑπάγω εἰς τὴν Φραγκίαν, | |
| | νὰ μὲ γελοῦν οἱ συγγενεῖς, οἱ φίλοι κ’ οἱ γειτόνοι, | |
| | ὅτι ἦλθα εἰς τὴν Ρωμανίαν κ’ ἔπραξα ὡσὰν κοπέλι». | |
| | Λοιπόν, τὰ εἴπασιν ἐκεῖ ἐκεῖνοι οἱ καβαλλάροι, | |
| | τότε μὲ τὸν μισὲρ Τζεφρὲ κ’ ἐκεῖνος μετ’ ἐκείνους, | |
| | ἐὰν ἤθελα νὰ ἔγραφα, καὶ ποῖος νὰ ἀναγνώσῃ; | |
| | Ἀλλὰ ἐν κοντῷ σᾶς τὸ δηλῶ, γράφω καὶ ἀφηγοῦμαι· | |
| | ἰσιάστην ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς καὶ ἔδωκεν τὸ κάστρον, | |
| | κ’ ἐδῶκαν του εἰς γονικαρχίαν τῆς Μόραινας τὸ φίε, | |
| | - εἰς τὰ Σκορτὰ εὑρίσκεται μὲ ἕτερα χωρία - | |
| | γυναῖκαν εὐλογητικὴν τὴν ντάμα Μαργαρίταν, | |
| | ὅπου ἦτον ἐξαδέλφισσα τοῦ ἀφέντη τῆς Ἀκόβου | |
| | καὶ εἶχεν εἰς γονικαρχίαν τὸ φίε τῆς Λισσαρέας. | |
[§] | | Κι ἀφότου ὑπαντρεύτησαν κ’ ἐσμίξασιν οἱ δύο, | |
| | ὁ Θεὸς τοὺς ἔδωκεν παιδὶν ὅπου ἦτον θυγατέρα· | |
| | Ἑλένην τὴν ὠνόμασαν κ’ ὕστερα ὑπαντρεύτη | |
| | μὲ τὸν μισὶρ Βιλάϊ ντὲ Ἀνῶε τῆς Ἀρκαδίας ἀφέντην. | |
| | Κ’ ἐκεῖνοι πάλε ἐποίκασιν υἱὸν καὶ θυγατέρα· | |
| | Ἀράρδος ἄκουε ὁ υἱός, Ἀνέζα ἡ θυγάτηρ, | |
| | τὴν ὁποίαν εὐλογήθηκεν διὰ ὁμόζυγον γυναῖκαν | |
| | ὁ μισὶρ Στένης τὸ ὄνομα καὶ Μαῦρος τὸ ἐπίκλην. | |
| | Κ’ ἐκείνη πάλε ἐγέννησεν υἱοὺς καὶ θυγατέρες· | |
| | κι ἀπ’ ὅλους τους ἐνέμεινεν ἕνας ὁ κληρονόμος, | |
| | Ἀράρδον τὸν ὠνόμασαν, ὁ ἀφέντης Ἀρκαδίας. | |
| | Ἐπλούτηναν τὰ ὀρφανά, ἐχάρησαν οἱ χῆρες, | |
| | οἱ πένητες καὶ οἱ φτωχοὶ πολὺ λογάρι ἐποῖκαν | |
| | εἰς τὸν καιρὸν ὅπου λαλῶ τοῦ ἀφέντου Ἀρκαδίας. | |
| | Ὅλοι τὸν μνημονεύετε, καλὸς ἀφέντης ἦτον. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ παύομαι ἀπ’ ἐδῶ νὰ λέγω κι ἀφηγοῦμαι | |
| | δι’ ἐκεῖνον τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ καὶ τὴν κληρονομίαν του, | |
| | καὶ θέλω νὰ σὲ ἀφηγηθῶ, νὰ γράψω καὶ νὰ λέγω | |
| | διὰ τὴν μακάριαν Ζαμπέαν (ὅπου ἦτον θυγατέρα | |
| | ἐκείνου τοῦ μακαριστοῦ τοῦ πρίγκιπα Γυλιάμου, | |
| | ὅπερ τὴν ἐλέγασιν ἐκεῖνες τὲς ἡμέρες | |
| | κ’ ἐκράζαν κι ὠνομάζασιν ἡ Κυρὰ τοῦ Μορέως), | |
| | τὸ πῶς τὴν ἤφερεν ὁ Θεὸς κ’ ἐστράφη στὸ ἰγονικόν της | |
| | κ’ ἐγένετον πριγκίπισσα ὅλης τῆς Ἀχαΐας. | |
[§] | | Ἐτότε ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ὅπου σᾶς ἀφηγοῦμαι, | |
| | ἦτον ἡ πριγκίπισσα ἐκείνη ἡ Ζαμπέα | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀνάπολιν μετὰ τὸν ρῆγα Κάρλον. | |
| | Κι ὁ ρῆγας γὰρ ἀφέντευεν ἐτότε τὸν Μορέαν | |
| | εἰς τρόπον γὰν κ’ εἰς ἀφορμήν, στὲς συμφωνίες ἐκεῖνες | |
| | ὅπου ἔποικεν ὁ πρίγκιπας ἐκεῖνος ὁ Γυλιάμος | |
| | μετὰ τὸν ρῆγαν Κάρουλον τὸν γέρο, τὸν πατήρ του, | |
| | ὁμοίως καὶ διὰ τὸν πρίγκιπα, τὸν ἀδελφόν του ἐκεῖνον, | |
| | τὸ ὄνομα μισὶρ Λοΐς, τὸν ἄντρα τῆς Ζαμπέας. | |
| | Λοιπὸν καθὼς ἀφέντευεν ὁ ρῆγας τὸν Μορέαν, | |
| | ἦσαν ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν εἰς τὸν καιρὸν ἐκεῖνον | |
| | ὁκάποιοι δύο καβαλλάριοι, ἐνῷ ἦσαν φλαμουριάροι. | |
| | Ὁ ἕνας ἄκουεν Τζαντεροῦς, κοντόσταυλος ὁ μέγας | |
| | Η ΚΥΡΑ ΤΟΥ ΜΟΡΕΩΣ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΒΙΛΛΑΡΔΟΥΪΝΗ | |
| | τοῦ πριγκιπάτου τοῦ Μορέως ἦτον ἐτότε ἐκεῖνος· | |
| | κι ὁ ἄλλος ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ντὲ Τουρνᾶ τὸ ἐπίκλην. | |
| | Ὁ ρῆγας τοὺς ἀγάπησεν, εἰς σφόδρα τοὺς ἐτίμα· | |
| | τὸν μέγαν γὰρ κοντόσταυλον, τὸν Τζαντεροῦν ἐκεῖνον, | |
| | μέγαν ἀμιράλην τὸν ἔποικεν ὅλου του τοῦ ρηγάτου. | |
[§] | | Κι ὡσὰν ὑπηγαινοέρχονταν οἱ καβαλλάροι ἐκεῖνοι | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἀνάπολιν εἰς τοῦ ρηγὸς τὴν κούρτην, | |
| | ἦτον τοῦ κόντου ντὲ Ἀϊνὰτ ὁ ἀδελφὸς ἐκεῖσε, | |
| | μισὶρ Φλορὰν τὸν ἔλεγαν, ντὲ Ἀϊνὰτ τὸ ἐπίκλην. | |
| | Ἦταν μέγας κοντόσταυλος ’ς ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο. | |
[§] | | Κι ὡς τὸ ἔχει γὰρ τὸ κοσμικὸν στὸ γένος τῶν ἀνθρώπων | |
| | κι ἀλλήλως συμβιβάζονται καὶ κάμνουσι φιλίαν, | |
| | ὠρέχτη κ’ ἐφιλεύτηκε μισὶρ Φλορᾶς ἐκεῖνος | |
| | μὲ ἐκείνους τοὺς καβαλλαρίους τοὺς δύο Μοραΐτες, | |
| | τὸν μισὶρ Ντζᾶ ντὲ Τζαντεροῦ καὶ τὸν μισὶρ Ντζεφρόη. | |
| | Καὶ μέσα εἰς τούτην τὴν φιλίαν ὅπου εἴχασιν ἀλλήλως, | |
| | ὁ μισὶρ Φλορᾶς, ὡς φρόνιμος, λέγει ἐκεινῶν τῶν δύο· | |
| | «Ἄρχοντες, φίλοι κι ἀδελφοί, ἂν θέλετε ἐσεῖς οἱ δύο | |
| | νὰ μ’ ἔχετε ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν φίλον καὶ σύντροφόν σας | |
| | ὅρκον νὰ ποιήσω πρὸς ἐσᾶς νὰ μὴ ἀπεχωριστοῦμε, | |
| | νὰ εἴμεθεν ὡς ἀδελφοί, νὰ ζήσωμεν ἀλλήλως. | |
| | ἐγὼ θεωρῶ ὀφθαλμοφανῶς, ὁ ρῆγας ἀγαπᾷ σας, | |
| | ΥΠΑΝΔΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟΝ ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΝ ΑΝΑΓΛΑΥΪΚΟΝ | |
| | κ’ ἔχει σας εἰς προσορώτησιν κ’ εἰς τὴν βουλήν του πρώτους. | |
| | Λοιπόν, ἂν ἔχετε εἰς ἐμὲν ἀγάπην, ὡς παντέχω, | |
| | συντύχετέ του ὡς διὰ ἐμὲν νὰ ἐπάρω τὴν κυράν σας, | |
| | αὐτούνην τὴν ντάμα Ζαμπέαν ’ς ὁμόζυγον γυναῖκαν, | |
| | καὶ δείξετέ του ἀφορμὲς καὶ τρόπους ἀληθείας, | |
| | τὸ πῶς ὁ τόπος τοῦ Μορέως εὑρίσκεται εἰς τὴν μάχην, | |
| | καὶ κιντυνεύει, χάνεται μὲ τοὺς ὀφφικιαλίους του· | |
| | τοὺς μπάϊλους ὅπου στέλνει ἐκεῖ, αὐτοὶ εἶναι ρογατόροι | |
| | καὶ βιάζονται τὸ διάφορον τὸ ἐδικόν τους πάντα, | |
| | κι ὁ τόπος πάντα ἀπορεῖ χάνεται, κιντυνεύει, | |
| | κι ὁ ρῆγας ἔχει τὴν ἔξοδον καὶ ἄλλοι διαφορίζουν. | |
| | Καὶ ἔνι γὰρ καὶ ἁμαρτία νὰ ἔχῃ τὸν κληρονόμον | |
| | ἐδῶ - ὡς περνᾷ ἦτον φυλακή, ὁ κόσμος τὸ θαυμάζει. | |
| | Κ’ ἤθελεν ποιήσει ψυχικὸν καὶ ἔπαινόν του μέγαν, | |
| | νὰ ὑπάντρεψε τὴν ντάμα Ζαμπέα μὲ ἕναν καβαλλάρην, | |
| | μὲ ἄνθρωπον εὐγενικόν, νὰ ἦτον τῆς τιμῆς της, | |
| | νὰ ἐπόθησε κ’ ἐφύλαξε τὸν τόπον τοῦ Μορέως, | |
| | μὴ προῦ ἀπορήσῃ παντελῶς, καὶ χάσουν τον οἱ Φράγκοι. | |
| | Καὶ τί νὰ λέγω τὰ πολλὰ καὶ νὰ σᾶς διερμηνεύω; | |
| | τόσα βιαστῆτε, ὡς φρόνιμοι, κ’ εἰπέτε τον τὸν ρῆγαν | |
| | ὅπως νὰ τὸν διακλίνενε, νὰ ἔλθῃ εἰς θέλημά σας· | |
| | ἐπεὶ μὲ λέγει ὁ λογισμὸς κι ὁ νοῦς μου μὲ τὸ δίδει, | |
| | ὅτι ἐὰν τὸ ποθὴσετε, ὡς φρόνιμοι ὅπου εἶστε, | |
| | τὸ πρᾶγμα θέλει πληρωθῆ καὶ θέλετε κερδίσει | |
| | τὸ πργκιπᾶτον ὡς διὰ ἐσᾶς κ’ ἐγὼ νὰ εἶμαι ἐδικός σας· | |
| | ἐμὲν νὰ λέγουν πρίγκιπα, κ’ ἐσεῖς νὰ εἶστε ἀφέντες». | |
| | Ἀκούσων ταῦτα ὁ Τζαδροῦς κι ὁ μισὶρ Ντζεφρὲς ἐκεῖνος, | |
| | πολλὰ τὸ ἀγαπήσασιν, ὑπόσχεσιν τοῦ ἐποῖκαν | |
| | ὅτι νὰ βάλουσιν βουλήν, τὸ πρᾶγμα νὰ ποιήσουν, | |
| | κ’ εἶχαν ἐλπίδα στὸν Θεὸν νὰ τὸ κατευοδώσουν, | |
| | Ἐνταῦτα ἐκύτταξαν καιρὸν νὰ εὕρουσιν τὸν ρῆγαν | |
| | εἰς ὥραν γὰρ καλοψυχίας νὰ τοῦ ἔχουσιν συντύχει. | |
| | Κι ὅταν τὸν ηὗραν τὸν καιρὸν τοῦ ἐσύντυχαν οἱ δύο· | |
| | καλόψυχα τὸν ηὕρασιν στὴν τσάμπραν του ἀπέσω· | |
| | πολλοὺς τρόπους τοῦ εἴπασιν καὶ ἀφορμὴν τοῦ ἐδεῖξαν· | |
| | τὸ πῶς ὁ τόπος τοῦ Μορέως τὸ πριγκιπᾶτο Ἀχαΐας | |
| | ἀπόρει κ’ ἐκιντύνευεν, καὶ ἦτον εἰς ἀπώλειαν, | |
| | διατὸ ἔλειπεν ὁ πρίγκιπας ὅπου ἦτον πάντα εἰς αὖτον. | |
| | «Ἐσὺ ἀποστέλνεις στὸν Μορέαν, μπάϊλον καὶ ρογατόρους | |
| | καὶ τυραννίζουν τοὺς φτωχούς, τοὺς πλούστους ἀδικοῦσιν | |
| | τὸ διάφορόν τους πολεμοῦν, κι ὁ τόπος ἀπορεῖται. | |
| | Ἐὰν οὐ μὴ βάλῃς ἄνθρωπον νὰ ἔνι κληρονόμος, | |
| | νὰ στήκεναι καθολικῶς, νὰ κυβερνῇ τοὺς πάντας, | |
| | νὰ ἔχῃ ἔννοιαν καὶ σκοπὸν τὸν τόπον νὰ προκόβῃ, | |
| | ἔχε το εἰς πληροφορίαν, χάνεις τὸ πριγκιπᾶτο. | |
| | Λοιπόν, ἀφέντη βασιλέα, ἐσὺ ἔχεις τὸν κληρονόμον, | |
| | αὐτείνην τὴν ντάμα Ζαμπέαν, τοῦ πρίγκιπος θυγάτηρ, | |
| | καὶ δός της ἄντρα, ἄνθρωπον εὐγενικὸν καὶ μέγαν, | |
| | τὸ πριγκιπᾶτο νὰ κρατῇ ἀπὸ τὴν βασιλείαν σου, | |
| | καὶ θέλεις ποιήσει ψυχικὸν καὶ διάφορόν σου μέγα, | |
| | κι ὅσοι τὸ ἀκούσουν πάντοτε σὲ θέλουν ἐπαινέσει». | |
| | Τί νὰ σᾶς λέγω τὰ πολλὰ καὶ τί νὰ σᾶς τὰ γράφω; | |
| | τόσα τοῦ εἶπαν τοῦ ρηγὸς ἐκεῖνοι οἱ καβαλλάροι, | |
| | τόσα ἐσυντύχαν τοῦ ρηγός, τόσα τὸν ἀναγκάσαν, | |
| | ὅτι ἔστερξεν τοῦ νὰ γενῇ ἐκείν’ ἡ ὑπαντρεία, | |
| | νὰ ἐπάρῃ ὁ μισὶρ Φλορᾶς τὴν ντάμα τὴν Ζαμπέαν | |
| | εἰς γυναῖκα εὐλογητικὴν, νὰ ἔχῃ τὸ πριγκιπᾶτο | |
| | ὡς ἴδιον γονικὸν αὐτοῦ, νὰ τὸ κληρονομήσῃ. | |
[§] | | Τὲς συμφωνίες ἐγράψασιν λεπτῶς καὶ τὰ κεφάλαια, | |
| | τὸ τί ἐχρεώστει ὁ πρίγκιπας νὰ κάμνῃ πρὸς τὸν ρῆγαν, | |
| | κι ὁ ρῆγας πρὸς τὸν πρίγκιπα, ὁ εἷς γὰρ πρὸς τὸν ἄλλον. | |
| | Ἕναν κεφάλαιο ἐγράψασιν στὸ προβελέντζι ἐκεῖνο, | |
| | ἐνῷ ἦτον τρόπος ἁμαρτίας καὶ ἄδικον μεγάλον· | |
| | ὅτι πολλάκις ἐὰν συμβῇ κ’ ἔλθῃ τὸ πριγκιπᾶτο | |
| | εἰς κληρονόμον θηλυκόν, εἰς γυναῖκα νὰ ἀφεντέψῃ, | |
| | νὰ μὴ τολμήσῃ ὑπαντρευτῇ εἰς ἄνθρωπον τοῦ κόσμου | |
| | ἄνευ εἰδήσεως κι ὁρισμοῦ, ὅποιος κι ἂν ἔνι ρῆγας· | |
| | εἰ δὲ εὐρεθῇ καὶ ποιήσῃ το, νὰ ἔνι ἀκληρημένη | |
| | ἀπ’ τοῦ Μορέως τὴν ἀφεντίαν κι ὅλον τὸ πριγκιπᾶτο. | |
| | Ἔδε ἁμαρτία ποῦ ἐγίνετον δι’ ἐτοῦτο τὸ κεφάλαιον· | |
| | μετὰ ταῦτα ἀκληρήσασιν τὴν πριγκίπισσα Ζαμπέαν, | |
| | διατὶ γὰρ εὐλογήθηκε τὸν Φίλιππο ντὲ Σαβόη, | |
| | ὅταν ἀπῆλθεν στὸ παρτοῦν ἐτότε γὰρ τῆς Ρώμης. | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἐγράψασιν τὲς συμφωνίες ἐκεῖνες, | |
| | ὥρισε ὁ ρῆγας παρευτὺς κ’ ἐποιήσασιν τὸν γάμον· | |
| | κ’ ἐνταῦτα εὐλογήθηκεν μισὶρ Φλορὰνς ἐκεῖνος | |
| | ἐκείνην τὴν ντάμα Ζαμπέαν, τοῦ πρίγκιπος θυγάτηρ, | |
| | ἐκείνου τοῦ μακαριτοῦ τοῦ πρίγκιπος Γυλιάμου. | |
[§] | | Ὁ γάμος γὰρ ἐγένετον μὲ παρρησίαν μεγάλην, | |
| | μὲ χαρμοσύνην καὶ χαρές, καὶ μὲ ἔξοδες μεγάλες. | |
| | Κ’ ἐκεῖ ὅπου ἦσαν στὸν ναόν, στὴν ἐκκλησίαν ἀπέσω, | |
| | ὅπερ τοὺς εὐλόγησεν ἀτός του ὁ μητροπολίτης, | |
| | ἐκεῖνος τῆς Νεάπολης· κ’ ἐρρεβέστισεν ὁ ρῆγας | |
| | Ο ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ Η ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ | |
| | ἐκείνην τὴν ντάμα Ζαμπέα ἀπὸ τὸ πριγκιπᾶτο | |
| | ὡς κληρονόμος φυσικός· κ’ ἐνταῦτα πάλε ἀπὸ αὗτο | |
| | κράζει τὸν μισὶρ Φλορᾶν καὶ ἐρρεβέστισέ τον | |
| | ὡς ἀβουέρην, τὸν ἔποικεν ὁμοίως καὶ κληρονόμον· | |
| | πρίγκιπα τὸν ἐθρόνιασε νὰ λέγεται Ἀχαΐας. | |
| | Κι ἀφότου ἐπλήρωσε ἡ χαρά, τοῦ πρίγκιπος ὁ γάμος, | |
| | ἐδιόρθωσε τὸ μίσσεμα νὰ ἐξέβῃ ἀπὸ τὴν Πούλιαν, | |
| | τιμητικά, μὲ παρρησίαν νὰ ἔλθῃ εἰς τὸν Μορέαν. | |
| | Τὸν ρῆγαν ἐπροσκύνησεν, ἀπηλογίαν ἐπῆρεν, | |
| | τοὺς κόντους καὶ καβαλλαρίους ἀπεχαιρέτησέν τους, | |
| | τὴν φαμελίαν του αὔξησεν, ἐρρόγεψεν καὶ ἄλλους· | |
| | εἶχεν ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα καβαλλαρίους, σιργέντες, | |
| | ἀπάνω γὰρ τῶν ἑκατόν, τριακοσίους τζαγραόρους. | |
[§] | | Εἰς τὸ Βροντῆσι ἀπέσωσεν, ηὗρεν τὰ πλευτικά του, | |
| | ἐσέβη ἀπέσω εἰς αὐτὰ κ’ ἦλθεν εἰς τὴν Κλαρέντσα. | |
| | Ὁ μπάϊλος τότε τοῦ Μορέως, ὁ γέρο μισὶρ Νικόλαος, | |
| | στὴν Ἀνδραβίδα εὑρίσκετον· τὸ μάθει τὸ μαντᾶτο, | |
| | εὐθέως ἐκαβαλλίκεψεν κ’ ἦλθεν εἰς τὴν Κλαρέντσα· | |
| | τὸν πρίγκπα ἐπροσκύνησεν κι ὅσοι ἦσαν μετ’ αὖτον, | |
| | κι ὁ πρίγκιπας τὸν ἔποικεν ἀναδοχὴν μεγάλην. | |
| | Κι ὅσον ἐκατεστόλιασεν ὁ πρίγκιπας τὸν λαόν του | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὴν ἐκκλησίαν ὅπου εἶναι οἱ Φρεμενοῦροι, | |
| | ὥρισεν κ’ ἐσωρεύτησαν μικροί τε καὶ μεγάλοι. | |
[§] | | Ἔδειξεν τὰ προστάγματα καὶ τὰ χαρτία ποῦ ἐβάστα, | |
| | τοῦ μπάϊλου ἐπροσκόμισεν τὸν ὁρισμὸν τοῦ ρήγα· | |
| | τὸ πῶς ὁ ρῆγας τὸν ὥριζεν, ἐγράφως τοῦ τὸ ἐμήνα, | |
| | τὸ πριγκιπᾶτον τοῦ Μορέως νὰ τοῦ τὸ παραδώσῃ, | |
| | τὰ κάστρη καὶ τὴν ἀφεντίαν ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | |
[§] | | Ἀπ’ αὔτου ἐβγάνει πρόσταγμα τὸ πῶς ἐμήνα ὁ ρῆγας | |
| | ΕΓΚΑΘΙΣΤΑΝΤΑΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΜΟΡΕΑΝ | |
| | δηλώνοντα διὰ γραφῆς ὁλῶν τῶν Μοραΐτων, | |
| | τῶν ἀρχιερέων, φλαμουριαρίων, καβαλλαρίων, σιργέντων, | |
| | τῶν βουργησέων καὶ ἁπαντῶν, μικρῶν τε καὶ μεγάλων, | |
| | νὰ δέξωνται τὸν μισὶρ Φλορᾶν διὰ πρίγκιπα κι ἀφέντην· | |
| | τὸ ὁμάτζιον γὰρ καὶ τὴν λιζίαν, ὅπου χρεωστεῖ ὁ καθένας, | |
| | διὰ τὲς προνοῖες κ’ ἰγονικὰ ὅπου κρατοῦσι ἀπ’ αὖτον, | |
| | νὰ ποιήσουν πρὸς τὸν πρίγκιπα, σωζομένου τοῦ ὅρκου, | |
| | τὴν πίστην γὰρ καὶ τὴν λιζίαν ὅπου χρεωστοῦν τοῦ ρήγα. | |
| | Ἐνταῦτα ὡρίσαν κ’ ἤφεραν τὸ ἅγιον εὐαγγέλιον | |
| | καὶ λέγουσιν τοῦ πρίγκιπος· «Ὅμοσε ἐσὺ ἐμᾶς πρῶτα | |
| | νὰ μᾶς κρατῇς δικαιολογᾷς στοῦ τόπου τὰ συνήθεια, | |
| | κ’ εἰς τὴν φραγκίαν ὅπου ἔχομεν νὰ μὴ μᾶς σκανταλίσῃς· | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα πάλε ἡμεῖς νὰ ποιήσωμεν τὸ ὁμάτζιο | |
| | ἐπεὶ ἐτέτοιον ἔχομεν συνήθειον ’κ τῶν γονέων μας». | |
| | Καὶ ὥμοσεν ὁ πρίγκιπας στὸ ἅγιον εὐαγγέλιον | |
| | τοῦ νὰ κρατεῖ τοὺς ἅπαντας ἀνθρώπους τοῦ Μορέως | |
| | εἰς τὰ συνήθεια ὅπου ἔχουσιν, ὁμοίως κ’ εἰς τὲς φραγκίδες. | |
| | Καὶ μετὰ ταῦτα ἐποίκασιν οἱ φλαμουριάροι πρῶτον, | |
| | οἱ καβαλλάριοι κ’ οἱ ἕτεροι τὸ ὁμάτζιον καὶ λιζίαν, | |
| | ὅπου ἐχρεώστει ὁ κατὰ εἷς διὰ τὴν προνοίαν ποῦ ἐκράτει, | |
| | σωζομένου γὰρ τοῦ δικαίου καὶ τοῦ ρηγὸς τοῦ ὅρκου. | |
[§] | | Ἐνταῦτα τοῦ ἐπαράδωκεν τὸ πριγκιπᾶτο ὁ μπάϊλος, | |
| | τὰ κάστρη καὶ τὴν ἀφεντίαν νὰ τὰ κρατῇ ἐκ τὸν ρῆγαν. | |
| | Κι ἀφότου ἐπαράλαβεν ὁ πρίγκιπας τὰ ὁμάτζια, | |
| | τὰ ὀφφίκια ὅλα ἄλλαξεν, πρῶτα τοὺς καστελλάνους | |
| | καὶ τοὺς σιργέντες τῶν καστρῶν κ’ ἔβαλεν ἐδικούς του. | |
| | Πρωτοβιστιάρην ἔβαλεν ὁμοίως καὶ τριζουριέρην, | |
| | καὶ προβουέρην τῶν καστρῶν κι ὅλες τὲς ἐξουσίες. | |
| | Ἄρξετον γὰρ μὲ τὴν βουλὴν τοῦ γέρο μισὶρ Νικόλα, | |
| | τοῦ μισὶρ Ντζᾶ ντὲ Τζαντεροῦ τοῦ μεγάλου κοντοοταυλου, | |
| | ὡσαύτως τοῦ μισὶρ Ντζεφρὲ ἐκείνου ντὲ Τουρνάη | |
| | καὶ τῶν ἑτέρων γὰρ λιζίων, μικρῶν τε καὶ μεγάλων, | |
| | τὲς πρᾶξες καὶ ὑπόθεσες νὰ ὀρθώνῃ γὰρ τοῦ τόπου. | |
| | Ηὗρεν γὰρ ὁ πρίγκιπας τὸν δεμοσιακὸν τόπον | |
| | ἐξηλειμμένον παντελῶς ἀπὸ τοὺς ρογατόρους | |
| | καὶ τοῦ ρηγὸς τὲς ἐξουσίες ὅπου τὸν ἐρημῶσαν. | |
[§] | | Βουλὴν ἐζήτησεν ὁλῶν τὸ πῶς νὰ ἔχῃ πράξει, | |
| | καὶ ὅλοι οἱ φρονιμώτεροι εἶπαν κ’ ἐσυμβουλέψαν, | |
| | ὅτι ἂν θέλῃ νὰ κρατῇ μάχην μὲ τοὺς Ρωμαίους, | |
| | ἀκόμη καὶ χειρότερα θέλει ἀπορήσει ὁ τόπος· | |
| | ἀλλὰ ἂν θέλῃ βούλεται τὸν τόπον ἀναστήσει, | |
| | ἀγάπη ἂς ποιήσῃ μετ’ αὐτοὺς εἰρηνικήν, στερέαν, | |
| | νὰ ὀμόσῃ μὲ τὸν βασιλέα νὰ στήκῃ πάντα ἡ ἀγάπη. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ ἐδόθη ἡ βουλὴ κ’ ἐστέρξανέ το ὅλοι, | |
| | κι ἀπέστειλεν ὁ πρίγκιπας μαντατοφόρους δύο | |
| | στὴν περιεχοῦσαν κεφαλὴν ὅπου ἦτον στὸν Μορέαν | |
| | ἐτότε γὰρ τοῦ βασιλέως ἐκεῖνες τὲς ἡμέρες, | |
| | παραδηλῶντα, λέγοντα τὸ πῶς ἦλθεν ἐνταῦτα | |
| | ὁ ἀφέντης πρίγκιπας Μορέως, ’ς ὅσον κρατοῦν οἱ Φράγκοι, | |
| | κ’ ηὗρεν τὸν τόπον ἔρημον, τελείως ἐξηλειμμένον. | |
| | Κ’ ἐρώτησε καὶ εἶπαν του ὅτι ἐκ τῆς μάχης ἦτον, | |
| | ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΥ ΕΙΣ ΜΟΡΕΑΝ | |
| | ὅπου εἶχεν γὰρ ὁ βασιλέας μετὰ τὸ πριγκιπᾶτο· | |
| | ἐπεὶ τῆς μάχης τὰ ἔργατα ἐτοῦτα προξενοῦσιν· | |
| | τοὺς τόπους τοὺς καλλιώτερους ὅπου εἶναι ἀπὸ τὸν κόσμον, | |
| | ἡ μάχη γὰρ τοὺς καταλεῖ, τελείως τοὺς ἐρημάζει. | |
| | Δοιπὸν, ἂν θέλῃ, ὀρέγεται νὰ ποιήσουσιν ἀγάπην, | |
| | νὰ τοῦ μηνύσῃ ἀπόκρισιν, νὰ μάθῃ τὴν βουλήν του. | |
[§] | | Τὸ ἀκούσει το ἡ κεφαλή, ὀνόστιμον τοῦ ἐφάνη, | |
| | ἐπαίνεσε τὸν πρίγκιπα διὰ φρόνιμον ἀφέντην. | |
| | Ἐν τούτῳ γάρ, ὡς εὐγενὴς καὶ φρόνιμος ὅπου ἦτον, | |
| | ἀπόστειλεν ἀπόκρισιν τοῦ πρίγκιπος ἐτέτοιαν, | |
| | τὸ πῶς ἦτον τὸ τέρμενον κοντὸν νὰ τὸν ἀλλάξουν, | |
| | νὰ ἔλθῃ ἄλλη κεφαλὴ κ’ ἐκεῖνος νὰ ὑπαγαίνῃ, | |
| | καθὼς ἔνι τὸ σύνηθες καὶ κάμνει ὁ βασιλέας | |
| | καὶ πᾶσα χρόνον κεφαλὴν ἀλλάσσει στὸν Μορέαν. | |
| | Ἀλλὰ ἀφότου ὀρέγεται ὁ πρίγκιπας νὰ ποιήσουσιν ἀγάπην, | |
| | νὰ ἔνι στερέα κι ἀδόλιευτος, εἰς χρόνους ὅσους χρήζει, | |
| | ἐκεῖνος διὰ τὴν ἀγάπην του κι ἀνάπαψιν τοῦ τόπου, | |
| | τοῦ ἀφέντη του τοῦ βασιλέως, νὰ τὸ παραδηλώσῃ, | |
| | ἐπεὶ ἔχει ἐλπίδα εἰς τὸν Θεὸν πολλὰ νὰ τὸ ἀγαπήσῃ. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ γὰρ ἡ κεφαλὴ ἀποκρισάρην στέλνει | |
| | εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐκεῖ εἰς τὸν βασιλέαν. | |
| | Λεπτομερῶς τοῦ ἐμήνυσεν ἐκ στόματος κ’ ἐγράφως, | |
| | τὸ πῶς ὁ πρίγκιπας Φλορὰνς ὅπου ἦλθε εἰς τὸν Μορέαν, | |
| | ἀγάπην, τρέβα ἐξεζητεῖ νὰ ποιήσῃ μετ’ ἐκεῖνον | |
| | διὰ νὰ ἔχουσι οἱ ἀνθρῶποι τους, Φράγκοι τε καὶ Ρωμαῖοι, | |
| | ἀνάπαψιν εἰρηνικὴν, νὰ ζοῦσιν μετ’ εἰρήνης. | |
[§] | | Κι ὁ βασιλέας τὸ ἀκούσει το, μεγάλως τὸ ἀποδέχτη· | |
| | τῆς κεφαλῆς ὅπου ἔστειλεν ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν | |
| | (ὁκάποιον μέγαν ἄνθρωπον ἐκεῖ τοῦ παλατίου, | |
| | Φιλανθρωπινὸν τὸν ἔλεγαν, ’κ τοὺς δώδεκα οἴκους ἦτον), | |
| | ἐκείνου γὰρ τὸ ὥρισεν ἀπόκρισιν νὰ ποιήσῃ | |
| | μισὶρ Φλορὰντ τοῦ πρίγκιπος, τοῦ ἀφέντη τοῦ Μορέως. | |
| | Καὶ ὅταν ἦλθε εἰς τὸν Μορέαν Φιλανθρωπινὸς ἐκεῖνος, | |
| | ἀπέστειλεν τὸν πρίγκιπα ἀποκρισάρην ἕναν. | |
| | Ἀπόκρισιν τοῦ ἀπέστειλεν ἀπὸ τὸν βασιλέαν, | |
| | τὸ πῶς ἦλθεν διὰ κεφαλὴ ἐτότε τοῦ Μορέως | |
| | κ’ ἔνι ὡρισμένος νὰ ἑνωθῇ μετ’ αὐτόν, νὰ συντύχῃ | |
| | διὰ τὴν ἀγάπην ποῦ ζητεῖ ὁ πρίγκιπας νὰ ποιήσῃ. | |
[§] | | Κι ὁ πρίγκιπας τοῦ ἀπέστειλεν μὲ δύο καβαλλαρίους | |
| | ἐγράφως διὰ ὁρκωμοτικοῦ, νὰ ἐλθῇ εἰς τὴν Ἀνδραβίδα. | |
| | Ἐνταῦτα γὰρ ἡ κεφαλὴ ἀπῆρεν μετ’ ἐκεῖνον | |
| | ἀπὸ τοὺς φρονιμώτερους ἄρχοντες ὅπου εἶχεν· | |
| | μὲ συντροφίαν τιμητικὰ ἦλθε εἰς τὴν Ἀνδραβίδα, | |
| | ἐκεῖ ὅπου ἦτον ὁ πρίγκιπας μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες | |
| | ποῦ ἦσαν ἐτότε εἰς τὸν Μορέαν, οἱ φρονιμώτεροί τους. | |
| | Ἀφότου γὰρ ἑνώθησαν ὁ πρίγκιπας κ’ ἐκεῖνος, | |
| | ἐσύντυχαν κ’ ἐποιήσασιν ἀγάπην οἵαν ἠθέλαν· | |
| | ἐγράφως γὰρ ἐβάλασιν τῆς τρέβας τὰ κεφάλαια | |
| | κι ἀπάνω εἰς αὖτα ὠμόσασιν, ὁ πρίγκιπας γὰρ πρῶτα, | |
| | καὶ μετὰ ταῦτα ἡ κεφαλὴ τοῦ βασιλέως ἐκείνη. | |
[§] | | Ἐν τούτῳ λέγει ὁ πρίγκιπας τῆς κεφαλῆς ἐκείνης· | |
| | «Παρακαλῶ σε, φίλε μου, μὴ τὸ δεχτῇς εἰς βάρος· | |
| | ἐν τούτῳ θέλω νὰ σὲ εἰπῶ καὶ νὰ σὲ φανερώσω· | |
| | ἐσὺ θεωρεῖς κ’ ἐβλέπεις το, τὸ πῶς εἶμαι ἀφέντης | |
| | καὶ πρίγκιπας εἰς τὸν Μορέαν, νὰ ποιήσω ὅσον θέλω, | |
| | νὰ ἔνι στερκτὸν κι ἀσάλευτον, κανεῖν οὐκ ἔχω ἀνάγκην, | |
| | κ’ εἰς ὅσους χρόνους καὶ καιροὺς θέλω νὰ τὸ κρατήσω. | |
| | Ἡ δὲ εὐγενεία σου, ἀδελφέ, εἰς τέρμενον ἐξουσιάζεις | |
| | κι οὐκ ἠμπορεῖς, οὐ δύνεσαι τοῦ νὰ ποιήσῃς πρᾶγμα | |
| | νὰ στήκεται εἰς πλειότερον, μόνι κ’ εἰς τὸν καιρόν σου. | |
| | Λοιπόν, ὡς ὤμοσα ἐγὼ ἀτός μου ποῦ εἶμαι ἀφέντης | |
| | καὶ κύριος εἰς τὸν τόπον μου, θέλει κι ὁ βασιλέας | |
| | νὰ ὀμόσῃ γὰρ σωματικῶς χρυσόβουλλον νὰ ποιήσῃ· | |
| | νὰ τὰ φυλάττω καὶ κρατῶ ’ς ἀσφάλειαν τῆς ἀγάπης, | |
| | καθὼς ἔχεις τὸ γράμμα μου καὶ ἔνι βουλλωμένον». | |
| | Ἐνταῦτα λέγει ἡ κεφαλή, τοῦ πρίγκιπος ἀπεκρίθη· | |
| | «Ἀλήθεια», λέγει, «κύρης μου, ἡ μεγάλη εὐγενεία σου, | |
| | ὁμολογῶ το, μαρτυρῶ, τὸ εἶπες, τέτοιον ἔνι. | |
| | ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΙΣ ΜΕΤΑ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ | |
| | Λοιπόν, ἂν θέλῃς νὰ γενῇ ἐτέτοιον οἷον τὸ ὁρίζεις, | |
| | διόρθωσε δύο καβαλλαρίους νὰ ἐλθοῦσι μετ’ ἐμένα, | |
| | νὰ βάλω δύο ἀρχοντόπουλα νὰ ὑπάγουν μετὰ ἐκείνους, | |
| | νὰ γράψω εἰς τὸν βασιλέαν, στὸν ἅγιον μου ἀφέντην, | |
| | τὸν τρόπον, τὴν ὑπόθεσιν, ὡς τὸ λαλεῖ ἡ εὐγενεία σου, | |
| | νὰ ὁρίσῃ καὶ νὰ γράψουσιν τὲς συμφωνίες τῆς τρέβας, | |
| | νὰ τὲς βουλλώσουσιν ἐκεῖ μὲ τὸ χρυσόβουλλόν του, | |
| | κι ἀπάνω εἰς τὸ ὁρκωμοτικὸν νὰ ὀμόσῃ ὁ βασιλέας | |
| | ἐνώπιον τῶν καβαλλαρίων, τῶν ἀποκρισαρίων σου». | |
[§] | | Τὸ ἀκούσει το ὁ πρίγκιπας, πολλὰ καλὸν τοῦ ἐφάνη. | |
| | ἐδιόρθωσε τὸν Τζαδεροῦν τὸν μέγαν κοντοσταῦλον | |
| | καὶ τὸν μισὶρ Ντζεφρὲ ντὲ Ἀνόε, τῆς Ἀρκαδίας ὁ ἀφέντης, | |
| | νὰ ἀπελθοῦσι ἀμφότεροι οἱ δύο στὸν βασιλέα, | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὴν Βυζαντίαν, στὴν Κωνσταντίνου πόλιν· | |
| | εἶθ’ οὕτως κι ὁ Φιλανθρωπινὸς ἐδιέβη μετ’ ἐκείνους. | |
| | Τὸ ἰδεῖ τους γὰρ ὁ βασιλέας, καλὰ τοὺς ἀποδέχτη, | |
| | πολλὰ τοῦ ἐφάνη ὀρεχτικὴ ἡ τρέβα κ’ ἡ ἀγάπη | |
| | νὰ ἔχῃ μὲ τὸν πρίγκιπα, ἐκεῖνον τοῦ Μορέως, | |
| | διὰ τὴν πολλὴν τὴν ἔξοδον ὅπου εἶχε εἰς τὰ φουσσᾶτα, | |
| | ὅπου ἔστελνεν εἰς τὸν Μορέαν κ’ ἐμάχετον τοὺς Φράγκους. | |
| | ὥρισε εὐθέως κ’ ἐγράψασιν τὲς συμφωνίες τῆς τρέβας | |
| | κ’ ἐποίησεν ὁρκωμοτικὸν κ’ ἐχρυσοβούλλωσέ το | |
| | Ἀπάνω εἴς αὖτο ὤμοσεν ἀτός του ὁ βασιλέας | |
| | ἐνώπιον τῶν καβαλλαρίων κι ἀπέκει τοὺς τὸ ἐδῶκεν· | |
| | ἀπῆραν τὸ ὁρκωμοτικὸν κ’ ἦλθεν εἰς τὸν Μορέαν, | |
| | τοῦ πρίγκιπος τὸ ἠφέρασιν κ’ ἐπροσκομίσανέ το· | |
| | ὀ πρίγκιπας τὸ ἐδέξετον, πολλὰ καλὸν τὸν ἐφάνη. | |
[§] | | Κι ἀφότου ἐστερεώθηκεν ἡ ἀγάπη καὶ ἡ τρέβα | |
| | ἀνάμεσον τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ πρίγκιπα Μορέως, | |
| | ἄρξετον ὁ πρίγκιπας, ὡς φρόνιμος ὅπου ἦτον, | |
| | νὰ κυβερνᾷ τὸν τόπον του, νὰ αὐξαίνῃ τὲς δουλεῖες του· | |
| | μὲ τὸν λαὸν τοῦ βασιλέως εἰρηνικὰ ἐδιάγε· | |
| | ἐπλούτηναν οἱ ἅπαντες, Φράγκοι τε καὶ Ρωμαῖοι. | |
[§] | | Κ’ ἰδὼν ἐτοῦτο ὁ βασιλέας κι ὡς τὸ ἐπληροφορέθη, | |
| | ὅτι μὲ τὸν πρίγκιπα ἔχει καλὴν ἀγάπην, | |
| | ἠθέλησε κι ὠρέχτηκε νὰ ἀρχάσῃ γὰρ τὴν μάχην | |
| | μὲ τὸν Δεσπότην Ἄρτας τε, μὲ τὸν κὺρ Νικηφόρον. | |
| | ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | Κάτεργα ἑξῆντα ἐρρόγεψεν, τὰ ἦσαν τῶν Γενουβίσων, | |
| | κ’ ἐδιόρθωσε νὰ πλέψουσιν, νὰ ἐλθοῦσιν τῆς θαλάσσης, | |
| | ἐκ τὰ νερὰ γὰρ τοῦ Μορέως νὰ σέβουν εἰς τὸν κόρφον | |
| | ἀπέσω εἰς τὸ Ξερόμερον, ἐκεῖ πλησίον τῆς Ἄρτας | |
| | νὰ τρέχουν καὶ κουρσεύουσιν τὰ μέρη ἐκεῖνα ὅλα. | |
| | Ὡσαύτως γὰρ ἐδιόρθωσεν φουσσᾶτα ἐκ τὴν στερέαν | |
| | χιλιάδες δεκαττέσσαρες ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογά τους, | |
| | καὶ τριάκοντα τὰ πεζικά, τόσους τοὺς ἐγνωμιάσαν. | |
| | Καὶ ἤλθασιν τῆς Ρωμανίας κι ἀπέκει ἐκ τὴν Βλαχίαν | |
| | κ’ ἐσῶσαν εἰς τὰ Γιάννινα, εἰς τὸ λαμπρὸν τὸ κάστρον· | |
| | ἐκεῖσε ἐκατουνέψασιν εἰς παρακαθισμόν του. | |
| | Τὸ κάστρον ἔνι ἀφιρόν, ἀπέσω εἰς λίμνην στέκει, | |
| | ἐνῷ ἔνι Μέγας ὁ Ὀζερὸς τὸ γύρωθεν τοῦ κάστρου. | |
| | Μὲ τὸ γιοφύρι ἐμπαίνουσιν οἱ ἐκεῖσε κατοικῶντες· | |
| | μὲ τὰ σαντάλια ἐμπάζασιν τοῦ κάστρου τὴν σωτάρχειον. | |
| | Τὸν κόσμον ὅλον οὐ ψηφᾷ τὸ κάστρον τῶν Γιαννίνων | |
| | νὰ τὸ βλάψουν μὲ πόλεμον, μόνι νὰ ἔχῃ σωτάρχειον. | |
[§] | | Ἐνταῦτα παύομαι ἐδῶ περὶ τοῦ βασιλέως | |
| | καὶ θέλω νὰ σᾶς ἀφηγηθῶ τὴν πρᾶξιν τοῦ Δεσπότου. | |
[§] | | Ὡς ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν τῆς Ἄρτας ὁ Δεσπότης, | |
| | τὸ πῶς οἰκονομήσετον ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος | |
| | ὁ Παλαιολόγος σὲ λαλῶ, μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν, | |
| | νὰ ἐλθοῦσιν καταπάνω του τῆς γῆς καὶ τῆς θαλάσσης, | |
| | κράζει τοὺς κεφαλᾶδες του κι ἀπῆρεν τὴν βουλήν του· | |
| | ἐρώτησέ τους ἀκριβῶς τοῦ νὰ τὸν συμβουλέψουν | |
| | μὲ τί τρόπον καὶ ἀφορμὴν τὸν τόπον του φυλάξει. | |
| | Ἐνταῦτα οἱ φρονιμώτεροι οὕτως τὸν συμβουλεύουν· | |
| | νὰ ποιήσουν γὰρ συμβίβασιν μὲ συμφωνίες καὶ τρόπον, | |
| | μετὰ τὸν πρίγκιπα Μορέως, μὲ τὸν Φλορᾶν ἐκεῖνον, | |
| | νὰ ἔλθῃ μέ τὰ φουσσᾶτα του διὰ νὰ τὸν συμμαχήσῃ. | |
| | ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΣΠΟΤΑΤΟΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ | |
[§] | | Ἐν τούτῳ ἐδόθη ἡ συμβουλή, μαντατοφόρους στέλνει | |
| | ἄρχοντας δύο φρόνιμους τοὺς πρώτους τῆς βουλῆς του | |
| | ἐποίησε τους προστάγματα, ἐγράφως τοὺς ἐδῶκεν | |
| | τὴν δύναμίν του, κ’ ἐξουσίαν τοὺς ἔδωκεν νὰ ποιήσουν | |
| | ὅσο ἠμπορέσουν, δυνηθοῦν μὲ τὸν Φλορᾶν ἐκεῖνον, | |
| | τὸν πρίγκιπαν γὰρ τοῦ Μορέως, ποῦ εἶχεν τὴν ἀνεψίαν του | |
| | ’ς ὁμόζυγον αὐτοῦ γυνήν, τῆς ἀδελφῆς του ἦτον θυγάτηρ, | |
| | ποῦ τὴν ἐλέγαν ἡ Ζαμπέα, οὕτως τὴν ὠνόμαζαν, | |
[§] | | Οἱ ἀποκρισάροι ἐξέβησαν ἐνταῦτα ἀπὸ τὴν Ἄρταν, | |
| | ἐπέρασαν εἰς τὸν Μορέαν, ἦλθαν στὴν Ἀνδραβίδα, | |
| | καὶ ηὕρηκαν τὸν πρίγκιπα ὅπου εἶχεν τὴν βουλήν του, | |
| | μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες του διὰ ὑπόθεσες ὅπου εἶχεν. | |
| | Τὰ ἔγραφα ὅπου εἴχασιν ἐπροσκομίσανέ τα· | |
| | τοῦ πρίγκιπος τὰ ἐδώκασιν, ἐχαιρετήσανέ τον | |
| | ἐκ μέρους γὰρ τοῦ ἀφέντη τους, ἐκείνου τοῦ Δεσπότου. | |
| | Λεπτομερῶς τοῦ ἐσύντυχαν, ἐκ στόματος τὸν εἶπαν | |
| | τὸν τρόπον καὶ τὴν ἀφορμήν, διατὶ ἤλθασιν ἐκεῖσε. | |
[§] | | Λοιπόν, ν’ ἀφήσω τὰ πολλά, νὰ ἐλθοῦμε εἰς τὸ τέλος· | |
| | οὕτως ἐσυμβιβάστησαν νὰ δώσῃ ὁ Δεσπότης | |
| | τοῦ πρίγκιπος, διὰ νὰ κρατῇ διὰ ὄψιδαν καὶ μόνον, | |
| | τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν κὺρ Θωμᾶν, ἕως οὗ νὰ ποιήσῃ στρέμμα | |
| | ὁ πρίγκιπας καὶ νὰ στραφῇ στὸν τόπον τοῦ Μορέως | |
| | ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | οὕτως μὲ τὰ φουσσᾶτα του, ἄνευ τρόπου καὶ δόλου· | |
| | νὰ ἔχῃ γὰρ ὁ πρίγκιπας τὴν ρόγαν τοῦ Δεσπότου | |
| | μὲ ὅσα φουσσᾶτα δυνηθῇ ἐπάρει μετ’ ἐκεῖνον. | |
[§] | | Κι ἀφότου ἐκατορθώσασιν τὲς συμφωνίες τους ὅλες, | |
| | οἱ ἀποκρισάροι ἐστράφησαν ἐκεῖσε εἰς τὸν Δεσπότην | |
| | καὶ εἶπαν κι ἀφηγήθησαν, τὸ πῶς ἐκατορθῶσαν | |
| | νὰ ἔλθῃ ὁ πρίγκιπας Φλορᾶς μετὰ πεντακοσίους· | |
| | τοὺς πρώτους καὶ καλλιώτερους ὅλου τοῦ πριγκιπάτου. | |
| | εἰς συμμαχίαν, βοὴθειαν τοῦ θείου του τοῦ Δεσπότου. | |
[§] | | Ἐνταῦτα οἰκονομήσασιν τὸν κὺρ Θωμᾶν ἐκεῖνον | |
| | τοῦ Δεσπότου τὸν υἱὸν μετὰ τιμῆς μεγάλης, | |
| | κι ἀπόστειλάν τον στὸν Μορέαν ἐκεῖ εἰς τὴν Ἀνδραβίδα· | |
| | τοῦ πρίγκιπα τὸν ἔδωκαν νὰ ποιήσῃ ὅσον κελεύει. | |
| | Κι ὁ πρίγκιπας τὸν ἔστειλεν στὸ κάστρον Χλουμουτσίου | |
| | νὰ στὴκεται μετὰ τιμῆς ὄψιδα ἐκεῖ εἰς τὸ κάστρον, | |
| | ἕως οὗ νὰ ποιήσῃ ὁ πρίγκιπας στρέμμαν εἰς τὸν Μορέαν. | |
| | Ἠφέραν γὰρ τοῦ πρίγκιπος τὴν ρόγαν τοῦ λαοῦ του, | |
| | διὰ τριῶν μηνῶν τὴν πλήρωσιν τοὺς ἐπληρῶσαν μόνον. | |
[§] | | Τοὺς χρόνους ἐκείνους καὶ καιροὺς κ’ ἐκεῖνες τὲς ἡμέρες, | |
| | ὅπου ἄρχισεν ὁ βασιλέας, ὁ μέγας Παλαιολόγος, | |
| | τὴν μάχη ἐκείνην τὴν ζεστὴν μὲ τὸν Δεσπότην Ἄρτας, | |
| | καὶ τῆς θαλάσσης καὶ τῆς γῆς ἐβάλθη νὰ τὸν βλάψῃ. | |
| | Ἐνταῦτα πάλιν, ὡς τὸ ἤκουσεν ἐκεῖνος ὁ Δεσπότης, | |
| | ἐσκόπησεν κ’ ἐβιάστηκεν μετὰ βουλῆς μεγάλης, | |
| | μὲ πᾶσα τρόπον κι ἀφορμὴν νὰ φυλαχτῇ ἀπ’ ἐκεῖνον. | |
[§] | | Λοιπόν, ὡσὰν ἐσυμβιβάστηκεν μὲ τὸν Φλορᾶν ἐκεῖνον, | |
| | ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΤΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ | |
| | τὸν πρίγκιπαν γὰρ τοῦ Μορέως, ποῦ εἶχεν τὴν ἀνεψίαν του, | |
| | οὕτως τὸ ἔποικεν ὁμοίως μὲ τὸν κόντον Ριτσάρδον, | |
| | ὅπου ἦτον ἐτότε τῆς Κεφαλωνίας ἀφέντης γὰρ καὶ κόντος, | |
| | καὶ ἔδωκέν του διὰ ὄψιδα τὴν πρώτην θυγατέρα, | |
| | νὰ τὴν κρατῇ εἰς ἀφίρωσιν κ’ ἐκεῖνος νὰ ἀπεράσῃ | |
| | ἀτός του γὰρ σωματικῶς μὲ ὅλον τὸ φουσσᾶτο, | |
| | ἐκεῖ εἰς τὸ Δεσποτᾶτον του διὰ νὰ τοῦ ἔχῃ βοηθήσει | |
| | στὴν μάχην ὅπου ἄρχασεν ὁ βασιλέας μετ’ αὖτον· | |
| | νὰ ἔχῃ καὶ τὴν ρόγαν του, αὐτὸς καὶ ὁ λαός του | |
| | εἰς τὸν καιρὸν ποῦ θέλει ἐκεῖ ποιήσει εἰς τὴν μάχην. | |
| | Κι ἀφότου ἐσυμβιβάστηκαν, ἀπέρασεν ὁ κόντος | |
| | μετὰ ἑκατὸν εἰς τὰ ἄλογα ἀνθρώπους γὰρ στρατιῶτες. | |
| | ἀνθρώπους ὅλους ἐκλεχτούς, στρατιῶτες τῶν ἀρμάτων. | |
[§] | | Εἶθ’ οὕτως γὰρ ἐπέρασεν κι ὁ πρίγκιπας Μορέως | |
| | ἀπὸ τὴν Πάτραν, σὲ λαλῶ, κ’ ἐδιέβη εἰς τὴν Ἄρταν. | |
[§] | | Κι ὡς τὸ ἔμαθεν καὶ ἤκουσεν ἐτότε ὁ Δεσπότης | |
| | ὅτι ἔρχετον ὁ πρίγκιπας, ἐξέβη εἰς ἀπαντὴν του· | |
| | στὰ Λεσιανὰ ἀπαντήθησαν, χαρὰν μεγάλη ἐποῖκαν· | |
| | «Καλῶς ἦλθες, ὁ πρίγκιπας, καλῶς ὁ ἀνεψιός μου, | |
| | ἀρτίως θεωρῶ κ’ ἐγνώρισα τῶν συγγενῶν τὸ σπλάχνος». | |
| | Κι ὅσον ἐκατεχόρτασαν φιλήματα ρωμαίϊκα, | |
| | ἐκίνησαν κ’ ἐδιάβησαν ὁλόρθα εἰς τὴν Ἄρταν· | |
| | κι ὁ κόντος τῆς Κεφαλλωνίας ἦλθε ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος. | |
[§] | | Τίς νὰ σᾶς ἔγραψεν λεπτῶς τὸ τί χαρὰν ἐποῖκεν; | |
| | τὸ ἰδεῖ τοὺς Φράγκους ποῦ ἤλθασιν ἐτότε ὁ Δεσπότης, | |
| | ἐφάνη του ὅτι ἐκέρδισεν ὅλην τὴν Ρωμανίαν. | |
| | ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | Ἀππλίκεψεν ὁ πρίγκιπας στὰ ὁσπίτια τοῦ Δεσπότου, | |
| | κ’ ἐκεῖνος γὰρ ἐσέβηκεν ἀπέσω εἰς τὸ κάστρον. | |
| | Ἐνταῦτα ἀππλικέψασιν οἱ κεφαλᾶδες πρῶτα, | |
| | τιμητικά, ὡς ἔπρεπεν τοῦ καθενὸς ἑκάστου, | |
| | κι ἀπέκει οἱ καβαλλαροὶ κ’ οἱ εὐγενικοὶ σιργέντες. | |
[§] | | Κι ἀφότου ἀναπαύτησαν ἐκείνην τὴν ἡμέραν, | |
| | ἐπὶ τῆς αὐρίου τὸ πρωΐ ἦλθεν καὶ ὁ Δεσπότης | |
| | μετὰ τοὺς κεφαλᾶδες του κι ὅλον τὸ ἀρχοντολόγι, | |
| | ὁλόρθα ἐκεῖ εἰς τὸν πρίγκιπα ὅπου ἦτο ἀππλικεμένος· | |
| | καὶ ηὗρε τον κ’ ἐκάθετον μὲ τὸν κόντον Ριτσάρδον | |
| | καὶ μὲ τὸν πρωτοστράτορα ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκεῖνον, | |
| | ὁμοίως μὲ τοὺς φλαμουριαρίους κ’ οἱ καβαλλάροι ὅλοι. | |
| | Κ’ ἐσυντυχαίνασιν ὁμοῦ κ’ ἐπαῖρναν τὴν βουλὴν τους, | |
| | τὴν πρᾶξιν ὅπου ἠθέλασιν ποιὴσει διὰ τὴν μάχην, | |
| | ὅπου ἦλθαν νὰ βοηθήσουσιν ἐτότε τοῦ Δεσπότου. | |
| | Κι ὡς εἶδαν ὅτι ἦλθε ἐκεῖ ἀτός του ὁ Δεσπότης, | |
| | εὐθέως τοῦ ἐπροσηκώθησαν κ’ ἐκάθισαν ἀλλήλως. | |
| | Πολλὰ τοῦ ἐφάνηκε καλὸν ἐτότε τοῦ Δεσπότου, | |
| | ὅταν ηὗρε τὸν πρίγκιπα ὁμοῦ μὲ τὴν βουλήν του. | |
[§] | | Κ’ ἐκαθεζόντησαν εἰς βουλὴν, τὸ πῶς ἠθέλαν πράξει | |
| | στὴν μάχην ὅπου ἤλθασιν νὰ τοῦ ἔχουν βοηθήσει. | |
| | Ἀφότου γὰρ ἐκάθισαν ἀλλήλως, ὡς τὸ ἀκῶτε, | |
| | ἄρξετον τοῦ νὰ λαλῇ ἀτός του ὁ Δεσπότης | |
| | καὶ λέγει πρὸς τὸν πρίγκιπα κι ἀπέκει γὰρ τοῦ κόντου, | |
| | ὁμοίως τοῦ πρωτοστράτορος ἐκείνου τοῦ Μορέως, | |
| | κι ἀπέκει τῶν φλαμουριαρίων, τῶν καβαλλαρίων | |
| | εἶθ’ οὕτως. | |
| | τὸ πῶς τοὺς εὐχαρίσετον, ὡς φίλους κι ἀδελφούς του, | |
| | στὸ σπλάχνος ὅπου ἔδειξαν κ’ εἰλικρινῆν ἀγάπην, | |
| | καὶ ἤλθασιν μὲ προθυμίαν νὰ τοῦ ἔχουσιν βοηθήσει | |
| | στὴν μάχην ὅπου ἄρχισεν κατ’ αὔτου ὁ βασιλέας. | |
| | ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΥ ΚΑΙ ΔΕΣΠΟΤΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ | |
| | Ἐνταῦτα τοὺς παρακαλεῖ, ἀξιώνει, ὡς στρατιῶτες, | |
| | ὡς εὐγενεῖς καὶ φρόνιμους, τοῦ νὰ τὸν συμβουλέψουν, | |
| | νὰ ποιήσουν πρᾶξιν φρόνιμα, νὰ πράξουν ὡς στρατιῶτες, | |
| | νὰ ἐπάρουσιν τὸ ἔπαινος ὡς ἔχουσιν τὴν δόξαν. | |
| | «Ἐπεὶ ἂν προστάξῃ ὁ Θεὸς κ’ ἐπάρωμεν τὸ νῖκος, | |
| | μηδὲν λογίσεται κανείς, μηδὲ νὰ τὸ σκοπήσῃ, | |
| | ἐμὲν νὰ δώσουν ἔπαινος, Φράγκος γὰρ ἢ Ρωμαῖος, | |
| | διὰ τὸ ἔχω ἐγὼ τὴν ἀφορμήν, τοῦ βασιλέως τὴν μάχην· | |
| | ἀλλὰ ἡ τιμὴ καὶ τὸ ἔπαινος ἐσᾶς τὸ θέλουν δώσει, | |
| | διατὸ ἐγνωρίζουν ἅπαντες, ’ς ὅλην τὴν Ρωμανίαν, | |
| | οὐδὲν εἶναι καλλιώτεροι εἰς ἅπασα στρατείαν | |
| | παρὰ τοὺς Φράγκους τοῦ Μορέως, ὅπου τὸ ἐξεύρει ὁ κόσμος, | |
| | ἐπεὶ ἔχετε τὴν φρόνεσιν καὶ τὴν στρατείαν εἰς ἄκρον». | |
[§] | | Ἀφότου γὰρ ἐπλήρωσεν, τὸ εἶπεν ὁ Δεσπότης, | |
| | ἄρξετον ὁ πρίγκιπας νὰ τοῦ ἀποκρένεται οὕτως· | |
| | «Κύρης μου καὶ Δεσπότη μου καὶ ἠγαπημένε θεῖε, | |
| | εὐχαριστῶ τὰ λόγια σου τὸ ἔπαινος, τὸ εἶπες | |
| | διὰ ἐτούτους τοὺς εὐγενικοὺς στρατιῶτες, ὅπου εἶναι | |
| | ἀρτίως μετὰ μὲ σήμερον ἐδῶ εἰς τὴν συντροφίαν μου. | |
| | Τοῦτο πληροφορέσου το καὶ κράτει το ’ς ἀλήθειαν, | |
| | ὅτι διὰ τὴν ἀγάπην σου κ’ εἰς τὴν ἀνάκραξίν σου | |
| | ἦλθαν ἐτοῦτοι μετ’ ἐμὲ ἐδῶ διὰ τὴν τιμήν τους. | |
| | Καὶ μὴ λογίσῃς τίποτε ὅτι διὰ χρείαν τῆς ρόγας, | |
| | ὅπου τοὺς ἀπόστειλες ἐκεῖσε εἰς τὸν Μορέαν, | |
| | ὡς ρογατόροι ἤλθασιν νὰ σὲ ἔχουσιν δουλέψει· | |
| | ἐπεὶ ἡ ρόγα ποῦ ἔλαβαν οὐδὲν τοὺς σώζει μόνη | |
| | τοῦ νὰ πληρώσουν τ’ ἄρματα καὶ τ’ ἄλογα ποῦ ἀγοράσαν | |
| | διὰ νὰ ἔλθουσιν τιμητικὰ ἐδῶ στὴν χρείαν ὅπου ἔχεις. | |
| | Ἐπεὶ ἐγὼ λέγω διὰ ἐμέν, καὶ κράτει το εἰς ἀλήθειαν, | |
| | ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ὅτι διὰ τὴν ἀγάπην σου καὶ συγγενότητά μας | |
| | διατὸ εἴμεθεν καὶ γείτονες κι ἁρμόζει νὰ βοηθοῦμεν | |
| | ὁ εἷς τὸν ἄλλον γείτονα ὅτι τοῦ κάμνει χρεία· | |
| | καὶ πάλε διὰ τὸ σύνηθες ὅπου ἔχουσιν οἱ Φράγκοι | |
| | καὶ τρέχουν πάντα εἰς τὰ ἄρματα ἔνθα ἀκούσουν ὅτι ἔνι | |
| | ἢ χρεία ἢ μάχη ἢ πόλεμοι, διατὸ εἶναι γὰρ στρατιῶτες, | |
| | νὰ δείχνωνται, νὰ φαίνωνται ὅτι στρατιῶτες εἶναι. | |
| | Καὶ κάλλιον ἔχουν τὴν τιμήν, τὸ ἔπαινος τοῦ κὸσμου | |
| | περὶ τὰ κούρση, ἢ χρὴματα, ἢ ρὸγα νὰ τοὺς δίδουν- | |
| | κ’ εἰς τοῦτον γὰρ τὸν λογισμὸν ἤλθαμε ἐδῶ εἰς ἐσέναν. | |
[§] | | Καὶ κράτει το, καλέ μου, θεῖε, ἀλήθειαν σὲ τὸ λέγω· | |
| | ὅτι ἂν εἶχαν τὴν δύναμιν οἱ πλειότεροι ἀπὸ ἐτούτους, | |
| | ὅπου θεωρεῖς ὅτι εἶναι ἐδῶ, εὐγενικοὶ στρατιῶτες, | |
| | ἀπὸ ἐδικοῦ τους νὰ ἔποικαν τὴν ἔξοδόν τους ὅλην, | |
| | κι οὐ μὴ νὰ ἐπῆραν ἀπὸ σοῦ ἕναν μικρὸν βελόνι· | |
| | ἀλλὰ ἤλθασιν ὡς φίλοι σου κι ὡς εὐγενεῖς στρατιῶται, | |
| | νὰ σὲ δουλέψουν εἰς τὴν χρείαν ὅπου θεωροῦν ὅτι ἔχεις. | |
| | Ἐν τούτῳ σὲ ὑποσχιόμεθεν αὐτοὶ κ’ ἐγὼ μετ’ αὔτους· | |
| | οὐ μὴ μισσέψωμε ἀπ’ ἐδῶ, ἀπὸ τὸ δεσποτᾶτο, | |
| | ἕως οὗ νὰ πολεμήσωμεν μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἦλθαν | |
| | καὶ στήκονται εἰς τὸν τόπον σου, αὐτοὶ τοῦ βασιλέως· | |
| | ἢ νὰ γευτοῦμεν θάνατον, ἢ ν’ ἀποθάνουν ἐκεῖνοι». | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἀποκρίσετον τοῦ πρίγκιπα, ὁ δεσπότης | |
| | εὐχαριστῶντα τον πολλὰ ἐκεῖνος κ’ οἱ ἄρχοντές του | |
| | εἰς ὅσον γὰρ ἐλάλησεν, ὡς εὐγενὴς ὅπου ἦτον· | |
| | Ἐνταῦτα ἀπήρασιν βουλὴν τὸ πῶς ἠθέλαν πράξει· | |
| | τὰ λόγια ἤσασιν πολλά, τὰ εἶπαν κ’ ἐλαλῆσαν | |
| | τὸ γὰρ τὸ τέλος εἴπασιν νὰ ὀρθώσουν τὰ φουσσᾶτα, | |
| | αὔριον πρωΐ ἀπο ταχέα νὰ ἐξέβουν ἐκ τὴν Ἄρταν | |
p.361 | | ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | |
| | ὁλόρθα εἰς τὰ Γιάννινα νὰ ἀπέλθουσιν ἐκεῖσε· | |
| | Ἐπεὶ ἐκεῖ ἐμάθασιν ὅτι ἦσαν τὰ φουσσᾶτα· | Codex:H |
| 8980 | κι ἂν ἀναμείνουν οἱ Ρωμαῖοι, αὐτοὶ τοῦ βασιλέως, | |
| | νὰ πολεμήσουν μετ’ αὐτούς, καὶ ὡς τὸ δώσῃ ὁ Θέος. | |
[fr§628] | Ὥρισε ὁ πρωτοστράτορας ἐκεῖνος τοῦ Μορέως· | |
| (7640) | εὐθέως ἐδιαλαλήσασιν ἐκ μέρους τοῦ Δεσπότου, | |
| | τοῦ πρίγκιπος γὰρ ἀπ’ αὐτοῦ, τοῦ πρωτοστράτορὸς του, | |
| 8985 | νὰ εἶναι τὰ ἀλλάγια ἕτοιμα Φράγκοι τε καὶ Ρωμαῖοι, | |
| | νὰ ἀκολουθοῦν τὰ φλάμουρα ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκείνου, | |
| | τοῦ πρωτοστράτορος Μορέως, ἔνθα κι ἂν ὑπαγαίνῃ. | |
| | Ἐν τούτῳ αὔριον τὸ πρωὶ ἐκίνησαν κ’ ὑπαγαίνουν | |
| | ὁλόρθα εἰς τὰ Γιάννινα τὰ ἀλλάγια τοῦ φουσσάτου. | |
| 8990 [fr§629] | Ὁ Μέγας γὰρ Δεμέστικος ποῦ ἦτον τοῦ βασιλέως | |
| | ἀπάνω εἰς τὰ φουσσᾶτα του ἡ κεφαλὴ ἡ μεγάλη, | |
| | ἤλθασιν καὶ εἶπαν του κ’ ἐπληροφορησάν τον, | |
| | τὸ πῶς ἤλθεν ὁ πρίγκιπας ἐκεῖνος τοῦ Μορέως | |
| | κι ὁ κόντος τῆς Κεφαλλωνίας μὲ ὅλα τους τὰ φουσσᾶτα· | |
| 8995 | στὴν Ἄρταν ἀπεσώσασιν στὴν ρόγαν τοῦ Δεσπότου | |
| | κ’ ἔρχονται ὁλόρθα εἰς αὐτὸν διὰ νὰ τὸν πολεμήσουν. | |
| | Κράζει τοὺς κεφαλᾶδες του τοὺς πρώτους τῆς βουλῆς του· | |
| | βουλὴν ἀπήρασιν ὁμοῦ τὸ πῶς θέλουσιν πράξει. | |
| | Τὰ λόγια ἤσασιν πολλά, τὰ εἴπασιν ἀλλήλως· | |
| 9000 | στὸ τέλος γὰρ ἀφίρωσαν, εἴπασιν κ’ ἐστερεῶσαν, | |
| | ὅτι ἐὰν ἐμισσέψασιν ἀπὸ τὸ κάστρο ἐκεῖνο | |
| | ὅπου τὸ ἀπαρακάθονταν, διὰ λόγια καὶ μαντᾶτα, | |
| (7660) | μεγάλην τους κατηγορίαν ἠθέλαν γὰρ ποιὴσει· | |
| | ἀλλὰ νὰ στήκουσιν ἐκεῖ νὰ μάθουσιν ἀλήθειαν. | |
[§] | | Μετὰ ταῦτα τοὺς ἤφεραν ἀληθινὰ μαντᾶτα, | |
| p.362 | ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | τὸ πῶς οἱ Φράγκοι ἐσώσασιν ἐκεῖσε εἰς τὴν Ἄρταν, | |
| | κ’ ἐκίνησαν καὶ ἔρχονται στὰ Γιάννινα ὁλόρθα. | |
| | Τὸ ἀκούσει το ὁ Δεμέστικος κι ὅλα του τὰ φουσσᾶτα, | |
| | τὸ πῶς οἱ Φράγκοι ἔσωσαν καὶ ἔνι εἰς τὴν Ἄρταν, | |
| | οὐδὲν ἀνάμειναν ποσῶς βουλὴν νὰ ἔχουν ἐπάρει· | |
| | κ’ εἶπαν οἱ φρονιμώτεροι, οἱ πρῶτοι τοῦ φουσσάτου, | |
| | ὅτι ἀτός του ὁ βασιλέας, ἂν ἦτο ἐκεῖ μετ’ αὔτους, | |
| | οὐδὲν ἐτόλμα νὰ σταθῇ, τοὺς Φράγκους νὰ ἀπαντήσῃ, | |
| | καὶ ἦτον τιμιώτερον πρότερα νὰ μισσέψουν, | |
| | παρὰ νὰ τοὺς εὕρουσιν ἐκεῖ, νὰ τοὺς ἔχουσιν φονέψει. | |
| | Ὅμως τὸ ἀκούσει ὅτι ἤλθασιν οἱ Φράγκοι εἰς τὴν Ἄρταν, | |
| | οὐδὲν ἀνάμειναν ποσῶς βουλὴν καμμίαν ἐπάρει· | |
| | εὐθέως ἐξετεντώσασιν κ’ ἐρρίξαν τὲς κατοῦνες· | |
| | ἀφνίδιως, ὡς εὑρέθησαν, ἐκίνησαν κ’ ὑπάγουν, | |
| | οὔτε φλάμουρα ἐσήκωσαν, οὔτε ἀλλάγια ἐποῖκαν, | |
| | ἀλλ’ ὡσὰν νὰ τοὺς ἐδιώχνασιν μὲ τὰ κοντάρια οἱ Φράγκοι, | |
| | οὕτως καὶ ἀσχημότερα ἐβάλθησαν κ’ ἐφεῦγαν | |
| | τὴν στράταν ὅπου ἤλθασιν ἀπέκει ἐκ τὴν Βλαχίαν. | |
[§] | | Τὸ ἰδεῖ τους ἐκ τὰ Γιάννινα ἐκεῖνοι ἀπὸ τὸ κάστρο, | |
| | ἐγνώρισαν κι ἀπείκασαν φεύγουσιν οἱ Ρωμαῖοι. | |
| | Μαντατοφόρους ἔστειλαν εὐθέως εἰς τὸν Δεσπότην· | |
| | «Νὰ μάθῃς ἀφέντη, Δέσποτα, ἐφύγαν οἱ Ρωμαῖοι». | |
| | Ὡς τὸ ἤκουσεν καὶ ἔμαθεν ἐτότε ὁ Δεσπότης | |
| | ὅτι ἐμισσέψαν οἱ Ρωμαῖοι ’κ τὸ κάστρον τῶν Γιαννίνων, | |
| | περίχαρος ἐγίνετου, δρομαίως ἀπῆλθε ἀτός του | |
| | ἐκεῖ ὅπου ἦτον ὁ πρίγκιπας, λέγει του τὰ μαντᾶτα. | |
| | Τὸ ἀκούσει το ὁ πρίγκιπας, λέγει του· «Τί ἀναμένεις; » | |
| | κράζει τὸν πρωτοστράτοραν ντὲ Σαὶντ Ὀμὲρ ἐκεῖνον, | |
| | ὥρισε. «Νὰ λαλήσουσιν ὅλα μας τὰ σαλπίγγια | |
| | τὰ ἀλλάγια ἂς χωρίσουσιν, σπουδαίως τὰ ὑπαγαίνουν | |
| | ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | |
| | ὁλόρθα εἰς τὰ Γιάννινα νὰ σώσωμεν τοὺς Ρωμαίους, | |
| | μὴ προῦ μακρύνουν ἀπὸ ἐμᾶς καὶ κολαστοῦμεν πλέον». | |
| | Ἐκίνησαν, ὑπαγαίνουσιν, ἐσῶσαν τὴν ἑσπέραν | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὰ Γιάννινα ὅπου ἦσαν οἱ κατοῦνες | |
| | ἐκεινῶν ὅπου ἐμίσσεψαν, τοῦ βασιλέως φουσσᾶτα. | |
| | Ὁ πρωτοστράτορας Μορέως ὥρισεν κ’ ἠμοιράσαν· | |
| | εἰς τὲς κατοῦνες τῶν Ρωμαίων ἀππλίκεψαν οἱ Φράγκοι | |
| | Στὴν τένταν γὰρ τοῦ πρίγκιπος ἀπῆλθεν ὁ Δεσπότης | |
| | ὡσαύτως οἱ φλαμουριαροί, οἱ πρῶτοι τοῦ φουσσάτου | |
| | βουλὴν ἀπήρασιν ὁμοῦ τὸ πῶς θέλουσιν διάξει. | |
| | Εἰς τέλος γὰρ ἰσιάστησαν νὰ ἀπέλθουν ἀπὸ ὀπίσω | |
| | ἐκείνων ὅπου ἐφεύγασιν, πολλάκις μὴ τοὺς σώσουν | |
| | καὶ πολεμήσουν μετ’ αὐτοὺς κ’ ἐπάρουσιν τὸ νῖκος. | |
| | Εἴτε κι οὐδὲν τοὺς σώσουσιν, θέλουσιν τοὺς κουρσεύει | |
| | τοὺς τόπους γὰρ τοῦ βασιλέως ἐκεῖ εἰς τὴν Ρωμανίαν. | |
[§] | | Ἐπὶ τῆς αὐρίου γὰρ τὸ πρωὶ ἐκίνησαν κ’ ὑπάγουν | |
| | τῶν ἀντιδίκων τὴν ὁδὸν ὁλόρθα ὁδηγεύγουν. | |
| | Ὁ πρίγκιπας ἐλάλησεν καὶ ἦλθεν ὁ Δεσπότης | |
| | καὶ λέγει οὕτως πρὸς αὐτόν· νὰ ὀρθώσῃ ἐκ τὸν λαόν του | |
| | τινὲς μὲ ἄλογα ἐλαφρὰ νὰ σώσουν τοὺς Ρωμαίους, | |
| | νὰ εἰποῦσιν τοῦ Δεμέστικου, τὸν πρῶτον τοῦ φουσσάτου | |
| | εἰς μέρους γὰρ τοῦ πρίγκιπος ὁμοίως κ’ ἐκ τὸν Δεσπότην, | |
| | τὸ πῶς τοὺς ἀνακράζουσιν τοῦ νὰ τοὺς άναμείνουν, | |
| | τοῦ νὰ παραδιαβάσουσιν ἀλλήλως εἰς τὸν κάμπον· | |
| | ἐπεὶ οὐκ ἦτον χρήσιμον εἰς τέτοιον στρατιώτην | |
| | νὰ ἔλθῃ γυρεύοντα στρατείας, τρόπον νὰ πολεμήσῃ, | |
| | κι ἀφότου ηὗρεν τὸν πόλεμον ἕτοιμον, νὰ μισσέψῃ. | |
| | Ἐκεῖνοι ὅπου ὡρίστησαν νὰ ἀπέλθουν στοὺς Ρωμαίους, | |
| | γοργὸν πολλὰ ἐσπουδάξασιν, σύντομα τοὺς ἐφτάσαν | |
| | ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ἐκεῖσε ὅπου ὑπαγαίνασιν, ἐκ τῆς Βλαχίας τὰ μέρη. | |
| | Ἀπὸ μακρόθεν τοὺς λαλοῦν, μαντατοφόροι εἶναι, | |
| | καὶ νά τοὺς δέξωνται νὰ εἰποῦν, τὰ εἶναι ὡρισμένοι. | |
| | Ὥρισεν ὁ Δεμέστικος κι ἀφροντισίαν τοὺς κάμνουν, | |
| | καὶ ἦλθαν κ’ ἐπλησιάσαν τον καὶ λέγουν πρὸς ἐκεῖνον· | |
| | «Κύρης μου, ὁ πρίγκιπας Μορέως εἶθ’ οὕτως κι ὁ Δεσπότης | |
| | τὴν εὐγένειάν σου χαιρετοῦν, ὡς φίλον κι ἀδελφόν τους. | |
| | Ἐσὺ ἦλθες ἐκ τὸν βασιλέα μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔχεις | |
| | γυρεύοντα νὰ μαχηστῇς, μετὰ ἄλλους νὰ μαδήσῃς· | |
| | κι ἀφῶν ηὗρες τὸ ἤθελες, κ’ ἐκεῖνο ποῦ γρεύεις, | |
| | παρακαλοῦν σε, ἀνάμεινε εἰς τόπον ἐπιδέξιον, | |
| | νὰ ἔλθουν μὲ τὰ φουσσᾶτα τους, νὰ ἔχετε πολεμήσει. | |
| | Κι ὡς φρόνιμος κ’ εὐγενικὸς ποίησον τὴν τιμήν σου, | |
| | μὴ σὲ ἀναγκάσουσιν τινὲς κι ἀφήκῃς τὴν τιμὴν σου | |
| | καὶ πέσῃς εἰς κατηγορίαν κι ὁ βασιλέας χολιάσῃ». | |
| | Ἐκεῖνος ἀποκρίθηκεν καὶ λέγει πρὸς ἐκείνους· | |
| | «Ἐγὼ τὸν πρίγκιπα Μορέως, ὁμοίως καὶ τὸν Δεσπότην, | |
| | ὡς ἀδελφοὺς καὶ φίλους μου, πολλὰ τοὺς χαιρετίζω· | |
| | κ’ εἰπέτε των πληροφορίαν ἐκ μέρους ἐδικοῦ μου· | |
| | ὅτι, ἐὰν ἦτον ὁ λαὸς τοῦ βασιλέως, ὅπου ἔχω, | |
| | εἰς ἐδικόν μου θέλημα, νὰ ἔποικα τὸ κελεύουν. | |
| | Ἀλλὰ ἐδῶ εὑρίσκονται Τοῦρκοι γὰρ καὶ Κουμᾶνοι, | |
| | ὅπου ἔχουν κεφαλᾶδες τους κ’ ἐμέναν οὐ φροντίζουν». | |
[§] | | Τό ἀκούσει τὴν ἀπόκρισιν, ἐστράφησαν ὁπίσω· | |
| | στρεφόμενοι γὰρ ηὕρασιν πλεῖστους τινὲς ἀνθρώπους, | |
| | ὅπου εἶχαν ἄλογα ἔρημα, τὰ ἦσαν ἀποσταθόντα, | |
| | κι ἀλλῶν πολλῶν τὰ ἄρματα ὁμοίως καὶ τὲς κατοῦνες, | |
| | τὰ ἐρρίχταν τότε φεύγοντα ἐκεῖνα τὰ φουσσᾶτα. | |
| | Κι ἀπήρασιν τὰ ἠμπόρεσαν κ’ ἦλθαν εἰς τὸ φουσσᾶτο, | |
| | καὶ εἶπαν τὴν ἀπόκρισιν τοῦ μεγάλου Δεμεστίκου. | |
| | Κι ὡς τὸ ἤκουσεν ὁ πρίγκιπας εἶθ’ οὕτως κι ὁ Δεσπότης, | |
| | ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | |
| | ὅτι ὑπαγαίνουν φεύγοντα τὸ πλεῖον ὅπου ἠμποροῦσιν, | |
| | ὡρίσαν τὰ φουσσᾶτα τους κ’ ἐβάλθησαν στὸ κοῦρσος, | |
| | ἐξήλειφαν κ’ ἐρήμωναν τοῦ βασιλέως τοὺς τόπους, | |
| | πολὺν κοῦρσον ἐκέρδισαν, πολλοὺς ἀνθρώπους ἐπιάσαν. | |
| | Ὁ τρόπος ἦτον ἄφοβος, οἱ ἄνθρωποι ἀποθαρροῦσαν | |
| | διὰ τὰ φουσσᾶτα ὅπου ἔστηκαν στὸ κάστρον τῶν Γιαννίνων· | |
| | ἀφνίδια τοὺς ὑπόπεσαν, ζημίαν μεγάλην ἐποῖκαν. | |
[§] | | Ἐκείνη γὰρ ἡ ὑποδρομή, τὸ κοῦρσο ποῦ σᾶς λέγω, | |
| | οὐδὲν ἐδιήρκησεν πολλά, ἄνευ κ’ ἡμέρες δύο, | |
| | ἐπεὶ μαντᾶτα ἠφέρασιν ἐτότε τοῦ Δεσπότου, | |
| | τὸ πῶς ἐκαταλάβασιν εἰς τὸν κορφὸν τῆς Ἄρτας, | |
| | κάτεργα ἑξῆντα ἤλθασιν κ’ εἶναι τῶν Γενουβίσων· | |
| | ἐπέζεψαν στὴν Πρέβεσαν, κουρσεύγουν τὰ χωρία, | |
| | ὡρμήσασιν νὰ ἔρχωνται ὁλόρθα εἰς τὴν Ἄρταν. | |
[§] | | Τὸ ἀκούσει γὰρ καὶ μάθει το ἐτότε ὁ Δεσπότης, | |
| | μεγάλως τὸ ἐφοβήθηκεν, εἰς σφόδρα τὸ ἐλυπήθη, | |
| | διατὸ ἐλογίσετον εὐθέως ὅτι τὰ κάτεργα εἶναι, | |
| | τὰ ἐρρόγεψεν ὁ βασιλέας, ἐκεῖνα τῶν Γενουβίσων, | |
| | νὰ ἐλθοῦσιν καταπάνω του, νὰ τὸν ἔχουν ζημιώσει, | |
| | Ἐνταῦτα ἐρώτησεν εὐθέως. «Ὁ πρίγκιπας ποῦ ἔνι;» | |
| | ἐμίσσεψε ἐκ τὸ ἀλλάγι του κ’ ἐδιάβη πρὸς ἐκεῖνον, | |
| | εἶπεν καὶ ἀφηγήθη του ἐκεῖνα τὰ μαντᾶτα, | |
| | τὸ πῶς ἦλθαν τὰ κάτεργα, ἐκεῖνα τῶν Γενουβίσων | |
| | ἐπέζεψαν στὴν Πρέβεζαν, κουρσεύουν τὰ χωρία | |
| | ὡρμήσασιν κ’ ἐρχόντησαν ὁλόρθα εἰς τὴν Ἄρταν, | |
| | «κ’ ἔχω φόβον ἀμέτρητον μὴ πιάσουσιν τὴν χώραν». | |
| | Ἐν τούτῳ τοῦ ἀποκρίθηκεν ὁ πρίγκιπας καὶ εἶπεν. | |
[§] | | «Γίνωσκε, θεῖε, Δεσπότη μου, μὲ ἀλήθειαν σὲ τὸ λὲγω | |
| | ΦΛΩΡΕΝΤΙΟΣ ΚΑΙ ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΜΟΡΕΩΣ | |
| | ἐγὼ διὰ τοῦτο ἦλθα ἐδῶ κι ἄφηκα τὸν Μορέαν, | |
| | διὰ νὰ εἶμαι εἰς τὴν βοήθειαν σου στὴν μάχην ὅπου ἔχεις. | |
| | Λοιπόν, ἕως ὅτου εὑρίσκομαι ἐδῶ εἰς τὸ Δεσποτᾶτο, | |
| | ὅριζε, τί με χρειάζεσαι κ’ ἐγὼ νὰ τὸ πληρώνω». | |
[§] | | Ἐνταῦτα τὸν εὐχαριστᾷ μεγάλως ὁ Δεσπότης· | |
| | εὐθέως ὁρίζει ὁ πρίγκιπας τὸν πρωτοστράτορά του | |
| | καὶ τὸ σαλπίγγι ἐλάλησεν νὰ ποιήσουν στρέμμα ὀπίσω. | |
| | Τὸ ἀκούσει το, τὰ ἀλλάγια τους ὀπίσω στρέμμα ἐποῖκαν, | |
| | ἐκεῖ ὅπου ἐκατουνέψασιν ἀλλάγια τρία ἐχωρίσαν, | |
| | χιλίους ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα κι ὡρίσαν τους νὰ ἀπέλθουν | |
| | σπουδαχτικὰ νὰ σώσουσιν στῆς Ἄρτας τὴν βοήθειαν· | |
| | «μὴ προῦ ἀποσώσουσιν ἐκεῖ ὁ στόλος τῶν κατέργων, | |
| | ἐπεὶ κ’ ἡμεῖς ἐρχόμεθεν ὁλόρθα ἀποπίσω». | |
[§] | | Ἐνταῦτα ἐκινήσασιν καὶ πάντα ὑπαγαίνουν. | |
| | Ὁ δὲ λαὸς τοῦ βασιλέως, ὅπου ἦσαν εἰς τὰ ξύλα | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὰ κάτεργα μετὰ τοὺς Γενουβίσους, | |
| | καὶ εἰς τὴν γῆν ἐξέβησαν, ἐπιάσασιν ἀνθρώπους, | |
| | κ’ ἐρώτησαν νὰ τοὺς εἰποῦν τὸ ποῦ ἔνι ὁ Δεσπότης, | |
| | κι ἂν ἔχῃ δύναμιν καμμίαν, ξένον λαὸν μετ’ αὖτον. | |
| | Κ’ ἐκεῖνοι γὰρ τοὺς εἴπασιν κ’ ἐπληροφόρησάν τους, | |
| | τὸ πῶς ἦλθεν ὁ πρίγκιπας, ἐκεῖνος τοῦ Μορέως, | |
| | κι ὁ κόντος τῆς Κεφαλλωνίας μὲ ὅλα τους τὰ φουσσᾶτα. | |
| | Κι εὐθέως τὸ σώσει ἐκεῖνοι ἐδῶ κι ἀκοῦσαν τὰ μαντᾶτα, | |
| | ὅτι ὁ Μέγας Δεμέστικος μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν | |
| | ἦλθε κ’ ἐπαρακάθετον τὸ κάστρον τῶν Γιαννίνων, | |
| | ὥρμησαν κ’ ὑπαγαίνασιν ὁλόρθα ἐκεῖ εἰς αὔτους. | |
| | Κ’ ἐκεῖνος γὰρ τὸ μάθει το, ἐμίσσεψεν κ’ ἐφύγεν, | |
| | κ’ ἐκεῖνοι ὑπάγουν διώχνοντα διὰ νὰ τοὺς ἔχουν σώσει· | |
| | κι ἀρτίως μᾶς εἴπασιν τινές, ὅλους ἐκατεκόψαν, | |
| | καὶ στρέφονται χαιράμενοι, τώρα καταλαμβάνουν». | |
[§] | | Τὸ ἀκούσει το οἱ ἄρχοντες ἐκεῖνοι τῶν κατέργων, | |
| | τὰ τριπουτσέτα ὅπου εἴχασιν ἐβγάλει καὶ τὲς σκάλες, | |
| | νὰ ὑπάουν νὰ πολεμήσουσιν τῆς Ἄρτας γὰρ τὸ κάστρον, | |
| | σπουδαίως πάλε τὰ ἐστρέψασιν ἀπέσω εἰς τὲς ταρίτες. | |
| | ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | |
[§] | | Ἐνταῦτα τοὺς ἠφέρασιν κ’ ἐτοῦτα τὰ μαντᾶτα· | |
| | ὅτι ἐκαταλάβασιν τὰ φράγκικα φουσσᾶτα. | |
| | Ἀπόστειλαν διὰ τὸν λαὸν ὅπου εἶχαν εἰς τὸ κοῦρσο | |
| | ἐνῷ εἶχαν δράμει τὰ χωρία καὶ κάψει καὶ τοὺς τόπους, | |
| | τὰ μέρη τῆς Βαγενετίας, τὰ ἦσαν πρὸς τῆς θαλάσσης | |
| | ὅλα τὰ ἐκουρσέψασιν καὶ αἰχμαλωτίσανέ τα. | |
| | Ἐνταῦτα γὰρ ἐσώσασιν κ’ ἐκεῖνοι τοῦ Δεσπότου, | |
| | χίλιοι ἀπάνω εἰς τὰ ἄλογα, ὅπου τοὺς ἀποστεῖλαν, | |
| | κι ὅσους ἀπόφτασαν στὴν γῆν, Ρωμαίους καὶ Γενουβίσους, | |
| | ὅλους τοὺς ἐκατέκοψαν, κι ἄλλους τινὲς ἐπιάσαν. | |
| | Ἐνταῦτα ἀπήρασι βουλὴν ἐκεῖνοι τῶν κατέργων, | |
| | τὸ πῶς νὰ ποιήσουν τίποτε νὰ βλάψουν τὸν Δεσπότην· | |
| | κ’ εἶπαν οἱ φρονιμώτεροι ὅπου ἦσαν παιδεμένοι· | |
| | «Ἐσεῖς ἐξεύρετε, καλά, πρέπει νὰ τὸ ἐνθυμᾶστε | |
| | τοῦ βασιλἐως τὸν ὁρισμόν, τὸ πῶς ἐκατορθῶσε | |
| | νὰ ἔλθῃ ὁ Μέγας Δεμέστικος μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν, | |
| | στὸ Δεσποτᾶτο νὰ σεβῇ ἐκεῖνος ’κ τὴν στερέαν, | |
| | κ’ ἡμεῖς ἀπὸ τὸ πέλαγος νὰ ἐλθοῦμεν τῆς θαλάσσης, | |
| | μᾶς βοηθοῦν, κ’ ἡμεῖς αὐτῶν, ὡς μᾶς βολήσῃ ὁ τόπος. | |
| | Λοιπὸν ἀφότου ἔφυγεν δίχα νὰ πολεμήσῃ | |
| | κι ἀπῆρεν τὰ φουσσᾶτα του ὅπου εἴχαμεν τὸ θάρρος- | |
| | κ’ ἐβλέπετε ὅτι ὁ πρίγκιπας κι ὁ κόντος μετ’ ἐκεῖνον | |
| | ἦλθαν μὲ τὰ φουσσᾶτα τους κ’ εἶναι μὲ τὸν δεσπότην | |
| | πῶς ἠμποροῦμε ἡμεῖς πεζοὶ νὰ βλάψωμεν τὸν τόπον; | |
| | ἴδετε πῶς ἐχάσαμεν τὰ πεζικὰ ὅπου ηὗραν | |
| | τοῦ δεσπότου ὁ λαός, ὅπου ἦσαν καβαλλάροι | |
| | Ὅμως ἂς ἀναμείνωμεν ἕως οὗ νὰ ἐλθῇ ὁ δεσπότης, | |
| | νὰ ἰδοῦμεν καὶ τὸν πρίγκιπα, τὸ τί φουσσᾶτα ἔχει, | |
| | νὰ ἐπάρωμεν πληροφορίαν στὸν ἅγιον βασιλέαν». | |
[§] | | Λέγοντα ἐτούτην τὴν βουλὴν ἔσωσεν κι ὁ Δεσπότης, | |
| | εἶθ’ οὕτως γὰρ καὶ ὁ πρίγκιπας μὲ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχαν. | |
| | Κι ὡς τὸ ἤκουσαν καὶ ἔμαθαν ὅτι εἰς τὸ κάστρον Ἄρτας | |
| | οὐδὲν ἐδιάβησαν ποσῶς ἐκεῖνοι οἱ Γενουβίσοι, | |
| | πολλὰ τὸ ἐδέξετον καλὸν ἀτὸς του ὁ Δεσπότης | |
| | κι οὐδὲν ἐψήφησεν ποσῶς τὰ κούρση τῶν χωρίων, | |
| | τὸ μάθει ὅτι τὰ κάτεργα στὴκουν εἰς τὸν λιμιῶνα. | |
| | Ἀκούσων ταῦτα ὁ πρίγκιπας λέγει πρὸς τὸν δεσπότην. | |
| | «Ἀφῶν στὴκουν τὰ κάτεργα ἀκόμη εἰς τὸν λιμιῶναν, | |
| | μηδὲν πεζέψωμε ἀλλαχοῦ εἰ μὴ ἐκεῖ ἂς ὑπᾶμε | |
| | ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΗΠΕΙΡΟΝ | |
| | μὲ τὰ φουσσᾶτα μας ὁμοῦ, πεζοὶ καὶ καβαλλάροι· | |
| | ἐκεῖσε ἂς τεντώσωμεν ἐνάντιον τῶν κατέργων, | |
| | τὸν τόπον νὰ φυλάξωμεν μὴ πιάσῃ καὶ πεζέψουν | |
| | καὶ ποιήσουν τίποτε ζημίαν κ’ ἔνι κατηγορία μας». | |
| | Ὡς τὸ ὥρισεν ὁ πρίγκιπας οὕτως καὶ ἐγενέτον· | |
| | ἐδῶκαν τὰ σαλπίγγια τους, ἐκίνησεν τὸ φουσσᾶτο, | |
| | ὁλόρθα ἐκεῖ ἀπήλθασιν ὅπου ἦτον ὁ λιμιῶνας, | |
| | ὅπου ἔστεκαν τὰ κάτεργα, ἐκεῖνα τῶν Γενουβίσων. | |
| | Ἐκεῖσε ἐτεντώσασιν κ’ ἐπιάσαν τὲς κατοῦνες· | |
[§] | | ἰδὼν τοῦτο τὰ κάτεργα ἐσέβησαν παρέσω | |
| | κ’ ἐσύρασιν τὰ σίδερα κ’ ἐστῆκαν εἰς τὸ βάθος. | |
| | Τοῦ πρίγκιπος ἐζήτησεν βουλὴν γὰρ ὁ δεσπότης | |
| | τὸ τί του φαίνει νὰ γενῇ καὶ πῶς νὰ ἔχουσιν πράξει. | |
| | Κι ὁ πρίγκιπας, ὡς φρόνιμος, λέγει πρὸς τὸν δεσπότην· | |
| | «Μὲ φαίνεται, καλέ μου θεῖε, νὰ στήκωμεν ἐνταῦτα, | |
| | ἐδῶ ὅπου ἀππλικέψαμεν, μὴ πιάσουν καὶ πεζέψουν, | |
| | μήτε νερὸν νὰ ἐπάρουσιν, μήτε ζημίαν ποιήσουν. | |
| | Καὶ στεῖλε εἰς τὰ ἐξώμερα φουσσᾶτα νὰ φυλάξουν | |
| | τὸν τόπο ἐκεῖνον γὰρ ὁμοίως, μὴ ποιήσουν ζημίαν». | |
| | Ὡς τὸ ὥρισεν ὁ πρίγκιπας, τὸ ἔποικεν ὁ δεσπότης. | |
[§] | | Ἰδὼν ἐτοῦτο οἱ Ρωμαῖοι ὁμοίως κ’ οἱ Γενουβίσοι, | |
| | ὅπου ἦσαν εἰς τὰ κάτεργα τοῦ βασιλέως ἐκεῖνα, | |
| | μεγάλως ἐθαυμάστησαν τὸ ποῦ ηὗρεν ὁ Δεσπότης | |
| | τόσον λαὸν καὶ ἔμορφον καὶ τὰ φουσσᾶτα ὅπου εἶχεν. | |
| | καὶ πάλιν ἐπαινέσασιν τὸν πρίγκιπα εἰς σφόδρα, | |
| | καὶ εἶπαν ὅτι ἡ στρατεία κ’ ἡ τάξις τοῦ φουσσάτου, | |
| | ἐκεῖνος γὰρ τὰ ἐδιόρθωνε ὅπου ἦτον παιδεμένος | |
| | ἐκ τῶν Φραγκῶν τὴν παίδεψιν, τῆς Δύσεως τὴν στρατείαν. | |
[fr§647] | | Ἐνταῦτα ἀπήρασιν βουλὴν ἐκεῖνοι τῶν κατέργων, | |
| | ὅτι ἀπάρτε οὐκ ἠμποροῦν ἐκεῖ ζημίαν ποιήσουν | |
| | ὅπου στήκει ὁ πρίγκιπας ὁμοῦ μὲ τὸν δεσπότην. | |
| | «Ἀλλὰ ἂς γυρίσωμε ἀπ’ ἐδῶ κ’ ὑπᾶμε εἰς ἄλλον μέρος. | |
| | ἐκεῖσε εἰς τὰ Ξηρόμερα ὅπου ἔνι ἀφοβία· | |
| | εἰ ἂν λάχῃ νὰ κερδίσωμεν καὶ ποιήσει καὶ ζημίαν, | |
| | διατὸ ἤθελε εἶσται ἄσχημον νὰ ἐστράφημαν στὴν Πόλιν· | |
| | ἄνευ νὰ ἐποιήσαμεν ζημίαν στὸν τόπον τοῦ Δεσπότου». | |
| | Ὡσὰν τὸ ἀπήρασιν βουλήν, οὕτως καὶ τὸ ἐποιῆσαν· | |
| | ἐσήκωσαν τὰ σίδερα κ’ ἐπίασαν τὰ κουπία· | |
| 9235 | σύντομα ἀποσώσασιν στῆς Βόντιζας τὰ μέρη. | |