Χρήστης:Flyax/Γλωσσάρι της Μεσαιωνικής

Εξηγήσεις

Αυτή είναι μια σελίδα με προσωπικές μου σημειώσεις από τα αναγνώσματά μου. Δεν διεκδικεί επιστημονικές δάφνες ούτε είναι πρωτότυπη έρευνα. Οι σημασίες των λέξεων που δίνονται είναι αυτές που βρίσκω στις νεοελληνικές μεταφράσεις των αντίστοιχων κειμένων. Οι παρατηρήσεις πάνω στη γραμματική είναι δικές μου.

Ελπίζω ότι αυτές οι σημειώσεις θα φανούν χρήσιμες και σε κάποιον άλλον εκτός από μένα και μελλοντικά θα μετατραπούν σε λήμματα του Βικιλεξικού.

Από το "Στρατηγικόν" του Κεκαυμένου

ἀπλικεύω: στρατοπεδεύω, καταλύω
ἀπρόοπτος: που δεν μπορεί να τον δει κανείς (πχ τα κορίτσια που είναι κλεισμένα στο σπίτι)
ἀσπίς: οχιά
δέλεαρ: δόλωμα (?)
ἐξαπίνης: (όπως και σήμερα)
ἐξηλίφη: χάθηκε
ἐξκουσεύομαι: απαλλάσσομαι
ζαλίζομαι: διασκορπίζομαι
ἰδιώτης: απλοϊκός
κατούνα: στρατόπεδο
κατουνεύω: κατασκηνώνω, στρατοπεδεύω
κνιπός: (αρχ) τσιγκούνης, ≠ αντώνυμα: εὐμετάδοτος (+), περισσευόμενος (-)
λειξούρα: αρπαγή
λείξουρος: πλεονέκτης
ὀψικεύομαι: περιστοιχίζομαι
πανθάνω: αναδρομικός σχηματισμός από τον αορ. β΄ ἔπαθον, αναλογικά με το μανθάνω, ἔμαθον. Το ίδιο και στον Μ.Γλυκά (Tonnet, σ. 61)
προξενῶ: προξενεύω
ῥόγα: μισθός
συντεκνία: κουμπαριά
συνοδεύω: συνταξιδεύω
τεμουλτεύω: επαναστατώ
τζάγρα: τόξο (crossbow)
τζελνίκος: ο στρατηγός στη βουλγαρική γλώσσα
τοποδέτης: κάποιος που κάνει αναγνώριση του εδάφους
τύπος και υπογραμμός: (όπως και σήμερα)
φαρσογραφῶ: πλαστογραφώ
ψαλίζω: ψαλιδίζω
ψυχάριον : δούλος (?)
ψυχικόν (δός αὐτῷ): κάνε σ' αυτόν ένα ψυχικό (χάρη, ελεημοσύνη)

Γραμματική

Τύποι προστακτικής
ἔσο γιγνώσκων: γίγνωσκε
Το πρώτο βήμα της εξέλιξης του ἵνα σε να: σε μερικές φράσεις δεν έχει πια τελική σημασία και λειτουργεί απλώς ως δείκτης της υποτακτικής.
Καὶ διὰ τί ἑκουσίως ἵνα προδώσῃς τὴν ἐλευθερίαν σου;
- Το ίδιο ήδη από την εποχή της κοινής: βλέπε και Ματθαίος 20.21, Μάρκος 6.25, 9.31 (Tonnet, σ.51)
Τύποι υποτακτικής αντί μέλλοντα. Ο πιο συχνός είναι το εἴπω
- Σε κατά παράταξη σύνδεση με κανονικούς τύπους μέλλοντα
  αὐτὸς γὰρ μᾶλλον ῥιψοκίνδυνος ἐπέλθῃ σοι ..., ἤ ἄλλο τι ποιήσει ...
Υποτακτική με τον υποθετικό σύνδεσμο εἰ
- Σε κατά παράταξη σύνδεση με ευκτική
  Εἰ δὲ εἴποις ..., εἰ δὲ οὐκ εἴπῃς ...

Βιβλιογραφία

Henri Tonnet, Ιστορία της νέας ελληνικής γλώσσας