ἀετός

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
ονομαστική	ὁ	ἀετός	οἱ	ἀετοί
γενική	τοῦ	ἀετοῦ	τῶν	ἀετῶν
δοτική	τῷ	ἀετῷ	τοῖς	ἀετοῖς
αιτιατική	τὸν	ἀετόν	τοὺς	ἀετούς
κλητική ὦ!		ἀετέ		ἀετοί
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἀετώ
γεν-δοτ	τοῖν		ἀετοῖν
2η κλίση, Κατηγορία 'ναός' όπως «ναός» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ἀετός, -οῦ < → λείπει η ετυμολογία

Ουσιαστικό

ἀετός αρσενικό

1. (πτηνό) αετός

   ※  5ος↑ αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Ἀντιγόνη, στίχ. 113 @scaife.perseus

   ἀετὸς εἰς γᾶν ὣς ὑπερέπτα,

   ※  5ος/4ος↑ αιώνας ⌘ Πλάτων, Πολιτεία, 10, 620b

   ἔχθρᾳ δὲ καὶ ταύτην τοῦ ἀνθρωπίνου γένους διὰ τὰ πάθη ἀετοῦ διαλλάξαι βίον.

   και αυτή από έχθρα προς το ανθρώπινο γένος, για όσα είχε πάθει, προτίμησε βίο αϊτού.

   Μετάφραση (στη δημοτική, χ.χ.): Ιωάννης Γρυπάρης. Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ, 2015 (στην καθαρεύουσα, 1911, Εκδ.Φέξη) @greek‑language.gr

   ※  1ος/2ος κε αιώνας Αρριανός, Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις, 5.3.2

   καὶ ὁ ἀετὸς ὅτι ἐκεῖσε ἐφοίτα δαισόμενος τῶν σπλάγχνων τοῦ Προμηθέως, καὶ ὁ Ἡρακλῆς ὅτι ἐκεῖσε ἀφικόμενος τόν τε ἀετὸν ἀπέκτεινε καὶ τὸν Προμηθέα τῶν δεσμῶν ἀπέλυσε.

   και ότι εκεί ερχόταν κάθε τόσο ο αετός, για να πάρει τροφή από τα σπλάχνα του Προμηθέα, καθώς και ότι εκεί φθάνοντας ο Ηρακλής σκότωσε τον αετό και απήλλαξε τον Προμηθέα από τα δεσμά του.

   Μετάφραση (1986,1998), Θ.Χ. Σαρικάκης, @greek‑language.gr

   ※  1ος/2ος↓ αιώνας ⌘ Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι Θεμιστοκλῆς, 26.3

   καὶ μετὰ ταῦτα κατακοιμηθεὶς ὁ Θεμιστοκλῆς ὄναρ ἔδοξεν ἰδεῖν δράκοντα κατὰ τῆς γαστρὸς αὐτοῦ περιελιττόμενον καὶ προσανέρποντα τῷ τραχήλῳ· γενόμενον δ᾽ ἀετόν, ὡς ἥψατο τοῦ προσώπου, περιβαλόντα τὰς πτέρυγας ἐξᾶραι καὶ κομίζειν πολλὴν ὁδόν,

   Ύστερ᾽ απ᾽ αυτό ο Θεμιστοκλής έπεσε να κοιμηθεί και βυθισμένος στον ύπνο είδε ένα όνειρο. Του φάνηκε πως έβλεπε ένα μεγάλο φίδι να τυλίγεται γύρω από την κοιλιά του και να σέρνεται προς το λαιμό· έπειτα είδε πως το φίδι, μόλις του άγγιξε το πρόσωπο, έγινε μεμιάς αετός που τον αγκάλιασε με τις φτερούγες του, τον σήκωσε, τον έφερε μακριά·

   Μετάφραση (1965), Μιχάλης Οικονόμου, @greek‑language.gr

2. (αρχιτεκτονική) αέτωμα
3. (σημαία, λάβαρο των Περσών και των Ρωμαίων) αετός

   ※  5ος/4ος↑ αιώνας ⌘ Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία, 7, 1.4 @scaife.perseus

   ἦν δὲ αὐτῷ τὸ σημεῖον ἀετὸς χρυσοῦς ἐπὶ δόρατος μακροῦ ἀνατεταμένος. καὶ νῦν δʼ ἔτι τοῦτο τὸ σημεῖον τῷ Περσῶν βασιλεῖ διαμένει.

4. (στην αστρολογία και μαγεία) μυθικό φυτό που ευδοκιμούσε στη Λιβύη
5. είδος αστερισμού (Aquila)
6. οιωνός

Άλλες μορφές

• επικός και ιωνικός τύπος : αἰετός
• δωρικός τύπος : αἰητός
• αἴετος
• ἀητός

Συγγενικά

• ἀέτειος
• ἀετηδόν
• ἀετιδεύς
• ἀετίς
• ἀετίτης
• ἀετῖτις
• ἀετογενής
• ἀετοειδής
• ἀετόμορφος
• ἀετόνυχες
• Ἀετός
• ἀετοφόρος
• ἀετώδης
• ἀέτωμα
• ἀετώνυχον
• ἀέτωσις

Πηγές

• ἀετός - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἀετός - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.