ὄμφαξ

Αρχαία ελληνικά (grc)

→ λείπει η κλίση

Ετυμολογία

ὄμφαξ < → λείπει η ετυμολογία

Ουσιαστικό

ὄμφαξ, -ακος αρσενικό ή θηλυκό

1. άγουρο σταφύλι

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 7 (η. Ὀδυσσέως εἴσοδος πρὸς Ἀλκίνουν.), στίχ. 125 (125-126)

   πάροιθε δέ τ᾽ ὄμφακές εἰσιν | ἄνθος ἀφιεῖσαι, ἕτεραι δ᾽ ὑποπερκάζουσιν.

   οι αγουρίδες τώρα ανθίζουν, | αλλού μόλις που πήραν τα σταφύλια να μαυρίζουν.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

   ※  7ος πκε αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, (αποδίδεται) Ἀσπὶς Ἡρακλέους^w, 399

   ὅτ᾽ ὄμφακες αἰόλλονται,

   κι οι αγουρίδες χρώμα αλλάζουν,

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

   ※  6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Ἀγαμέμνων, στίχ. 970 (970-972)

   ὅταν δὲ τεύχῃ Ζεὺς ἀπ᾽ ὄμφακος πικρᾶς | οἶνον, τότ᾽ ἤδη ψῦχος ἐν δόμοις πέλει, | ἀνδρὸς τελείου δῶμ᾽ ἐπιστρωφωμένου.

   κι όταν γυαλίζει απ᾽ την ξινή την αγουρίδα | κρασάτη ρόγα, τότ᾽ είναι δροσιά στο σπίτι, | σαν το γιομίζει τ᾽ άρχοντά του η παρουσία.

   Μετάφραση (1911): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, Αθήνα:Φέξης @greek‑language.gr

2. (μεταφορικά) νεαρό κορίτσι που δεν είναι ακόμα ώριμο για γάμο
3. (ανατομία) ανώριμος μαστός πολύ μικρής κοπέλας
4. πολύτιμος λίθος για την κατασκευή σφραγίδων

Επίθετο

ὄμφαξ

• ανώριμος, άγουρος, ξινός

Παράγωγα

• ὀμφάκη
• ὀμφακηρός
• ὀμφακίας
• ὀμφακίζω
• ὀμφάκινος
• ὀμφάκιον
• ὀμφάκιος
• ὀμφακίς
• ὀμφακισμός
• ὀμφακίτης
• ὀμφακῖτις
• ὀμφακόκαρπος
• ὀμφακόμελι
• ὀμφακομελίτης
• ὀμφακοράξ
• ὀμφακορράξ
• ὀμφακός
• ὀμφακώδης

Εκφράσεις

• ὄμφακας βλέπω: βλέπω στρυφνά, με δυσαρέσκεια, έχω ξινό βλέμμα
• ὄμφακές εἰσιν

  → δείτε παράθεμα στην έκφραση ὄμφακές εἰσιν

Πηγές

• ὄμφαξ - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ὄμφαξ - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.