ἴουλος

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	ῐουλο-
ονομαστική	ὁ	ἴουλος	οἱ	ἴουλοι
γενική	τοῦ	ἰούλου	τῶν	ἰούλων
δοτική	τῷ	ἰούλῳ	τοῖς	ἰούλοις
αιτιατική	τὸν	ἴουλον	τοὺς	ἰούλους
κλητική ὦ!		ἴουλε		ἴουλοι
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἰούλω
γεν-δοτ	τοῖν		ἰούλοιν
2η κλίση, Κατηγορία 'θρίαμβος' όπως «θρίαμβος» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ἴουλος < οὖλος • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;  

Ουσιαστικό

ἴουλος αρσενικό (ῐ)

1. ίουλος (το πρώτο χνούδι, οι πρώτες τρίχες στα νεανικά μάγουλα)

   ※  8ος πκε αιώνας  ⌘ Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, 11 (λ. Ἀλκίνου ἀπόλογοι: Νέκυια.), στίχ. 319 (318-320)

   ἀλλ᾽ ὄλεσεν Διὸς υἱός, ὃν ἠύκομος τέκε Λητώ, | ἀμφοτέρω, πρίν σφωϊν ὑπὸ κροτάφοισιν ἰούλους | ἀνθῆσαι πυκάσαι τε γένυς εὐανθέϊ λάχνῃ.

   αλλά τους πρόλαβε ο γιος του Δία, γέννημα της καλλίκομης Λητώς, | που τους αφάνισε τους δυο μεμιάς, προτού το χνούδι ανθίσει κάτω από τους κροτάφους, | προτού σκεπάσουν με σγουρά τα μάγουλά τους.

   Μετάφραση σε πεζό (2006): Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, @greek‑language.gr

   ※  3ος πκε αιώνας ⌘ Θεόκριτος, Εἰδύλλια, Συρακούσιαι ἢ Αδωνιάζουσαι, στιχ. 85 (84-86)

   αὐτὸς δ᾽ ὡς θαητὸς ἐπ᾽ ἀργυρέας κατάκειται | κλισμῶ, πρᾶτον ἴουλον ἀπὸ κροτάφων καταβάλλων, | ὁ τριφίλητος Ἄδωνις, ὁ κἠν Ἀχέροντι φιληθείς.

   Γιά κοίταξε τον Άδωνι το μυριαγαπημένο, που πεθαμένος και νεκρός στον Άδην αγαπιέται, | κοίταξε πώς ξαπλώνεται σ᾽ έν᾽ αργυρό κρεβάτι | μέσα στην πρώτη νιότη του, στο πρώτο χνούδωμά του.

   Μετάφραση (1911), Ιωάννης Πολέμης @greek‑language.gr

   ※  3ος πκε αιώνας Ασκληπιάδης ο Σάμιος, Επίγραμμα XLVI στην ⌘ Παλατινή Ανθολογία, βιβλίο 12ο, επίγραμμα 36, στίχ. 1 (1-4) @perseus.tufts.edu

   νῦν αἰτεῖς, ὅτε λεπτὸς ὑπὸ κροτάφοισιν ἴουλος
   ἕρπει καὶ μηροῖς ὀξὺς ἔπεστι χνόος:
   εἶτα λέγεις ‘ἥδιον ἐμοὶ τόδε.’ καὶ τίς ἂν εἴποι
   κρείσσονας αὐχμηρὰς ἀσταχύων καλάμας;

   Τώρα που κάτω από τους κροτάφους προχωρεί λεπτό χνουδωτό γένι
   και πάνω στους μηρούς βρίσκεται αγκαθωτό χνούδι,
   παρακαλείς κι έπειτα λες : «Αυτό εδώ μ' αρέσει πιο πολύ». Και ποιος μπορεί να πει
   ότι τα ξερά καλάμια είναι καλύτερα από τα στάχυα;

   Μετάφραση: Νάστος Ιωάννης, Τα επιγράμματα του Ασκληπιάδου του Σαμίου: εισαγωγή - κείμενο - μετάφραση - σχολία, διδακτορική διατριβή, ΕΚΠΑ, Αθήνα, 2002, σελ. 256

2. (φυτό) το άνθος (ή το άγανο) του φυτού ἡρακλειωτική καρύα (λεπτοκαρυά), απ' όπου η θεά Δήμητρα ονομάστηκε Ἰουλώ
3. ύμνος προς τιμήν της θεάς Δήμητρας
4. (φυτό) ίουλος (ταξιανθία σε μορφή βότρυος)
5. δεμάτι στάχυα
6. η ψαλίδα των μονόοικων φυτών
7. (ζωολογία) ίουλος (είδος μυριάποδου (σκολόπενδρα, πολύποδας, σαρανταποδαρούσα) της οικογένειας των ιουλιδών, της τάξης των ιουλοειδών)
8. (ιχθυολογία) γύλος

   ≈ συνώνυμα: ἰουλίς

Παράγωγα

• ἰουλίζω
• ἰουλίς
• ἰουλώδης
• Ἰουλώ

Σύνθετα

• ἰουλοφόρος
• ἰουλόπεζος
• καλλίουλος

Πηγές

• ἴουλος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἴουλος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.