ἐξόδιον

Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

Ετυμολογία

ἐξόδιον < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική ἐξόδιος, ἐξόδιον

Ουσιαστικό

ἐξόδιον ουδέτερο

1. κηδεία (και στην καθαρεύουσα)

   → δείτε τη λέξη ξόδι

2. (στον πληθυντικό) τα ἐξόδια: η έξοδος

Άλλες μορφές

• ξόδι, και γραφή ’ξόδι
• ξόδιν

Συγγενικά

• ἐξοδιάζω, ξοδιάζω

---

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία 1

ἐξόδιον < ουσιαστικοποιημένο ουδέτερο του επιθέτου ἐξόδιος. Εννοείται το ουσιαστικό μέλος ή αὔλημα

ΑΠΟΓΟΝΟΙ: ⇒ μεσαιωνικά ελληνικά: ἐξόδιον, ξόδι ⇒ νέα ελληνικά: ξόδι

Ουσιαστικό

ἐξόδιον ουδέτερο

1. (θέατρο) το τέλος της τραγωδίας
   • ἐξόδιον μέλος: το τραγούδι κατά την ἔξοδο (τελευταίο μέρος της τραγωδίας) καθώς αποχωρεί ο χορός από την ορχήστρα

     ※  2ος αιώνας Ιούλιος Πολυδεύκης (Pollux) IV, 108

     καὶ μέλος δέ τι ἐξόδιον ὅ ἐξιόντες ᾖδον

     και υπήρχε ένα εξόδιο τραγούδι που τραγουδούσαν καθώς έβγαιναν έξω [από την ορχήστρα]

   • ἐξόδιον αὔλημα: μουσικό κομμάτι παιγμένο από αυλό κατά τη διάρκεια της εξόδου του χορού
2. (για τους Εβραίους) γιορτή στη μνήμη της εξόδου από την Αίγυπτο

   ※  3ος/2ος↑ αιώνας ⌘ Παλαιὰ Διαθήκη κατά την μετάφραση των Εβδομήκοντα , Δευτερονόμιον, κεφ. 16.8 @scaife.perseus

   ἕξ ἡμέρας φάγῃ ἄζυμα, καὶ τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἐξόδιον, ἑορτὴ κυρίῳ τῷ θεῷ σου· οὐ ποιήσεις ἐν οὐτῇ πᾶν ἔργον, πλὴν ὅσα ποιηθήσεται ψυχῇ.

3. (μεταφορικά) οποιοδήποτε τραγικό τέλος

   ※  1ος/2ος↓ αιώνας ⌘ Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Ἀλέξανδρος, 75.5

   ἀλλὰ ταῦτά τινες ᾤοντο δεῖν γράφειν, ὥσπερ δράματος μεγάλου τραγικὸν ἐξόδιον καὶ περιπαθὲς πλάσαντες.

   Κάποιοι όμως έκριναν πως έπρεπε να γράψουν αυτά, σαν να έπλαθαν έναν τραγικό επίλογο δράματος όλο πάθος.

   Μετάφραση (2012), Α.Ι. Γιαγκόπουλος-Ζ.Ε. Μαλαθούνη, @greek‑language.gr

   ΣτΕ: Ο Πλούταρχος αναφέρεται στις τελευταίες ημέρες της ζωής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

   ※  1ος/2ος↓ αιώνας ⌘ Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι

   εἰς τοιοῦτό φασιν ἐξόδιον τὴν Κράσσου στρατηγίαν ὥσπερ τραγῳδίαν τελευτῆσαι.

Συγγενικά

• ἐξοδεύω
• ἐξοδικός
• ἐξόδιος
• ἐπεξόδιος
• και → δείτε τη λέξη ἔξοδος

Δείτε επίσης

• exodium (λατινικά)

Ετυμολογία 2

ἐξόδιον: κλιτικός τύπος

Κλιτικός τύπος επιθέτου

ἐξόδιον

• ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού, ουδέτερου γένους του ἐξόδιος

Πηγές

• ἐξόδιος - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἐξόδιος - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.
• λήμμα exodion - Michaelides, Solon (Μιχαηλίδης, Σόλων). The Music of Ancient Greece. An Encyclopaedia. [Η Μουσική της Αρχαίας Ελλάδας.] (στα αγγλικά) Λονδίνο: Faber and Faber, 1978. ISBN: 0 571 10021 X.