ἀηδών

Αρχαία ελληνικά (grc)

↓ πτώσεις	ενικός		πληθυντικός
	ἀηδων-, ἀηδον-
ονομαστική	ἡ	ἀηδών	αἱ	ἀηδόνες
γενική	τῆς	ἀηδόνος	τῶν	ἀηδόνων
δοτική	τῇ	ἀηδόνῐ	ταῖς	ἀηδόσῐ(ν)
αιτιατική	τὴν	ἀηδόνᾰ	τὰς	ἀηδόνᾰς
κλητική ὦ!		ἀηδών		ἀηδόνες
	δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ	τὼ		ἀηδόνε
γεν-δοτ	τοῖν		ἀηδόνοιν
Αργότερα, σπάνια και ως αρσενικό.
3η κλίση, Κατηγορία 'κανών' όπως «κανών» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

ἀηδών < ἀείδω < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *h₂weyd- • Η Ετυμολογία χρειάζεται ανάπτυξη με τεκμηρίωση. Μπορείτε να βοηθήσετε;  

Ουσιαστικό

ἀηδών, -όνος θηλυκό

1. (κυριολεκτικά) αυτή που τραγουδάει, τραγουδίστρια, αοιδός
2. (πτηνό) αηδόνι

   ※  7ος πκε αιώνας ⌘ Ἡσίοδος, Ἔργα καὶ Ἡμέραι, 203 (203-204)

   ὧδ᾽ ἴρηξ προσέειπεν ἀηδόνα ποικιλόδειρον, | ὕψι μάλ᾽ ἐν νεφέεσσι φέρων, ὀνύχεσσι μεμαρπώς·

   Έτσι μίλησε το γεράκι στο αηδόνι με τον πλουμιστό λαιμό | σαν να το ᾽χε αρπάξει με τα νύχια του και το ᾽φερε ψηλά πολύ στα νέφη.

   Μετάφραση (2001): Σταύρος Γκιργκένης, Θεσσαλονίκη: Ζήτρος @greek‑language.gr

   ※  5ος πκε αιώνας ⌘ Σοφοκλῆς, Τραχίνιαι, στίχ. 963 (962-963)

   ἀγχοῦ δ᾽ ἄρα κοὐ μακρὰν | προύκλαιον, ὀξύφωνος ὡς ἀηδών.

   Κοντά λοιπόν κι όχι μακριά | η συφορά ηταν πὄκλαιγα σα λυγερή αηδόνα·

   Μετάφραση χ.χ.: Ιωάννης Ν. Γρυπάρης), Αθήνα: Εστία @greek‑language.gr

   ※  5ος/4ος πκε αιώνας ⌘ Ἀριστοφάνης, Ὄρνιθες, στίχ. 208 (207-208)

   ἀλλ᾽ ἀντιβολῶ σ᾽ ἄγ᾽ ὡς τάχιστ᾽ εἰς τὴν λόχμην | εἴσβαινε κἀνέγειρε τὴν ἀηδόνα.

   θερμοπαρακαλώ, στο σύδεντρο έμπα | γοργά γοργά και ξύπνα την αηδόνα.

   Μετάφραση (1967): Θρασύβουλος Σταύρου, Αθήνα: Τυποβιβλιοτεχνική @greek‑language.gr

3. (μεταφορικά) τζίτζικας
4. το στόμιο του αυλού

Άλλες μορφές

• ἀβηδών
• ἀήδων
• ἀδών

Απόγονοι

ἀηδών (αρχαία ελληνικά)

⇒ ελληνιστική κοινή: ἀηδόνιον

⇒ μεσαιωνικά ελληνικά: ἀηδόνιν

⇒ μεσαιωνικά ελληνικά: ἀηδόνι

⇒ νέα ελληνικά: αηδόνι

Πηγές

• ἀηδών - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• ἀηδών - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.