φλέγω

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

φλέγω < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική φλέγω

Ρήμα

φλέγω,^[1] ενεργητική μετοχή: φλέγων, παθητική φωνή: φλέγομαι ^[2]

(μεταφορικά) καίω, πυρπολώ, προκαλώ έντονα συναισθήματα
⮡ Το παράδειγμα των ηρώων αυτών φλέγει τις καρδιές μας.

Συγγενικά

ετυμολογικό πεδίο
φλεγ- φλογ-

θέμα φλογ- → δείτε τη λέξη φλόγα
θέμα φλεγ-

Όροι με φλεγ- — Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Άννα (2003) Αντίστροφο λεξικό της νέας ελληνικής Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη ISBN:960-231-097-9 & online @greek-language.gr (συντομογραφίες, αστερίσκος για λέξεις στη λογοτεχνία)

Κλίση

Ενεργητική φωνή

Εξακολουθητικοί χρόνοι
πρόσωπα	Ενεστώτας	Παρατατικός	Εξ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Μετοχή
α' ενικ.	φλέγω	έφλεγα	θα φλέγω	να φλέγω		φλέγοντας
β' ενικ.	φλέγεις	έφλεγες	θα φλέγεις	να φλέγεις	φλέγε
γ' ενικ.	φλέγει	έφλεγε	θα φλέγει	να φλέγει
α' πληθ.	φλέγουμε	φλέγαμε	θα φλέγουμε	να φλέγουμε
β' πληθ.	φλέγετε	φλέγατε	θα φλέγετε	να φλέγετε	φλέγετε
γ' πληθ.	φλέγουν(ε)	έφλεγαν φλέγαν(ε)	θα φλέγουν(ε)	να φλέγουν(ε)
Συνοπτικοί χρόνοι
πρόσωπα		Αόριστος	Συνοπτ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική	Απαρέμφατο
α' ενικ.		έφλεξα	θα φλέξω	να φλέξω		φλέξει
β' ενικ.		έφλεξες	θα φλέξεις	να φλέξεις	φλέξε
γ' ενικ.		έφλεξε	θα φλέξει	να φλέξει
α' πληθ.		φλέξαμε	θα φλέξουμε	να φλέξουμε
β' πληθ.		φλέξατε	θα φλέξετε	να φλέξετε	φλέξτε
γ' πληθ.		έφλεξαν φλέξαν(ε)	θα φλέξουν(ε)	να φλέξουν(ε)
Συντελεσμένοι χρόνοι
πρόσωπα	Παρακείμενος	Υπερσυντέλικος	Συντελ. Μέλλ.	Υποτακτική	Προστακτική
α' ενικ.	έχω φλέξει	είχα φλέξει	θα έχω φλέξει	να έχω φλέξει
β' ενικ.	έχεις φλέξει	είχες φλέξει	θα έχεις φλέξει	να έχεις φλέξει
γ' ενικ.	έχει φλέξει	είχε φλέξει	θα έχει φλέξει	να έχει φλέξει
α' πληθ.	έχουμε φλέξει	είχαμε φλέξει	θα έχουμε φλέξει	να έχουμε φλέξει
β' πληθ.	έχετε φλέξει	είχατε φλέξει	θα έχετε φλέξει	να έχετε φλέξει
γ' πληθ.	έχουν φλέξει	είχαν φλέξει	θα έχουν φλέξει	να έχουν φλέξει

Μεταφράσεις

φλέγω

γαλλικά : enflammer ^(fr)
εβραϊκά : לבעור ^(he)

Αναφορές

↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Βʹ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. (Αʹ έκδοση: 1998)
↑ φλέγομαι - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Αρχαία ελληνικά (grc)

Ετυμολογία

φλέγω < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *bʰel- (καίω, λάμπω)

Ρήμα

φλέγω

φλέγω, καίω, ανάβω
(για φωτιά, πυρσούς) αναδίδω φλόγες, καίγομαι
※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Αἰσχύλος, Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας, στίχ. 433 (432-433)
ἔχει δὲ σῆμα γυμνὸν ἄνδρα πυρφόρον, | φλέγει δὲ λαμπὰς διὰ χερῶν ὡπλισμένη·
Κι έχει σημάδι άντρα γυμνό που κρατεί φλόγα | και λάμπ᾽ η δάδα αρματωμένη στη δεξιά του

Μετάφραση (1911): Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, Αθήνα:Φέξης @greek‑language.gr
(μεταφορικά) κάνω κάποιον ένδοξο ή διάσημο
(μεταφορικά, για όπλα) αστράφτω
(μεταφορικά, αμετάβατο) λάμπω, ακτινοβολώ, γίνομαι ένδοξος ή διάσημος
※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαρος^w, Ὀλυμπιονίκαις^w, 10 (11). Ἁγησιδἀμῳ Λοκρῷ Ἐπιζεφυρίῳ παιδὶ πύκτῃ, 74 (10.74-10.75)
ἐν δ᾽ ἕσπερον ἔφλεξεν εὐώπιδος | σελάνας ἐρατὸν φάος.
και η σελήνη ομορφοπρόσωπη με την εράσμια λάμψη της | φώτισε την εσπέρα.

Μετάφραση (2004), Γιάννης Οικονομίδης, @greek‑language.gr

※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαρος^w, Ὀλυμπιονίκαις^w, 2. Ἱέρωνι Συρακοσίῳ κέλητι, 72 (2.72)
ἄνθεμα δὲ χρυσοῦ φλέγει,
και χρυσά λουλούδια αστροβολούν,

Μετάφραση (2004), Γιάννης Οικονομίδης, @greek‑language.gr
(μεταφορικά, για οργή) εκρήγνυμαι, ξεσπώ, εξάπτω
(στην παθητική φωνή) παίρνω φωτιά, φλέγομαι, αναλάμπω
(στην παθητική φωνή) αναφλέγομαι, καίγομαι
(στην παθητική φωνή) είμαι ή γίνομαι έτσι
(μεταφορικά, αμετάβατο) (για πάθος, οργή) εκρήγνυμαι, φλέγομαι από πάθος, καίγομαι
(μεταφορικά, αμετάβατο) (στην παθητική φωνή) λάμπω, γίνομαι ένδοξος ή διάσημος
※ 6ος/5ος πκε αιώνας ⌘ Πίνδαρος^w, Νεμεονίκαις, 10. ‹Θεαίῳ Ἀργείῳ παλαιστῇ›, 3 (10.2-10.4)
Ἄργος Ἥρας δῶμα θεοπρεπὲς ὑμνεῖ- | τε· φλέγεται δ᾽ ἀρεταῖς | μυρίαις ἔργων θρασέων ἕνεκεν.
υμνείτε το Άργος, τη θεόπρεπη της Ήρας έδρα, | που φλέγεται με δόξες άμετρες | για τα παντότολμά του τα έργα.

Μετάφραση (1937): Ιωάννης Γρυπάρης, @greek‑language.gr

Συγγενικά

θέμα φλεγ-

θέμα φλογ- → δείτε τη λέξη φλόξ

Πηγές

φλέγω - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
φλέγω - ΛΟΓΕΙΟΝ (αγγλικά, από το 2011) Λεξικά για την αρχαία ελληνική και λατινική γλώσσα (στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, κ.λπ.) Πανεπιστήμιο του Σικάγου.

[1] Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας (Βʹ έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. (Αʹ έκδοση: 1998)

[2] φλέγομαι - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

[1]

[2]