επικεφαλής

Νέα ελληνικά (el)

Ετυμολογία

επικεφαλής < (διαχρονικό δάνειο) καθαρεύουσα ἐπικεφαλῆς < ἐπὶ κεφαλῆς < μεσαιωνική ελληνική ἐπὶ κεφαλῆς < ελληνιστική κοινή ἐπὶ κεφαλῆς (στο κεφάλι), η φράση δηλώνει ηγετική ή αρχηγική θέση ήδη από την ελληνιστική κοινή περίοδο, ενώ η συνήθης σύνταξη με γενική πτώση πιθανώς οφείλεται σε επίδραση του γαλλικού en tête de..., ωστόσο κατ' άλλους θεωρείται μεταφραστικό δάνειο από τη γαλλική en tête

Προφορά

ΔΦΑ : /e.pi.ce.faˈlis/

τυπογραφικός συλλαβισμός : ε‐πι‐κε‐φα‐λής

Επίθετο

επικεφαλής άκλιτο

• (για πρόσωπα) που είναι επί της κεφαλής, που έχει την αρχηγία, που ηγείται

  ↪ Κατείχε τη θέση του επικεφαλής αστυνομικού για είκοσι τρία χρόνια.

Άλλες μορφές

• επί κεφαλής

το επικεφαλής είναι άκλιτο : δείτε παραδείγματα

	παράδειγμα	αναλυτικά	παράδειγμα	αναλυτικά
πτώσεις	ενικός αριθμός		πληθυντικός αριθμός
↓	αρσενικό
ονομ	ο επικεφαλής αρχηγός	ο αρχηγός που είναι επί της κεφαλής	οι επικεφαλής αρχηγοί	οι αρχηγοί που είναι επί της κεφαλής
γεν	του επικεφαλής αρχηγού	του αρχηγού που είναι επί της κεφαλής	των επικεφαλής αρχηγών	των αρχηγών που είναι επί της κεφαλής
αιτ	τον επικεφαλής αρχηγό	τον αρχηγό που είναι επί της κεφαλής	τους επικεφαλής αρχηγούς	τους αρχηγούς που είναι επί της κεφαλής
κλητ	ε, επικεφαλής αρχηγέ!	ε, αρχηγέ, που είσαι επί της κεφαλής!	ε, επικεφαλής αρχηγοί!	ε, αρχηγοί, που είστε επί της κεφαλής!
↓	θηλυκό
ονομ	η επικεφαλής καθηγήτρια	η καθηγήτρια που είναι επί της κεφαλής	οι επικεφαλής καθηγήτριες	οι καθηγήτριες που είναι επί της κεφαλής
γεν	της επικεφαλής καθηγήτριας	της καθηγήτριας που είναι επί της κεφαλής	των επικεφαλής καθηγητριών	των καθηγητριών που είναι επί της κεφαλής
αιτ	την επικεφαλής καθηγήτρια	την καθηγήτρια που είναι επί της κεφαλής	τις επικεφαλής καθηγήτριες	τις καθηγήτριες που είναι επί της κεφαλής
κλητ	ε, επικεφαλής καθηγήτρια!	ε, καθηγήτρια, που είσαι επί της κεφαλής!	ε, επικεφαλής καθηγήτριες!	ε, καθηγήτριες, που είστε επί της κεφαλής!
↓	ουδέτερο
ονομ	το επικεφαλής τάγμα	το τάγμα που είναι επί της κεφαλής	τα επικεφαλής τάγματα	τα τάγματα που είναι επί της κεφαλής
γεν	του επικεφαλής τάγματος	του τάγματος που είναι επί της κεφαλής	των επικεφαλής ταγμάτων	των ταγμάτων που είναι επί της κεφαλής
αιτ	το επικεφαλής τάγμα	το τάγμα που είναι επί της κεφαλής	τα επικεφαλής τάγματα	τα τάγματα που είναι επί της κεφαλής
κλητ	ε, επικεφαλής τάγμα!	ε, τάγμα, που είσαι επί της κεφαλής!	ε, επικεφαλής τάγματα!	ε, τάγματα, που είστε επί της κεφαλής!

Μεταφράσεις

    επίθετο

αγγλικά : head (en), in charge (en) γαλλικά : en tête (fr)

Επίρρημα

επικεφαλής

• κατέχοντας την αρχηγική, ηγετική, κυβερνητική ή/και καθοδηγητική θέση, στην πρώτη θέση ή σειρά

  ↪ Κατόπιν πολλής συζητήσεως ορίστηκε επικεφαλής της ιεραποστολής.

Άλλες μορφές

• επί κεφαλής

Μεταφράσεις

    επίρρημα

Ουσιαστικό

επικεφαλής αρσενικό, θηλυκό, ουδέτερο άκλιτο

• (στρατιωτικός όρος) αυτός που είναι επικεφαλής, που προΐσταται άλλων, που διοικεί

  ※  Οι στρατιωτικοί που είναι στη γραμμή ή επικεφαλής παρατεταγμένων τμημάτων, κάνουν τις ίδιες ενέργειες, που προαναφέρθηκαν, χωρίς όμως να βγάζουν τα γάντια.

  Στρατιωτικός Κανονισμός 20-1, Χαιρετισμός με χειραψία, παράγραφος 32

  ≈ συνώνυμα: συντονιστής/συντονίστρια, αρχηγός, ηγέτης, προϊστάμενος, διευθυντής

Άλλες μορφές

• επί κεφαλής

Δείτε επίσης

• διοικητής

Μεταφράσεις

    ουσιαστικό

γαλλικά : dirigeant (fr), leader (fr)

Πηγές

• επικεφαλής - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)
• επικεφαλής - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
• κεφαλή - Επιτομή του Λεξικού Λίντελ-Σκοτ, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας (Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού, εκδ. Πελεκάνος, 2007), Ψηφίδες στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 2012
• Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.