ημίφωνο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ {{clear}} πριν τις μεταφράσεις |
Συμπλήρωση λήμματος, ref, παραθ. Π:Γλωσσ του ΚΕΓ |
||
Γραμμή 1:
=={{-el-}}==
{{el-
==={{ετυμολογία}}===
: '''{{PAGENAME}}''' < {{λδδ|grc|el|ἡμίφωνον}} (τα εξακολουθητικά σύμφωνα [[σ]], [[ρ]]) < [[ἡμί]] + {{λ|φωνή|grc|φων(ή})}} + {{λ|-ον|grc}}, {{σμσδ|de|el|text=1|Halbvokal}} ή από τη {{σμσδ|fr|el|notext=1|semi-voyelle}}. Συγχρονικά, {{π|ημί-}} + [[φωνή|φων(ή)]], [[-φωνος]], ουδέτερο [[-φωνο]]. Δεν δημιουργήθηκαν μεταφραστικές αντιστοιχίες όπως {{*}}ημιφωνήεν ή {{*}}ημισύμφωνο.<ref>{{Π:ΛΚΝ}}</ref>
==={{προφορά}}===
{{ΔΦΑ|γλ=el|iˈmi.fo.no}}
: {{συλλ|η|μί|φω|νο}}
==={{ουσιαστικό|el}}===
'''{{PAGENAME}}''' {{ο}}
# {{ετ|φωνητική}}
# (στη γραμματική της αρχαίας ελληνικής) τα [[εξακολουθητικός|εξακολουθητικά]] σύμφωνα (σ, λ, ρ, μ, ν) σε αντίθεση με τα [[άφωνος|άφωνα]] ([[στιγμιαίος|στιγμιαία]] ή [[φραγμογενής|φραγμογενή]])▼
## (''γενικά'') [[φθόγγος]] που ο τρόπος [[άρθρωση|άρθρωσής]] του είναι μεταξύ [[φωνήεν|φωνήεντος]] και [[σύμφωνο|συμφώνου]].
##: {{παράθεμα}} {{Π:Γλωσσ ΚΕΓ}}<br>''Φθόγγος ο οποίος βρίσκεται, ως προς τον τρόπο άρθρωσής του, ανάμεσα στα φωνήεντα και στα σύμφωνα χωρίς να μπορεί να υπαχθεί σε καμιά από τις δύο κατηγορίες. Τα '''ημίφωνα''' παράγονται με κλείσιμο της στοματικής κοιλότητας που δεν είναι ωστόσο ικανό να δημιουργήσει φραγμό ή τριβή (και επομένως δεν μπορούν να χαρακτηριστούν σύμφωνα) ούτε και επαρκές για την άρθρωση ενός καθαρού φωνήεντος. Θεωρούνται μεταβατικοί φθόγγοι, καθώς η γλώσσα μετακινείται, «γλιστρά» ([[glide]]s) γρήγορα είτε από το προηγούμενο φωνήεν είτε προς το επόμενο. Τα συνηθέστερα '''ημίφωνα''' είναι το μπροστινό (ουρανικό)'' [j] ''και το πίσω (υπερωικό )'' [w]''. H κοινή νέα ελληνική διαθέτει μόνο το μπροστινό '''ημίφωνο''', για το οποίο υπάρχει πλέον η τάση να πραγματώνεται συμφωνικά: π.χ. παιδιά ''[pe'dja] > [ped'ʝa]'' (το σύμβολο'' [j] ''του ΔΦΑ χρησιμοποιόταν τόσο για το μπροστινό '''ημίφωνο''' όσο και για το αντίστοιχο ουρανικό σύμφωνο, μέχρι την καθιέρωση του'' [ʝ] ''για το δεύτερο). Τα αρχαία ελληνικά διέθεταν και το πίσω '''ημίφωνο''' στο οποίο αντιστοιχούσε το γράφημα'' [[Ϝ]] ''(δίγαμμα).''
## (''στα νέα ελληνικά'') οι φθόγγοι [[[i]]] και [[[u]]] μπορούν να μετατραπούν σε '''ημίφωνα''' όταν σε γρήγορο λόγο αποτελούν μία συλλαβή με το προηγούμενο ή με το επόμενο φωνήεν
##: {{πχ}} ''ο τύπος [[βοήθα]] (προφορά'' {{IPAstyle|/voˈiθa/}} > ''[[βόηθα]] (προφορά'' {{IPAstyle|/ˈvoi̯.θa/}}
##: {{πχ}} ''ο αριθμός [[εννέα]] προφέρεται'' {{IPAstyle|/eˈne.a/}} > ''το [[εννιά]] προφέρεται'' {{IPAstyle|/eˈɲa/}}
▲# (
#: ''Οι φθόγγοι που είναι '''ημίφωνα''' στα αρχαία ελληνικά υποδιαιρούνται (όπως παριστάνονται με γράμματα) στα [[υγρό σύμφωνο|υγρά]]'' [[λ]], [[ρ]], ''στα [[ένρινος|ένρινα]]'' [[μ]], [[ν]] ''και στο [[συριστικός|συριστικό]]'' [[σ]] (ς). ''Παλαιότερα ημίφωνα:'' [[ϝ]] ''(δίγαμμα)'', [[j]] ''(jot)''.
#: {{βλ|0=-}} [http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2340/Grammatiki-Archaias-Ellinikis_Gymnasiou-Lykeiou_html-apli/index_01_01.html Κεφάλαιο: Φθόγγοι και γράμματα] - Οικονόμου, Μιχ. Χ., ''Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, Γυμνασίου Λυκείου'', [[ΥΠΠΕΘ]] [[χ.χ.]]
===={{συγγενικά}}====
* [[ημιφωνοποίηση]]
===={{βλέπε}}====
* {{φόντο|[[:Κατηγορία:Αποβολές ημιφώνου (νέα ελληνικά)]]}}
{{enWP|Semivowel}}
* [[φωνήεν]]
* [[σύμφωνο]]
{{clear}}
===={{μεταφράσεις}}====
{{μτφ-αρχή}}
* {{en}} : {{τ|en|semivowel}}, {{τ|en|glide}}
<!-- * {{az}} : {{τ|az|ΧΧΧ}} -->
<!-- * {{sq}} : {{τ|sq|ΧΧΧ}} -->
| |||